به گزارش خبرنگار مهر، هنرمندان تجسمي ايران در طول چند دهه اخير تلاش كرده‌اند با برگزاري نمايشگاه‌هاي گروهي و انفرادي آثار خود را به معرض نمايش و فروش بگذارند. اين روال يعني برگزاري نمايشگاه‌هاي تجسمي ادامه داشت تا اینکه چندین سال پیش زمزمه‌هایی مبني بر وقوع اتفاق جديدي در حوزه هنرهاي تجسمي با عنوان اكسپو به گوش رسيد. اين اكسپو يا همان نمايشگاه بزرگ فروش آثار هنري گويا آمده بود تا گره از مشكلات اقتصادي هنرمندان باز كند و اقتصاد هنر را كه در خوابي زمستاني فرو رفته بود بيدار كند.
اکسپو محلی برای خرید موسسات و شرکت‌ها
اکسپو نمایشگاهی است که در آن گالری‌ها و مجموعه‌داران گردهم جمع شده و آثار خود را در معرض فروش می‌گذارند تا شرکت‌ها و موسسات دولتی که معمولا وقتی برای رفتن به تک‌تک گالری‌ها برای خرید آثار هنری ندارند بیایند و با اعتماد به برگزارکننده اکسپو، از این مجمع هنری خرید کنند.
تاکنون در ایران چهار دوره اکسپو برگزار شده است که یکی در دولت هشتم و سه تای دیگر در دولت نهم و دهم بود. هر سه دوره اکسپو، قبل از اکسپوی سال 91 برگزار شد که به گواه هنرمندان و حتی خود مدیران برگزارکننده آنها آنچنان که باید و شاید قابل قبول نبوده و فروش چشمگیری نداشت ولی گام‌های قوی برای آینده بودند.
اما ماجرای اکسپوی چهارم با سه دوره قبلی متفاوت بود زیرا در این دوره بودجه‌ای قابل توجه از سوی مجلس برای خرید آثار هنری تعیین شده بود.
التزام قانونی به خرید آثار هنری
در سال 90 قانوني مبني بر اختصاص بودجه يك دهم درصدي دستگاه‌هاي دولتي براي خريد آثار هنري در مجلس شوراي اسلامي تصويب شد. اين بار ديگر دستگاه‌هاي دولتي نمي‌توانستند تنها هر وقت دلشان خواست خرید کنند زیرا دیگر موظف به خريد آثار هنري شده بودند. پيش از اين، در مبحث خرید آثار هنری توسط دولتی‌ها، لفظ "مي‌توانند" مطرح بود و هیچ الزامی برای خرید آثار هنری نبود ولی در سال 90 اين لفظ جاي خود را به واژه "بايد" داد.
این قانون در سال 90 تصویب شد ولی تا اجرایی شود به 91 رسیدیم و مدیر امور تجسمی ارشاد از پست خود کنار گذاشته شد و برای این مدیریت سرپرست انتخاب شد.
سرانجام اكسپو آغاز به كار كرد و سيدعليرضا حسيني که پيش از اين مديركل صنايع دستي استان اصفهان، معاون صدا و سيماي جمهوري اسلامي مركز استان فارس، معاون فرهنگي اداره كل ارشاد استان اصفهان و شش سال مديركل اداره فرهنگ و ارشاد اسلامي اين استان بود و در نهایت مديرعامل بنياد فرهنگي ـ هنري رودكي شد دبیر این اتفاق شد.
علی رغم اینکه قانون بر خرید آثار هنری الزام گذاشته بود اما دستگاه‌هاي دولتي به جز چند نهاد و وزارتخانه به این قانون توجهی نکردند که این مساله حتی معاون هنری ارشاد را نیز شاکی کرد و وی از وزارتخانه‌ها خواست که برای خرید به اکسپو بیایند ولی باز هم این امر محقق نشد.
اكسپو 91 پس از يكماه برگزاري، فروش قابل توجه‌ای نداشت و اين در حالي است كه از برنامه هنري چون اكسپوها به جهت آنكه آثار هنرمندان برجسته ايراني در آن به نمايش گذاشته مي‌شود انتظار می‌رفت فروش خوبی داشته باشند. هنرمنداني كه به جاي آنكه آثار خود را به آن سوي مرزها با قيمت‌هاي بسيار بالا بفروشند ترجيح داده‌اند كه آثارشان در داخل كشورشان به فروش برسد و سرمايه هنري ايران عزيزمان باشد در این اکسپوها چندان دست پر نبودند.
در نهایت و بعد از همه این اما و اگرها اكسپو 91 ، 25 تير ماه 91 به كار خود پايان داد.
و اما بعد از اکسپو
بعد از پایان اکسپو و تا امروز هنوز گلايه‌هاي هنرمندان مبني بر عدم خريد دستگاه‌هاي دولتي از اكسپو 91 پا برجاست. بخش دولتي خريد چنداني از اکسپو نداشت و اما مساله دیگر این است که هنوز تعدادی از هنرمندان از مدیران اکسپو طلبکار هستند و وزارت ارشاد بعد از یکسال نتوانسته مبالغ طلب این هنرمندان را بپردازد.
جواد صادقی، دبیر اجرایی اکسپو 91 در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: بدهی‌های اکسپو دو بخش دارد. مقداری از بدهی‌ها متعلق به بنیاد رودکی است و بخش دیگر به موسسه توسعه هنرهای معاصر مربوط می‌شود.
وی افزود: دو سوم کل بدهی‌ها تاکنون پرداخت شده است. وظیفه من هم به عنوان دبیر اجرایی این بوده و هست که این مطالبات را پیگیری کنم که اگر بگویم هر روز و هر هفته در حال پیگیری این مطالبات هستم به گزافه چیزی نگفته‌ام.
صادقی با ذکر این جمله که "به خاطر هنرمندان این پیگیری‌ها را انجام می‌دهد" تاکید کرد: هنرمندان باید بدانند که پرداخت‌های زیادی قبل از عید انجام شده و بعد از عید هم کارها در حال انجام است و پرداخت‌ها و چک‌های هنرمندان تقریبا آماده شده است.
وی خاطرنشان کرد: به جز این دو مرکز (بنیاد رودکی و موسسه توسعه هنرهای معاصر) که در معاونت هنری ارشاد هستند استانداری مازندران نیز خریدهایی از اکسپو کرده است که تاکنون همه پیگیری‌های ما به سنگ خورده و نتوانسته‌ایم پول هنرمندان را از این استانداری بگیریم.
دبیر اکسپو 91 بیان کرد: در مورد استانداری مازندران، آخرین کاری که کردیم این بود که با این مرکز نامه‌نگاری کردیم و از آنها خواستیم که مطالبات هنرمندان را بپردازد. این درست نیست که استاندار مازندران بیاید و تبلیغات و مصاحبه کند که از هنرمندان حمایت می‌کند و بعد همه چیز را از یاد ببرد.
وی با ذکر مبلغ 105 میلیون تومانی خرید استاندار مازندران که هنوز نامشخص است، در مورد خرید باقی ادارات دولتی زبان به گلایه گشود و گفت: ادارات دولتی از نص صریح قانونی که مجلس تصویب کرده سرپیچی کرده‌اند و باید در پیشگاه سازمان بازرسی کل کشور پاسخگو باشند.
هنرمندان بیایند و پول خود را بگیرند
مهدی افضلی، مدیرعامل موسسه توسعه هنرهای معاصر در گفتگو با خبرنگار مهر در مورد مطالبات هنرمندان که از سال قبل تاکنون مانده است، گفت: این بدهی‌ها در سال پیش پرداخت شد و اگر هم چیزی مانده باشد تا یک ماه آینده همگی پرداخت خواهد شد. ما از این هفته تمام مطالبات هنرمندان را آماده کرده‌ایم و از آنها می‌خواهیم برای دریافت پول خود به موسسه ما مراجعه کنند.
وی در پاسخ به این سوال که اصولا موسسه توسعه هنرهای معاصر چرا تشکیل شده است، گفت: مؤسسه توسعه هنرهای تجسمی معاصر، با انگیزه توسعه و رشد خلاقیت‌ها و اعتلای هنر اصیل ایرانی اسلامی و به منظور بازنگری در ساختار فعالیت‌ها و ساماندهی هنرهای تجسمی ایران، به عنوان یکی از مهمترین ارکان اشاعه فرهنگ و تمدن اسلامی، در داخل و خارج کشور و بهبود وضعیت تولید و عرضه آثار هنری و برقراری ارتباط با تشکل‌ها و هنرمندان سراسر کشور تشکیل شده است.
گزارش از مجید احمدی
نظر شما