نشست «نقد و بررسی نظریه درون گرایی در فلسفه عمل از منظر برنارد ویلیامز» برگزار شد

علوم و فرهنگ اسلامی(ایسکا) نشست علمی « نقد و بررسی نظریه درون گرایی در فلسفه عمل از منظر برنارد ویلیامز » توسط پژوهشکده فلسفه و کلام اسلامی و با ارائه بحث توسط دکتر امیر صائمی، دارای دکترای فلسفه تحلیلی از دانشگاه کالیفرنیای امریکا، در سالن جلسات پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی برگزار شد.
 
حجت الاسلام محمد علی مبینی عضو هیئت علمی پژوهشکده فلسفه و کلام اسلامی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در مورد محتوای این نشست علمی گفت: درباره "ماهیت دلایل عمل" دو نظریه کلی وجود دارد: یکی نظریاتی که تبیین درون گرایانه از عمل دارند و دیگری نظریاتی هستند که تبیین برون گرایانه از عمل می دهند.

در این نشست دکتر صائمی یکی از نظریات مشهور در زمینه تبیین درون گرایانه از دلایل عملی که متعلق به برنارد ویلیامز بود را مطرح و نقدهای خود را نسبت به این نظریه مطرح کرد. ریشه تبیین های درون گرایانه به "هیوم" برمی گردد که دلایل عملی را ناشی از احساسات و امیال انسان می داند. هیوم همچنین برای "عقل" نقش تعیین کننده ای قائل نیست و او در حقیقت عقل را برده احساسات و امیال انسان می داند. در میان اندیشمندان معاصر "برنارد ویلیامز" در دفاع و تأیید نظریه هیوم، نظریه خود را که در آن به دفاع از درون گرایی راجع به دلایل عمل پرداخته است را مطرح کرده که البته تفاوتهایی هم با نظریه هیوم دارد.

در این نشست دکتر صائمی ابتدا نظریه ویلیامز را مطرح کردند، سپس به تفاوتهای این نظریه با نظریه هیوم اشاره کرده و در نهایت به نقد نظریه ویلیامز پرداخت. ویلیامز در نظریه خود در دفاع از درونگرایی چنین ادعا می کند که هیچ چیز نمی تواند عمل انسان را تبیین کند مگر اینکه نهایتا از بعد روانی انسان تأثیر بگیرد. در حقیقت منشأ نهایی و بنیادین عمل بعد روانشاختی انسان است به این معنا که انسان یک سری امیالی دارد و براساس آنهاست که دلایلش بر عمل شکل می گیرد. البته ویلیامز می پذیرد که بعد از امیال باورهای ما هم در تعیین و انجام عمل نقش دارند و اگر باورهایی کاذب وجود داشته باشد و انسان بر اساس آنها دست به عمل بزند این راه، راه معتبری نخواهد بود. اما ویلیامز معتقد است که منشأ نهایی عمل انسان روان او یعنی همان امیال و احساسات اوست.

دکتر صائمی در نقد و بررسی نظریه ویلیامز معتقد هستند که ایشان بین "شک گرایی ناظر به محتوا" و "شک گرایی ناظر به انگیزه" خلط کرده است و ویلیامز نتوانسته است بین این دو مسئله تفکیک ایجاد کند و در نتیجه استدلال او از اساس ناقص بوده و در حقیقت اصلا نمی توان گفت که استدلالی شکل گرفته است. در حقیقت بحث اصلی درباره محتوا است و هر تصمیمی که درباره محتوا گرفته شود در اتخاذ موضع ما درباره درون گرایی یا برون گرایی تأثیرگذار است.

به طور کلی نقد نظری دکتر صائمی به نظریه ویلیامز این بود که «داوری درباره ماهیت دلایل بر عمل بستگی به نظر ما راجع به محتوا دارد و این مسئله ای است که در نظری ویلیامز به کلی مغفول مانده است.»

بعد از ارائه بحث دکتر صائمی حاظران جلسه به بیان سؤالات خود در این زمینه پرداختند.