محمد كاظم كاظمي : نگاه ابزاري به زن در " ادبيات فارسي " هم مصداق دارد

اين شاعرو منتقد ادبيات ،  درگفت وگو با خبرنگار فرهنگ و ادب مهر،  با بيان اين مطلب افزود :  درادبيات امروز، به ويژه از دوره مشروطه كه سلسله مسائل جديدي در جامعه مطرح شد ،  ديد مردم نيزبه زن و مادر كمابيش فرق كرد از جمله شاعراني كه در اين دوره به طور مشخص به اين موضوع مي پردازند و شايد بتوان گفت كه باب توجه به مادر را در ادبيات باز كردند" ايرج ميرزا"  را مي توان نام برد كه حتي بخشي از آثارش را به عنوان  " مادرنامه " نامگذاري كرد.

محمد كاظم تصريح كرد: به غير از ايرج ميرزا مي توان از مرحوم شهريار نام برد كه از او شعر " اي واي مادرم" را كه در قالب نيمايي سروده شده را مي توان نام برد، ديگر شاعران هم كم و بيش به اين قضيه اشاره  داشته اند اما به آن جايگاه كه ارزش و اهميت مادر و زن را در جامعه بشري و شعر فارسي داشته باشد نرسيده اند.

اين شاعر مهاجر افغاني خاطرنشان ساخت :  شخصيتي كه به زن در شعر و ادبيات داده شده و ارزش واقعي زن در بعضي از شعرها ديده مي شود و در بعضي ديگر مشهود نيست ولي درخصوص ادبيات داستاني همين قدر مي توانم بگويم كه ميزان توجه به زن بيشتر بوده است ، با اين حال ديدي كه بعد از دوره مشروطه به زنان داده شده در جوامع ديگر نمي بينم.

وي در خصوص جبران آسيب هاي تاريخي و هويتي  به زن ، درادبيات گفت : به نظر من جبران اين آسيب ها در دو صورت امكان پذير است ، يكي حضور و ورود زن به عرصه ادبيات و جديت آنها در امرادبيات كه مي تواند توجه مردان را به شاعران زن جلب كند و ديگراين كه ساختارهاي جامعه از لحاظ نگاه  به زن درجامعه بايد عوض شود يعني وقتي نگاه جامعه به زن نگاه مطلوبي باشد مسلمان در شعر آنها نيز تاثير گذار است به طوري كه ما نمي توانيم مستقيما از مسير شعر  به اصلاح اين قضيه بپردازيم ، ما نمي توانيم براي شاعران دستورالعمل صادر كنيم كه اين كار را انجام دهيم منتهي وقتي نگاه و توجه جامعه فرق كند مسلما در شعر نيز اثر خواهد گذاشت.

اين شاعر اضافه كرد: درگذشته نگاهي كه در شعر فارسي به زن شده بيشتر " نگاه معشوفانه " بوده زن نه از ديد مادر بلكه از ديد يك معشوق مد نظر بوده است . منتهي در اينجا زن به عنوان يك معشوق كه صرفا در مقام معشوق است مطرح مي شود نه كسي كه در مقام شايسته اي براي زندگي و آن معيارهاي واقعي زن باشد.

كاظمي درخصوص نگاه ابزاري به زن درجوامع غربي ياد آورشد : به نظرمن ، ما خيلي مطلق نمي توانيم نوع نگاه را شرقي و يا غربي بيان كنيم ، يعني نبايد نگاه جوامع غرب به زن كاملا ابزاري و نگاه شرق كاملا ارزشي بدانيم واقعيت امر اين است كه در جوامع غربي نيز در بعضي از آثار نويسندگان نگاه ارزشمندي را به زن مي بينم مخصوصا در چند قرن پيش در ادبيات اروپا با آثار ارزشمندي كه زن را بسيار شايسته ، فداكار و خدمتگزار جامعه معرفي كرده بودند روبرو بوديم منتهي آن چيزي كه به عنوان نگاه غربي مطرح شده  و آن ديد صرفا ابزاري به زن دارد مسلما مطلوب هيچ انساني ، چه شرقي و چه غربي نيست و اما در ادبيات ما هم در مقاطع تاريخي نگاه ابزاري به زن شده ، مثلا نگاهي كه نسبت به معشوق بوده قبل از اينكه اين معشوق ، معشوق خيلي ارزشمندي شود ، منتهي اين نگاه ابزاري ما مرور زمان رنگ و لعاب عارفانه گرفته همان طور كه در شعرهاي حافظ و سعدي با آن مواجه هستيم.

محمد كاظم كاظمي درباره وضعيت " شعرزنان " به مهر، گفت : درگذشته شعر زنان ما هميشه درسايه بوده ،  زيرا زنان خود نيز درجامعه در سايه و انزوا بوده اند وشاعران زن مطرح و برجسته و طراز اول در ادبيات فارسي نداشته ايم ، تا در ادبيات كهن شاعران زن در انزوا بوده اند و غالبا تخلص هايي مثل مخفي - پنهان و ... مورد استفاده قرارمي دادند ولي در عصر حاضربا ورود و حضور زن به همه عرصه هاي اجتماعي درخصوص شعر نيز تغييراتي حاصل شد ، در قبل و بعد از انقلاب اسلامي  زنان زيادي وارد عرصه شعر شدند اما تعداد كساني كه توفيق اينكه شعرشان ماندگار و تاثير گذار باشد زيا نبود.

وي اضافه كرد: زنان به دليل مشغله هايي كه دارند ،  نمي توانند به شعرشان رسيدگي كنند به اين لحاظ ما نمي توانيم انتظارچنداني درباره ظهور يك چهره خوب در شعر زنان داشته باشيم ، به خصوص اين كه از ورود زنان به عرصه ادبيات و فرهنگ زمان زيادي نمي گذرد( حدود يك قرن كمتر).

اين شاعرمعاصر، خاطرنشان ساخت: حمايت از زنان و مادران اهل قلم بسيار موثر مي باشد مخصوصا كه زنان در زماني دچار يك سلسله محدوديتهايي براي ادامه مسير شاعري شان مي شوند از قبيل ازدواج و درگير شدن در امور خانواده و فرزندان و مسئوليتهايي كه به آنان واگذار مي شود و اين مسائل تا حدودي  از فعاليتهاي ادبي آنها جلوگيري مي كند به طوري كه بسياري از زنان شاعر و جوان بوده اند كه به اين دلايل و محدوديتها از عرصه ادبيات فاصله گرفته اند در صورتي كه مي توانستند بسيار موثر باشند.