به گزارش خبرنگار مهر، افزايش سرعت، قدرت و استقامت بدني، بهبود واكنش و چابكي، تقويت هوش و ذكاوت، رشد روحيه شجاعت و مقاومت، تربيت خصوصيات مردانگي و جوانمردي، توسعه اعتماد به نفس، تقويت حس همكاري و تعاون، بالا بردن توانايي هاي رزمي مانند تيراندازی، بهبود دقت و مهارت هاي ذهني ـ افزايش ظرفيت قلبي و تنفسي، ايجاد هماهنگي و تعادل و در نهايت پر كردن اوقات فراغت و بيكاري از مزیتهای ورزشهای بومی و محلی محسوب می شود موهبتی که هم اکنون اکثر کودکان، نوجوانان و جوانان از آن بی بهره اند.
عضو هئیت علمی دانشگاه ارومیه در تحقیقی که در خصوص بازی های بومی و محلی استان داشته است در گفتگو با خبرنگار مهر می گوید: غلفت از بازیهای بومی و محلی به جایی رسیده که جوانان و نوجوانان حتی اسم برخی بازی ها را نمی دانند یا فقط از والدین خود در خصوص این بازی ها چیزهای شنیده و در خصوص ریشه، مزایا و .... این بازیها اطلاع قابل اتکایی ندارند، بطوریکه هم اکنون شاهد روی آوردن جوانان و نوجوانان به بازی های رایانه ای بوده و اغلب کلوپ های بازی مملو از حضور این قشر است.
میر محمد کاشف افزود: این در حالی است که سالانه در صورت برگزاری جشنواره ای شاهد اجرای بازی های بومی و محلی هستیم که به نظر می رسد زندگی مدرنیته تاثیر منفی بر این بخش از تاریخ گذاشته و دیگر خبری از لی لی ها، هفت سنگ ها، زو زو، استپ هوایی، وسطی، تسخیر قلعه، گرگم به هوا، جورابین و ملاملک نیستیم ولی شاهد توسعه روز افزون تعداد بازی ها و تجهیزات این بازی ها در منازل هستیم.
بازي های بومی و محلی مشترک آذربايجان غربي و سایر استانها
وی جزئیات تحقیقات خود را به شرح ذیل در اختیار خبرگزاری مهر قرار داد و افزود: بخشی از بازی های بوی و محلی مشترک آذربایجان غربی و سایر استانهاست، اين بخش شامل بازي هايی مي شود که اغلب به طور مشترك، در اقصي نقاط كشور و استانهاي مختلف به مورد اجرا گذاشته مي شود، البته در برخي موارد، اما به طور كلي از وجه اشتراك عمده برخوردار بوده و به يك شكل برگزار مي شوند، به همين سبب، در بخش الف اين قبيل بازي ها با شرح و تفصيلات بيان شده است.
کاشف افزود: تعداد بازي هاي مذكور، 13 مورد بوده كه به طور دسته جمعي و با مشاركت افراد متفاوت انجام مي شوند، البته تعداد بازي هاي مشترك بين استان و كشور، بسيار متعدد و متنوع است که فقط به موارد مهم آن در اين تحقيق، اشاره شده است.
وی خاطرنشان کرد: این بازی ها با فلسفه و اهداف خاصي به مرحله اجرا گذاشته مي شوند كه از آن جمله مي توان به افزايش سرعت، واكنش، چابكي، شجاعت، تيزهوشي، مردانگي و جوانمردي اشاره کرد.
عضو هئیت علمی دانشگاه ارومیه تأکید کرد: موضوع جالب توجه اينكه اكثر بازي ها بدون وسيله و ابزار خاصي، انجام مي گيرند و از اين بابت نيز، هزينه و تداركات قابل توجهي نداشته و با حداقل امكانات اجراي آنان ميسر است.
بازي هاي مشترك نشانگر پیوندی عمیق در آذربایجان غربی
کاشف دیگر نتایج تحقیق اش را به شرح ذیل عنوان کرد: برخی بازی ها به طور مشترك، در بين مناطق شمالي و جنوبي استان اجرا و اين موضوع از آن لحاظ مورد اهميت بود كه به دليل كردنشين بودن اغلب شهرهاي جنوبي استان و قرار داشتن شهرهايي مثل اشنويه، پيرانشهر، مهاباد، بوكان و سردشت، در بخش مذكور و همچنين ترك نشين بودن اغلب شهرهاي شمال و وجود شهرستانهای سلماس، خوي، ماكو، پلدشت، و سيه چشمه، که با فرهنگ و آداب و رسوم متفاوت و مختلفي به زندگي مشغول اند، وجود بازي هاي بومي و محلي مشترك در بين بازي هاي استان، نشانگر پيوندي عميق، در بين آداب و رسوم مردم اين سرزمين مرزی است.
وی خاطرنشان کرد: اين بازي ها كه تعداد هشت مورد هستند، همگي به صورت دسته جمعي و كم و بيش با اهدافي مشابه ديگر بازي هاي بخش قبل به مرحلة اجرا گذاشته مي شوند كه شرح آنها در قسمت هاي بعدي ارائه شده است.
کاشف گفت: بازي هايي كه در اين بخش جمع آوري و ارائه شده شامل، بازي هاي منحصر به شهرستان‌ها و بخش‌هاي جنوب استان آذربايجان غربي بوده و به طور اختصاصي در آن مناطق به مورد اجرا گذاشته شده و مرسوم مي باشند.
وی افزود: تعداد 25 مورد از بازي ها در اين بخش، ارائه شده است كه جملگي از بازي هاي بومي و محلي و سنتي جنوب استان، به شمار مي‌روند و انس و همبستگي خاصي با فرهنگ و آداب و سنن مردمان اين قسمت از سرزمين ايران عزيز دارند.
عضو هئیت علمی دانشگاه ارومیه تصریح کرد: بازي هاي مردم جنوب استان آذربايجان غربي نيز، ريشه در فرهنگ كهن اين سرزمين دارد و ساليان سال، اجداد و نياكان ما را در اوقات فراغت به خود مشغول مي نموده است.
کاشف ادامه داد: این در حالی است که در اين بازي ها اهداف تربيتي و پرورشي خاصي نهفته است كه پيشينيان ما در ابداع و به كارگيري آنها، آن اهداف را مدنظر قرار داده و جهت توسعه و افزايش مهارت هاي جسمي و روحي فرزندان خود، سعي در اجرا و اشاعه آنها مي کردند.
بازيهاي مخصوص شهرهاي شمال و جنوب آذربایجان غربی
بر اساس این تحقیقات اين بازي ها كه به ارث رسيده و از فرهنگ و سنن اجداد مردمان ساكن در اين بخش مرزي ايران زمين هستند، علاوه بر داشتن ويژگي‌هاي جسماني و ورزشي اغلب داراي خصوصيات مهمي در جهت پرورش روحيه جوانمردي، شجاعت، استقامت و اين قبيل آثار تربيتي مهم است.
شعبه شعبه (اروميه) ـ تسخير قلعه (اروميه) ـ خروس، خروس (اروميه) ـ گم شده را پيدا كن (اروميه) ـ هفت سنگ (سلماس) ـ وسطي (سلماس) ـ لي لي (سلماس) ـ زوزو (اروميه) ـ استپ آزاد (اروميه) ـ گرگم و گله مي برم (تكاب) ـ بازي با كمر (ماكو) ـ سوار شدن بر اوستا (سلماس) ـ ملاملك (شوط)- پله و دسته (سلماس) ـ چوب و گوي (هله له و كين) (بوكان) ـ توپ عربي (چايپاره) ـ جوراب بازي (بوكان) ـ توپي داري (اشنويه) ـ چوگان بازي (گوبنه) (اشنويه) ـ قار داواسي (بازي با برف) (مياندوآب) ـ هول هول (نقده).
سوزت زدن با گرز (پيرانشهر) ـ سنگ، پنير، آبي (شاهين دژ) ـ فتح چاله (شاهين دژ) ـ ملامن چرك چرك (شاهين دژ) ـ شاه و وزير (اشنويه) ـ نان دادن (نقده) ـ كوس آغانج (نقده) ـ اردك سواري (نقده) ـ برج و سوت (اشنويه) ـ تونادويدو (نقده) ـ هد دار (اشنويه) ـ سوار سوار يا پياده (اشنويه) ـ سينگه سه (اشنويه) ـ چكديم اوزاندي (تكاب) ـ شعبان و رمضان (تكاب) چوبت را پيدا كن (تكاب) ـ بازي شبيه راگبي (بوكان) ـ گوش كشيدن (گوي يچرينه) (يوكان) ـ ده س رقاندن (دستمال ربودن) (بوكان) ـ سنگ زير خاك (سردشت) ـ خوزين (بوكان) ـ زورآزمايي (خوگ مله) سردشت ـ يافتن اشيا (كه گله برين) (پيرانشهر) ـ زود باش بريم (پيرانشهر) ـ گاو گاو كيست (پيرانشهر).
در مجموع تعداد 69 بازي از بازي هاي مرسوم در آذربايجان غربي شناسایی شده كه از آن ميان، تعداد 13 بازي شامل؛ بازيهاي بومي و محلي مي شوند كه به طور مشترك در بين مناطق شمال و جنوب استان آذربايجان غربي رایج است كه با وجود زندگي مردماني با فرهنگ و زبان متفاوت، در دو بخش مذكور استان كه اغلب ساكنان شهرهاي شمالي ترك‌نشين و ساكنان شهرهاي جنوبي استان را كردنشين‌ها تشكيل داده نشان دهنده نقاط مشترك سنتي و پيوندهاي فرهنگي مردم است.
در اين ميان 25 بازي فقط به شهرهاي جنوبي استان اختصاص داشته و 23 مورد، منحصر به شهرهاي شمالي آذربايجان‌غربي است، با توجه به تعداد بازيهاي جمع آوري شده، بازيهاي شهرهاي جنوب استان 36.23 ، شهرهاي شمال استان 33.33، مشترك بين شمال، جنوب استان 18.84 و مشترك بين استان و كشور 11.59 درصد را به خود اختصاص مي دهند.
نظر شما