خبرگزاری مهر ـ گروه فرهنگ و ادب: مرور اخبار فرهنگ و ادب هفته‌ای را که گذشت، با چالشی که درباره شعر محمدحسین بهجت تبریزی(شهریار) با محوریت شخصیت امام علی(ع) به وجود آمده شروع می‌کنیم. جواد محقق نویسنده و شاعر در یکی از برنامه‌های فرهنگی، نسبت به منشا این شعر ابراز تردید کرد. محقق معتقد است این شعر در دیوان شاعری قبل از شهریار وجود داشته است، این اظهارات با حجمی از مخالفت‌ها به ویژه از سوی کارشناسان و پژوهشگران تبریزی روبرو شده است.
محقق در گفتگویی که در این باره با خبرنگار مهر داشت، درباره واکنش‌ها به اظهار تردید او نسبت به سراینده شعر «علی ای همای رحمت» که بسیاری آن را متعلق به شهریار می‌دانند، گفت: چند روز قبل در حوزه هنری جلسه‌ای برای بزرگداشت استاد شهریار برگزار شد و من این مسئله را آنجا مطرح کردم، البته نه به عنوان طرح قضیه، بلکه از حیث طرح یک پژوهش ادبی و به دوستانی هم که از حرفهای من رنجیده بودند، گفتم باید اجازه بدهند کار پژوهشی آن انجام شود، با باد کردن در رگ‌های گردن، این مسئله حل نمی‌شود!
وی افزود: همین مسئله انعکاس پیدا کرد و در آنجا هم عده‌ای آمدند و تعصب‌ورزی‌های معمول به خرج دادند و از تبریز هم چند خبرنگار و بعضی از استادان دانشگاه به من زنگ زدند و جویای این مسئله شدند. خلاصه در این چند روز من دائماً درگیر تلفن‌ها و صحبت‌ها بوده‌ام.
محقق همچنین گفت: می‌گویند کارشناسان با این حرفهای من مخالفت کرده‌اند. آنها اگر «کورشناس» هم بودند باید می‌پرسیدند ماخذ این شعر کجاست؟ وقتی دیوان طرف چاپ شده، می‌خواهیم بگوییم چه؟ می‌خواهیم بگوییم چاپ نشده؟! خُب این شعر (علی ای همای رحمت) قبلاً در دیوان شاعر دیگری چاپ شده است. البته این چیزی از بزرگی شهریار کم نمی‌کند. او که در شاعری، ناتوان نبوده است، شهریار شاعر بزرگی است و شعرهای خوبی هم دارد و حتی در حوزه شعر مذهبی هم شعرهای خوبی دارد و به عنوان مثال شعر «شب علی» او کمتر از این شعر نیست.
محبت: وزن «علی ای همای رحمت» امروزی است
در این میان، محمدجواد محبت در گفتگویی که با خبرنگار مهر داشت، در این باره گفت: در ارتباط با این شعر مرحوم شهریار، صحبت از خوابی است که مرحوم آیت‌الله مرعشی نجفی در مورد این شعر دیده است و در آن اشاره شده که ایشان در عالم خواب شهریار را در مجلس شعری دیده که حضرت علی (ع) در آن حضور داشته‌اند و ماجراهایی که همه می‌دانند. با توجه این مسئله به نظرم تشکیک در این شعر دادن نسبت ناروایی به شهریار است و صحیح نیست. جدای از این، حرف و حرمت آقای مرعشی زیر سئوال می‌رود؛ به ویژه اینکه ایشان از ارادتمندان حضت علی (ع) هستند.
وی ادامه داد: بعد از سرایش این شعر از سوی شهریار، افراد زیادی به استقبال از این شعر رفته و آن را تضمین کرده‌اند. البته هیچ‌کدام از آنها به زیبایی او نتوانستند اثری خلق کنند؛ به ویژه چند شاعر اهل تصوف که هرگز شعرشان به خوبی شعر شهریار نشد و البته افراد دیگری هم بودند که سعی کردند این شعر را تضمین کنند. مسئله تضمین البته کار هر شاعری نیست. شاعری مثل ملک‌الشعرای بهار که از شعرای درجه یک است، برخی از اشعار سعدی را هم تضمین کرده است.
این شاعر همچنین گفت: شعر «علی ای همای رحمت» شعری امروزی است و ساختار شعری‌اش هم معاصر است. این شعر بعید است که از زبان شاعری در سال‌های دور در این وزن و شکل شعری سراییده شده باشد.
یک پژوهشگر: منشا «همای رحمت» شعر یک شاعر دوره قاجار است
عباس خوش عمل، پژوهشگر ادبی که 25 سال پیش در مقاله‌ای مفصل در روزنامه اطلاعات اعلام کرده بود: شعر محمدحسین شهریار در وصف حضرت علی (ع) با اندکی تغییر در اصل متعلق به میرزا آقا مصطفی افتخار العلماء، شاعر دوره قاجار، متخلص به «صهبا» بوده است، بر این گفته خود پافشاری کرد. مطلع شعری که شهریار سروده «علی ای همای رحمت تو چه آیتی خدا را» است و در واقع شهریار تنها با جابجایی کلمه «همای» به جای «سحاب» و تغییر ردیف، شعر خود را در وصف امام اول شیعیان سروده است.
این پژوهشگر در عین حال تاکید کرد: صهبا شاعر عصر ناصری است و دست کم 50 تا 60 سال قبل از شهریار، این شعر را سروده است و اولین نفری هم که به این مسئله پی برده، من نبوده‌ام و کسان دیگری قبل از من به این موضوع اشاره کرده‌اند. اتفاقاً یادم هست که من در مقاله‌ام نظرات آنها را هم اساس کارم قرار داده بودم.
بی‌اطلاعی فرزند شهریار از شباهت شعر پدرش با سروده شاعری متخلص به «صهبا»
فرزند شهریار هم با اظهار بی‌اطلاعی از شباهت شعر «علی ای همای رحمت» پدرش با شعر شاعری به نام صهبا اظهار داشت: این شعر پدرم در واقع استقبالی است که از یک شعر حافظ انجام داده است که در بیت یکی مانده به آخر غزل به طور مشخص این موضوع درج شده است.
هادی بهجت تبریزی در گفتگویی که با خبرنگار مهر داشت، گفت: شهریار هرگاه در اشعار خود به استقبال شعری از شاعری رفته است، شعر مرجع را در شعر خود گنجانده است و در این شعر مشخصا بیتی از شعر حافظ که وی به استقبالش رفته است در گیومه درج شده که نشانه امانتداری وی است. شعر پدرم گویا شباهت‌هایی با یک شعر شاعر همدانی دارد؛ با این تفاوت که آن شعر قصیده است و شعر پدر من غزل. البته این شباهت تنها در دو یا سه ترکیب دیده می‌شود.
هادی تبریزی با تاکید بر اینکه پدرش در زمان حیات از این شباهت مطلع بوده است، گفت: او همیشه طوری به استقبال سایر شعرا می‌رفت که شعر خودش این را نشان داد و همواره سعی داشت امانتداری را فراموش نکند.
تأکید جنتی بر پایان رانت‌خواری در وزارتخانه ارشاد
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ابتدای این هفته، از پایان رانت‌خواری در این وزارتخانه سخن گفت و تاکید کرد: این حالت که هرکس بیشتر به ما مراجعه کرد و بیشتر دستش به ما رسید، از کمک بیشتری برخوردار شود، باید از بین برود.
علی جنتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، صبح دوشنبه اول مهرماه در حاشیه برنامه گرامیداشت هفته دفاع مقدس که در سالن سینمایی این وزارتخانه برگزار شد، در جمع خبرنگاران در پاسخ به این سئوال «که در دوره‌های قبل حمایت‌های مالی از رسانه‌ها به شکل تبعیض‌آمیز بوده و برخی‌ها از رانت‌های دولتی استفاده کرده بودند. آیا این روند را اصلاح می‌کنید؟»، گفت: باید از سلیقه‌ای عمل کردن در این حوزه‌ها جلوگیری شود؛ یعنی نباید این طور باشد که هرکس بیشتر به ما مراجعه کرد و بیشتر دستش به ما رسید، از کمک بیشتری برخوردار شود. این حالت را باید از بین ببریم. من به صورت جدی هم به حوزه خبرگزاری و هم به حوزه مطبوعات تاکید کردم که باید ضوابطی تعیین کنند و بر اساس آن ضوابط، اولویت‌های یک، دو و سه را مشخص کنند و آن وقت آنچه به عنوان کمک داریم اول به اولویت یک بدهیم بعد به اولویت‌های بعد.
انتصاب اعضای ستاد برگزاری هفته کتاب
سرپرست معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی طی احکامی جداگانه، دبیر، اعضا و نماینده تام‌الاختیار خود را در ستاد مرکزی برگزاری بیست و یکمین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران منصوب کرد.
همایون امیرزاده به عنوان نماینده تام الاختیار در ستاد برگزاری و عضو ستاد هفته كتاب، محمد اللهیاری فومنی به عنوان دبیر این دوره از هفته کتاب و همچنین محمدرضا وصفی، علی شجاعی صائین، سیدمهدی جعفری، محمد حسنی، محمد عظیمی، رشید ایمانی، مصطفی امیدی، احمد علمشاهی و مجتبی سلطانی به عنوان اعضای ستاد برگزاری بیست و یکمین دوره هفته کتاب منصوب شدند.
هاروکی موراکامی نویسنده منتخب کتابدوستان نوبل 2013
به نظر می‌رسد هاروکی موراکامی برای دریافت جایزه نوبل 2013 که در ماه اکتبر برنده امسال خود را معرفی می‌کند، از بیشترین بخت برای دریافت این جایزه برخودار باشد. هاروکی موراکامی نویسنده ژاپنی آثاری چون «1Q84» و «جنگل نروژی» با شانس یک به سه از بیشترین شانس در میان دیگر نویسندگان برای دریافت جایزه نوبل ادبی 2013 برخوردار است.
او که از شانس‌های مسلم سال پیش بود، از وجهه‌ای جهانی برخودار است و تاکنون در سایت لادبروکس در بالاترین نقطه احتمالی ایستاده است.موراکامی که برنده جایزه فرانتس کافکا است، بیشتر برای آثار سوررئالیستی‌اش شناخته می‌شود. او که برای تمرکز بر فرهنگ پاپ غربی و سبک ادبی بی‌پیرایه اش شناخته می‌شود، هم در ژاپن و هم در دیگر کشورهای جهان هواداران زیادی دارد.
حلقه جین آستین در انگلستان باقی ماند
این هم از اخبار بین‌المللی مربوط به حوزه ادبیات بود که خیرین بریتانیایی با پرداخت پول حلقه جین آستن، آن را در کشورشان نگه داشتند و اجازه ندادند کلارکسون، خواننده آمریکایی این حلقه را از انگلستان خارج کند.
کلی کلارکسون، خواننده آمریکایی که سال پیش این حلقه را در یک حراجی خریده بود، هنگامی که تصمیم گرفت تا آن را از بریتانیا خارج کند، با اعتراض وزیر فرهنگ روبرو شد. از آن موقع موزه ـ خانه جین آستن شروع به جمع آوری کمک مالی کرد و سرانجام با تهیه مبلغ مورد نظر این حلقه را از خواننده آمریکایی خرید تا بتواند آن را در خانه نگه دارد. در این میان یک فرد ناشناس با اهدای صدهزار پوند بیشترین کمک را برای خرید این حلقه انجام داد.
نظر شما