وقتی نان از جیب دیگران است/ کم‌کاری نهادهای قم در ساماندهی متکدیان

به گزارش خبرنگار مهر، وقت نماز ظهر اوج کارش بود. عصایش را دست می‌گرفت و لنگ لنگان به سوی مسجد می‌رفت. مسجد بزرگ بود و قدیمی. نمازخوان هم زیاد داشت. همیشه این موقع که می‌شد زن و مرد دست بچه‌ها و پیرهایشان را می‌گرفتند و می‌آمدند. چای هم بود با نان زنجبیلی. نان را نمی‌توانست بخورد. چای را با یک نفس سرمی‌کشید و الهی شکری تحویل می‌داد.

کتش آنقدر مندرس شده بود که آرنجش از آستین بیرون می‌زد. پاپوش‌هایی که دیگر نمی‌شد اسم کفش رویشان گذاشت را در می‌آورد و کنارش می‌گذاشت. پاهای زخمی بیشتر دلسوزی مردم را جلب می‌کرد. دست‌هایش را دراز می‌کرد. سال‌ها بود که شغلش این بود.... دراز کردن دست‌ها...

یکی از آن صحنه های آشنایی که همه روزه و به گونه ای مکرر شاهد و ناظرش هستیم مربوط به معضل اجتماعی تکدی گری است که هر بار به شیوه‌ای در برابر دیدگان‌مان اتفاق می‌افتد و عواطف و احساسات بینندگان را به طور مکرر جریحه دار کرده و در موارد بسیاری نیز نوعی سوءاستفاده از عواطف و عقاید جامعه در آن به چشم می‌خورد.

کودکان آشنای سر چهار راه‌ها که در انتظار توقف اتومبیل‌ها در پشت چراغ قرمزند تا کار خود را شروع کنند، زنانی که با کودکانی شیرخواره در آغوش، در خیابان‌ها و... به تکدی گری مشغولند، افراد دارای نقص عضوی که از عابران استمداد می‌کنند، عده‌ای که برای اثبات تنگدستی خود به شواهد و مستندات پزشکی و... که با خود به همراه دارند استناد می‌کنند و از عابران تقاضای توجه و دلسوزی دارند.

لکه ننگی بر دامن شهر قم

در این میان جایگاه شهر قم موضوع تکدی‌گری در شهر را به صورت خاص درآورده است. از طرفی زائرپذیر بودن این شهر موجب شده تا به گفته مسئولان بخش زیادی از متکدیان از دیگر استان‌ها آمده باشند و از طرف دیگر سیل زائران که از کشورهای مختلف دنیا به شهر قم می‌آیند، لزوم مقابله با این آسیب اجتماعی را بیش از پیش روشن کرده است چرا که عزت کشور به نوعی به وجهه قم بستگی دارد و متکدیان به این وجهه خدشه‌ وارد می‌کنند.

حجت‌الاسلام شوزب شیری، مدیرکل اوقاف و امور خیریه استان قم از کسانی است که گلایه بسیاری از وضعیت تکدی‌گری در شهر قم دارد.

وی با اشاره به زائران غیر ایرانی که هر روز به شهر وارد می‌شوند اظهار کرد: تلاش کرده‌ایم تا با کار فرهنگی امام‌زادگان شهر قم را به این افراد بشناسانیم اما اگر با متولیان فرهنگی شورای هر امام‌زاده صحبت کنید، متوجه می‌شوید که این افراد از دست متکدیان به تنگ آمده‌اند.

مدیرکل اوقاف و امور خیریه استان قم گفت: تکدی‌گری در امام‌زاده‌ها برای وجهه شهر قم بسیار بد است که باید فکر اساسی به حال آن کرد. پیش از این تنها به تکدی‌گری اطراف حرم مطهر اهمیت داده می‌شد اما امروز امام‌زاده‌ها نیز مرکز توجه هستند و این موضوع مسئولیت بیشتری برای مدیریت شهری ایجاد می‌کند.

کم کاری دستگاه‌ها

معاون سیاسی امنیتی استاندار قم نیز حل نشدن معضل تکدی‌گری را ناشی از کم‌کاری دستگاه‌ها در این زمینه می‌داند.

حجت الاسلام محمد مهدی عرب انصاری با اشاره به اینکه این موضوع را نباید زیاد پیچیده کرد، عنوان داشت: مدتی دستگاه‌های متولی اقدامات خوبی در زمینه جمع آوری متکدیان انجام دادند تا جایی که حتی مراجع نیز به این موضوع واکنش داده و از مجموعه مدیریت شهري قم تشکر کردند با این حال اکنون باز به عقب برگشته‌ایم و این اصلا خوب نیست.

وی با اشاره به اینکه استانداری در این موضوع کوتاه نخواهد آمد گفت: تمام دست اندرکاران باید وظیفه خود را نسبت به این مسئله به خوبی ایفا کنند.

معاون سیاسی امنیتی استاندار قم معتقد است که کارتن خوابی لکه ننگی بر دامن شهر قم است که مهم‌ترین پیامد آن خدشه بر وجهه نظام و شهر است و به سرعت باید برای آن فکری کرد.

چه کسی مسئول است؟

نیروی انتظامی، بهزیستی، شهرداری و استانداری از جمله نهادهایی هستند که باید فکری به حال متکدیان بکنند اما مشکل اینجاست که هر نهاد مسئولیت را به گردن دیگری می‌اندازد و در این میان مشکل هنوز پابرجاست.

مسئولان شهرداری در حالی بهزیستی را مسئول ساماندهی اسکان دائم متکدیان می‌دانند که طبق قانون در شهرهای بالای 500 هزار نفر جمعیت، شهرداری باید گرم‌خانه‌هایی برای بی خانمان‌ها و متکدیان داشته باشد.

حجم متکدیان در قم آنقدر بالاست که گاهی بعد از جمع‌آوری این افراد به اردوگاه‌های مختلفی که برای اتباع بیگانه تدارک دیده شده فرستاده می‌شوند اما هنوز هیچ ارگانی مسئولیت ساماندهی آنها به صورت دائم را نپذیرفته است.

مسئله اینجاست که موضوع چندان پیچیده نیست. یک سوله، چند تخت خواب و دو وعده غذای گرم در یک روز کار فوق‌العاده‌ای نیست که اینهمه تعلل در آن پذیرفتنی باشد با این حال به نظر می‌رسد هر دستگاه تلاش می‌کند مسئولیت این امر را تا جایی که ممکن است به عهده نگیرد و دیگران را جلو بیندازد.

...........................
زینب آخوندی