به گزارش خبرنگار مهر، در آغاز قرن بیستم شاید کسی این تردید را بخود راه نمی داد که قلم و کاغذ را مهمترین و مؤثرترین ابزار ذخیره سازی اطلاعات بداند زیرا در آن زمان جوامع به لحاظ اقتصادی و فکری به جامعه های کاغذ مدار تبدیل شده بود، امّا پایه های این باور پس از چندی به لرزه درآمد و با رشد سریع تکنولوژی اطلاعات و ظهور رایانه، تلویزیون و ابزارهای الکتریکی دیگر برتری بلا رقیب فرهنگ مکتوب به طور جدی به مبارزه طلبیده شد.
بدین ترتیب با گذشت زمان، فرهنگ حقیقی که از طریق تأثیر قلم بر کاغذ شکل می گرفت درحال تبدیل به فرهنگ مجازی یعنی ضربات نوری و صفحات مجازی رایانه بود اما با تمام این دگرگونی ها هر روز بر رسالت مهم کتاب؛ یعنی فرهنگ مکتوب انسان ها افزوده می شود.
اما آنچه مهم است برای ادامه حیات زرین یار مهربان می بایست علاوه بر تلاش های بنیادی و زیر ساختی همچون تقویت بنیان فرهنگی خانواده ها که در اصل مخاطبین اصلی کتاب می باشند نسبت به حمایت و پشتیبانی از مولفان و نویسندگان کتاب توجه ویژه داشت تا با سازماندهی و حمایت از این خالقان فرهنگ مکتوب بتوان با خلق آثار پربار و مطلوب در این حوزه نه تنها در تشویق جامعه بخصوص جوانان به مطالعه قدم برداشت بلکه با بسیاری از انحرافات و تهاجامت فرهنگی امروز که گریبانگیر این عزیزان است، مقابله کرد.
ایجاد تشکلی فراگیر و همه جانبه برای مولفین و نویسندگان همدانی لازم است
در همین راستا یکی از نویسندگان همدان ایجاد تشکلی فراگیر و همه جانبه برای مولفین و نویسندگان را که بتواند همه فعالان در این زمینه با تمام گرایش های ادبی و تاریخی و اجتماعی را حول یک محور جمع و از جزیره ای بودن جلوگیری کند لازم دانست و افزود: مسئولان باید حمایت های مالی از اهالی پژوهش و نویسندگان برای انتشار آثار خود و ارجحیت دانستن آثار بومی با موضوعات بومی و محلی را سرلوحه کار خود قرار داده و شرایط لازم را برای تعامل بیشتر بین اهالی کتاب و تداوم برپائی برنامه های متنوع از قبیل نمایشگاه کتاب فراهم کنند.
مسئول آرشیو و اطلاع رسانی سازمان اسناد و کتابخانه ملی غرب کشور اظهار داشت: باید در مورد ساماندهی بانک اطلاعات نویسندگان و راه اندازی سایتی به روز با موضوعات و تحقیقات انجام گرفته اقدام شده و حمایت های دستگاه ها و نهادهای ذیربط از کارگاه های آموزشی و پژوهشی در زمینه های مختلف انجام پذیرد.
علی مومن همچنین گفت: اختصاص دادن برنامه ای خاص از صدا و سیمای مرکز استان برای معرفی نویسندگان و فرهیختگان در راستای شناسائی بیشتر این افراد و آثار آنها میتواند سیار مفید باشد.
مومن ضمن مهم دانستن تلاش برای تربیت نیروی جوان و جایگزین با راه اندازی کارگاه های مختلف تخصصی گفت: مسئله ای که امروز بیش از گذشته باید به آن توجه شود تحمل کردن همدیگر و پاسداشت حرمت و قداست یکدیگر با تبادل افکار و استفاده از تجربیات دیگران است که امیدوارم روزی برسد که بجای تخریب سعی در تقویت و شکوفائی استعدادها داشته باشیم.
مشکل اصلی در عدم وجود تشکل ها در جامعه است
استاد علی جهانپور یکی از محققان برجسته استان همدان نیز در این زمینه گفت: اعتقاد بنده این است که نویسندگان و صاحبان قلم باید با تشکیل انجمن و انتخاب هیئت مدیره خود و برگزاری جلسات و تعاملات فکری به بیان نیازها و خواسته های خود پرداخته و با همکاری ادارات ذیربط برای رفع آنها تلاش کنند.
وی ادامه داد: باید همه اهالی قلم آزادانه دور هم جمع شده و با تبادل نظر، نکات ضعف و قدرت خود را بیان و راهکارهای مناسبی برای رفع انها اندیشیده و به مسئولین ذیربط انعکاس دهند.
محقق و پژوهشگر برجسته همدانی مشکل اصلی را در عدم وجود تشکل ها در جامعه دانسته و اظهار داشت: باید در همه زمینه های تشکل های مربوطه تشکیل و با تخصص در این زمینه ها کار شود.
وی گفت: باید از نویسندگان و اهالی قلم نیز بصورت مدون در جلسات دعوت بعمل آمده و نیازها و مشکلات مطرح شود بنابراین نمی توان به برگزاری یک برنامه سالانه و تک مراسم اکتفا کرد بلکه باید این امر دغدغه اهالی فن در طول سال شده و با برنامه ریزی مناسب در این زمینه قدم های اساسی برداشته شود.
احادیث و روایات نشان دهنده قداست فرهنگ مکتوب است
یک کارشناس فرهنگی نیز با تاکید بر اهمیت فرهنگ مکتوب در جامعه گفت: احادیث و روایات نشان دهنده قداست فرهنگ مکتوب است و حتی خود قرآن نیز در اولین مرحله مکتوب شد چرا که اگر سینه به سینه و شفاهی انتقال پیدا می کرد دچار تحریف می شد بنابراین فرهنگ مکتوب باید جایگاه خود را بیش از پیش در بین جامعه پیدا کند.
مقصود قاسمی افزود: در استان همدان که بعنوان پایتخت تاریخ و تمدن ایران زمین مطرح است جای کانون نویسندگان خالی است، کانونی که در بیشتر استان های کشور فعال بوده ولی در استان همدان در عمل وجود ندارد و اگر این اتفاق رخ دهد خودبخود همه اهالی فرهنگ و ادب درگیر فعالیت های حوزه خود شده و نه تنها در ایام برپایی نمایشگاه کتاب بلکه طی سال اجرای برنامه ها و فعالیت های مفیدی در این زمینه را شاهد خواهیم بود.
وی گفت: نویسندگان باید بیش از پیش انسجام و اتحاد خود را حفظ کرده و از دستگاه های ذیربط بخواهند که فعالیت های آنها را از جهات مختلف بخصوص مالی حمایت کرده و کارهای هدف دار دنبال شود ولی متاسفانه تاکنون از طرف این قشر حتی یک مورد نیز مراجعه و درخواستی به اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی برای تشکیل انجمن و تشکل وجود نداشته بنابراین تا خود آنها قدم جلو نگذارند اتفاقی نخواهد افتاد.
باتوجه به عدم استقبال عمومی از کتاب و به دنبال آن کاهش سرانه مطالعه در کشور و بخصوص استان همدان به نظر می رسد یکی از اقدامات اساسی که می تواند در زمینه تبلیغ و اطلاع رسانی مناسب در حوزه کتاب و آثار منتشر شده به علاقمندان از جمله آثار مولفان بومی استان نقش بسزائی داشته باشد برپایی جلسات رونمایی، نقد و بررسی آنهاست.
نقد و بررسی کتاب نقاط ضعف آن را مشخص می کند
انجام این مهم علاوه بر اطلاع رسانی و تبلیغ بیشتر می تواند نسبت به مشخص نمودن نقطه ضعف و قدرت اثر بسیار مفید بوده همچنین پاسخگویی مناسب به پرسش های علاقمندان باشد چراکه بصورت مستقیم با خالق اثر ارتباط برقرار نموده و موجبات رشد و ترقی ذهنی این افراد به همراه نویسندگان کتاب را در خلق آثار آتی خویش داشته باشد.
در همین راستا در حاشیه هشتمین نمایشگاه بین المللی کتاب استان همدان شاهدیم که اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی شهرستان همدان که بعنوان کمیته برنامه های جنبی این دوره از نمایشگاه فعالیت دارند با همکاری تعدادی از ادارات و سازمان های مرتبط دیگر نسبت به برگزاری جلسات نقد و بررسی و رونمائی تعدادی از کتاب ها که با موضوعات خاص و شاید توسط افرادی خاص تر به رشته تحریر درآمده اند، اقدام کرده است.
از جمله این کتاب های می توان به رونمائی از کتاب "زنی از تبار الوند" نوشته مونا اسکندری اشاره کرد که دربرگیرنده مختصری از خاطرات خانم مرضیه حدید چی (دباغ) از بانوان انقلابی و مبارز همدانی است. .
همچنین در این نمایشگاه باهمکاری کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان کتاب "یک تکه نان "نوشته خانم بهناز ضرابى زاده مورد نقد و بررسی قرار گرفت .
در حاشیه این مراسم نویسنده "یک تکه نان "در گفتگو با مهر ضمن تاکید بر لزوم برقراری ارتباط صحیح کودک با موضوع و محتوی کتاب اظهار داشت: در اين داستان سعى شده موضوع همكارى، كمك و توجه به همسايه و همنوع مورد توجه بیشتر خانواده ها قرار گیرد.
وی در حالیکه که به پرسش های مطرح شده در جلسه که عموما از طرف کودکان بود پاسخ می داد، گفت: این کتاب به گونه اى نوشته شده كه کودکان به راحتی بتوانند با موضوع داستان ارتباط برقرار کرده و خود را درگیر قصه نموده و در نهایت از آن استفاده ببرند.
کتاب های قصه کودکان را از سنین پائین با فرهنگ کتابخوانی آشنا می کند
ضرابى زاده گفت: از طریق کتاب های قصه می توان کودکان را از سنین پائین با فرهنگ کتابخوانی آشنا کرد که لازمه این مهم ارتقا فرهنگ مطالعه خانواده ها و والدین آنها است.
بنابراین برگزاری برنامه ها و مراسم فرهنگی متعدد از جمله نمایشگاه کتاب فرصت مناسبی است تا با راهکارهای مختلف و متنوع از جمله نقد و بررسی آثار چاپ شده در راستای آشنائی بیشتر جامعه بخصوص برای دانش آموزان و جوانان آینده ساز کشور اقدامات اساسی در این زمینه انجام شود.
البته نباید فراموش کرد که لازمه این امر تحقیق و کاوش در کتاب های منتشر شده توسط کارشناسان زبده این حوزه و معرفی آثاری ایست که به معنای واقعی قابلیت کتاب بودن و اندیشه را داشته و بدرستی مورد نقد و بررسی قرار گیرد.
از سوی دیگر ذکر این نکته لازم است که در روزگار ما که جایگاه کتاب بیش از پیش اهمیت داشته و دارای حرمت خاصی است با توجه به وجود نويسندگان و مولفان گرانقدر استان همدان كه حتی در عرصه های ملی و بین المللی نیز صاحب نظر هستند بنظر می رسد لزوم حمایت همه جانبه مسئولان، برنامه ریزی مدون، ساماندهی و تشکیل کانونی مناسب برای این افراد که بتواند فعالیت ها و اندیشه های این قشر را هدفمند کنند امری اجتناب ناپذیر است.
_______
مرتضی بیات
نظر شما