خبرگزاري مهر-گروه بين الملل: بدون شك يازده سپتامبر سال 2001 را مي توان يكي از وقايع مهم قرن بيست و يكم ناميد و اين رخداد كه به لحاظ اهميت، تاثير خود را بر همه جا و حوزه ها گذاشت و عالم نشر و كتاب بويژه در حوزه نويسندگان مسائل بين الملل و امنيت نيز از اين مساله بي بهره نماندند و ايران نيز به نوبه خود از اين مساله بهره مند شد.
اين كتاب حاصل مطالعات و تجربه ميداني كارشناسان جمهوري اسلامي درسازمان ملل متحد است كه سالها در موضوعات مورد بحث و بصورت مستقيم در مذاكرات رسمي و غير رسمي حضور فعال داشته و علاوه بر مطالعه و تحليل روندها، اين تحولات را لمس كرده و در موارد زيادي در شكل گيري و تعديل آن ايفاي نقش كرده اند.
مطالب كتاب را مي توان در 4 مقوله تقسيم بندي كرد:
اول)موضوعات مربوط به امنيت بين الملل
دوم)توسعه اقتصادي
سوم) حقوق بين الملل
چهارم) بررسي و نقد گزارش فروردين ماه مديركل آژانس بين المللي انرژي اتمي سازمان ملل و ارائه سمت و سوي كلي آن.
اول ) پيرامون مقوله اول سه مقاله ارائه گرديده است:
1) نظريه كلان(پارادايم)جهاني شدن.
2) ارزيابي كارهاي شوراي امنيت بويژه بعد از 11 سپتامبر.
3) مقاله روندهاي امنيت بين الملل و خلع سلاح.موضوع اخير پنج موضوع اساسي از جمله ممنوعيت سلاحهاي كشتار جمعي به عنوان اولويت جهاني، ايجاد و تقويت رژيمهاي صادرات در مباحث مربوط به سلاحهاي كشتار جمعي ، موشكي و صادرات اقلام حساس، طراحي و سازكارهاي نظارت و تائيد معاهدات خلع سلاح ، روند جديد يافتن مباحث دوستانه در امر خلع سلاح و آغاز و تقويت اعتمادسازي بحث مي كند.
دوم) بخش دوم كتاب به مباحث اقتصاد سياسي بين الملل كه هم اكنون بر مديريت مسائل جهاني استوار شده است مي پردازد
1) در مقاله اول اين بخش پيرامون معيارهاي فعاليت بانك جهاني در هر كشور مي باشد و عنوان مي كند كه فعاليت اين نهاد مالي بين المللي بيانگر اطمينان نسبي به وضعيت سياسي واقتصادي آن كشوردر كوتاه مدت و ميان مدت بوده و اين خود فعاليت ديگري از مؤسسات مالي اعتباري اعم از خصوصي و چند جانبه را بدنبال خواهد داشت.
مبحث ديگر اين مقاله سياست پولي بين المللي است مشروط بودن كمكهاي صندوق بين المللي پول همواره از مسائل اختلاف برانگيز بوده است و مساله ديگر تخصيص كمك به كشورهائي است كه به دليل بحران مالي و پولي ، با بحران خروج پول سرمايه گذاران خارجي مواجهند.
2) نوشتار دوم در اين بحث به سياستهاي توسعه اي بين المللي و تاثير 11 سپتامبر بر سياستگذاريهاي توسعه اي مي پردازد.
3) مقاله سوم از بخش توسعه به بحث محيط زيست اختصاص يافته است. معضلات ملي و بين المللي در دستيابي به توسعه پايدار و همزمان محافظت از محيط زيست از خطرات روز است.
سوم) بخش سوم كتاب روند هنجارسازي در زمينه حقوق بشر و محاكم بين المللي را مطالعه مي كند
1) مقاله اول به بررسي روند توسعه حقوق بشر، جايگاه سياسي حقوق بشر و تبديل آن از روند ملي به فرايندي جهان شمول اختصاص دارد.
روند تحول مفهوم حقوق بشر درسازمان ملل متحد و ايجاد ارتباط مستقيم و ناگسستني ميان حقوق مدني - سياسي، حقوق اجتماعي و اقتصادي و نيز حقوقي همچون تعيين سرنوشت و توسعه بعنوان اصول جهان شمول در اين مقاله مورد بررسي قرار گرفته است.
2) مقاله دوم مربوط به تبعات افزايش محاكم بين المللي مي پردازد. در اين مقاله سعي شده است ضمن ارزيابي مشكلات ناشي از تعدد محاكم بين المللي راه حل پيشنهادي براي اين مشكلات بررسي شود.
نويسنده در اين بخش محاكم بين المللي را به چهار بخش تقسيم بندي مي كند:
1-2) محاكم بين المللي جهاني
2-2) دادگاههاي منطقه اي
3-2) دادگاههاي ويژه
4-2) ديگر انواع محاكم بين المللي
در اين بخش همچنين دلائل افزايش محاكم بين المللي را توسعه حقوق بين الملل، فروپاشي بلوك كمونيستي ، تاسيس اتحاديه هاي سياسي اقتصادي ، دسترسي بازيگران غير دولتي به اين دادگاهها عنوان مي كند.
چهارم) در قسمت پاياني كتاب و با توجه به اينكه گزارش مديركل تنها كمتر از يك ماه قبل از انتشار اين كتاب منتشر شد چنين آمده است:
1) در مقاله نخست خلاصه اي از گزارش ارائه مي شود
2) مقاله دوم نقدي بر ديدگاههاي حاكم بر اين گزارش و آثار و تبعات آن بر امنيت ملي را ارائه مي كند.
نويسنده معتقد است كه گزارش مديركل در شناسائي تهديدها صرفاً ديدگاه يك كشور و حداكثر يك گروه از كشورها را مد نظر قرار داده است.
در اين مقاله استدلال شده است كه ريشه اصلي معضلات بين المللي تقديس قدرت از يك سو و افزايش شكاف و تنش ميان تمدنها از سوي ديگر كه نتيجه آن برخورد خشونت آميز توسط بازيگران دولتي و غير دولتي در شكل جنگ و تروريسم است.
مقاله نتيجه مي گيرد كه به دليل فشارهاي سياسي، گزارش مدير كل از شناسائي عوامل واقعي تهديد باز مانده و با كمرنگ تر كردن محدوديت استفاده از زور در چهار چوب اصل 51 منشور ملل متحد نه تنها روش مناسبي براي برخورد با اين تهديدها را ارائه نداده بلكه زمينه هاي گسترش و تشديد بحران در سطح بين المللي را گسترش داده است.
نظر شما