به گزارش خبرنگار مهر، طلوع هنر فیروزه تراشی در نیشابور مسئولان میراث فرهنگی استان را برای ثبت جهانی این هنر ناب و اصیل به تکاپو انداخته است و هم اکنون پرونده حرفه فیروزه تراشی برای جاودانه ماندن در حافظه تاریخی جهان گام های نهایی را طی می کند.
سابقه بهره برداری از معدن فیروزه نیشابور به سه هزار قبل باز می گردد
سنگ فیروزه نیشابور در دامنۀ جنوبی کوه بینالود واقع در 53 کیلومتری شمال غربی این شهرستان واقع است و بر اساس مدارک و شواهد تاریخی، سابقه بهره برداری از معدن فیروزه نیشابور به بیش از سه هزار سال قبل می رسد و در حال حاضر به دلیل همین ویژگی ها قرار است حرفه فیروزه تراشی در ردیف آثار جهانی به ثبت برسد.
مدیر کل میراث فرهنگی خراسان رضوی معاون صنایع دستی سازمان میراث فرهنگی در گفتگو با خبرنگار مهر از آماده سازی پرونده ثبت جهانی حرفه فیروزه تراشی در آینده ای نزدیک خبر می دهد و می گوید: سابقه بهره برداری از معدن فیروزه نیشابور به سه هزار سال قبل باز می گردد.
یکی از منحصر به فرد ترین معادن جهان
رجبعلی لباف خانیکی ادامه می دهد: هنر تراشکاری فیروزه به عنوان حرفه ای با قدمت چند هزار ساله ثبت جهانی خواهد شد زیرا معدن فیروزه نیشابور یکی از منحصر به فرد ترین معادن جهان است و از سویی فیروزه تراشان نیشابوری هم زبردست بوده و دارای مهارت لازم هستند.
وی با بیان اینکه معدن فیروزه دارای ظرفیت خوبی برای بهره برداری است، می افزاید: از این پتانسیل می توان برای رونق گردشگری طبیعی و مباحث اشتغال زایی نیز استفاده کرد.
فعالیت 130 نفر در معدن فیروزه نیشابور
مدیرکل میراث فرهنگی خراسان رضوی بیان می کند:هم اکنون 130 نفر در معدن فیروزه نیشابور که یکی از قدیمی ترین معادن فیروزه جهان است مشغول به کار هستند.
به گفته وی اکتشافات باستانی از اسکلت هایی که به دست آمده نشان می دهد که حدود 5 هزار سال قبل ایرانیان به صنعت تراش سنگها و فیروزه اهتمام ورزیده اند و در این میان شهرستان نیشابور در این زمینه سرآمد بوده است.
میراث فرهنگی هر چه سریع تر اقدام کند
رئیس کانون ملی هماهنگی دانش و صنعت فیروزه و سنگهای قیمتی نیز به خبرنگار مهر می گوید: ثبت جهانی حرفه فیروزه تراشی یکی از اقدامات مطلوبی است که باید با جدیت تمام توسط میراث فرهنگی استان پیگیری شود.
محمد جواد پیش بین ادامه می دهد: میراث فرهنگی در حال حاضر به دنبال تکمیل پرونده ثبت جهانی حرفه فیروزه تراشان است و خواسته جدی همه ما این است که این اقدام هر چه سریع تر انجام شود چرا که لحظه ای درنگ برای ماندگار کردن چنین میراثی در فهرست آثار یونسکو به ضرر فرهنگ و هویت مردم خراسان است.
تهیه سند هویت بخشی به سنگهای قیمتی
وی با اشاره به تهیه سند هویت بخشی به سنگهای قیمتی اظهار می کند: به منظور توسعه صنعت تراش سنگهای قیمتی و فیروزه پیش نویس نقشه راه سنگهای قیمتی تدوین شده است.
وی تهیه نقشه راه سنگهای قیمتی را به منزله سند هویت بخشی به این آثار دانسته و می افزاید: هم اکنون این پیش نویس در حال بررسی است که با نهایی شدن آن برنامه های آینده این کانون در زمینه توسعه سنگهای قیمتی و فیروزه اجرایی می شود.
رئیس کانون ملی هماهنگی دانش و صنعت فیروزه و سنگهای قیمتی عنوان می کند: معادن فیروزه کشور در شهرستان تخت جلگه واقع در خراسان رضوی قرار دارد و با توجه به این پتانسیل ها این شهر به شهرستان "فیروزه" تغییر نام داده است.
تغییر در روش استحصال سنگ های قیمتی
پیش بین بیان می کند: هم اکنون به دلیل اهمیت فیروزه نیشابور ثبت جهانی این صنعت از سوی سازمان میراث فرهنگی در دستور کار قرار دارد و با این اقدام صنعت تراش سنگهای فیروزه به نام ایران ثبت جهانی خواهد شد.
وی در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به تغییر در روش استخراج فیروزه بیان می کند: روش استحصال در این معدن هنوز به روش انفجار انجام می گیرد که در این فرآیند بخشی از این سنگ گران بهاء از بین میرود بنابراین باید به دنبال تغییر در روش استخراج این سنگ باشیم تا میزان هدر رفت این سنگ های قیمتی به حداقل برسد.
به گفته وی در حال حاضر به دلیل اجرای روشهای سنتی در استخراج سنگ فیروزه مشکلات و مسائلی در خالص سازی سنگ ها ایجاد شده است.
رئیس اتحادیه فیروزه و عقیق تراشان هم به مهر می گوید: 360 واحد صنفی به صورت رسمی زیر نظر این اتحادیه مشغول فعالیت هستند.
عدم بهره برداری درست از صنعت فیروزه در خراسان رضوی
عبدالصمد رحیمی با انتقاد از اینکه خراسان رضوی بهره برداری درستی از صنعت فیروزه ندارد، بیان می کند: این هنر در سراسر کشور به ویژه خراسان رضوی 5 هزار سال قدمت دارد اما همواره به دلیل وجود مشکلات در مسیر تولید و صادرات سنگ های قیمتی، موفقیت چندانی نصیب این استان نشده است.
وی ادامه می دهد: 85 درصد از واحدهای تراش سنگ فیروزه در مشهد قرار دارد و در این راستا باید گمرگ مشهد به عنوان پایانه صادرات سنگ های قیمتی کشور معرفی شود.
رئیس اتحادیه فیروزه و عقیق تراشان تصریح می کند: هم اکنون با وجود مشکلات گسترده ای که بر سر راه تولید و صادرات سنگ فیروزه وجود دارد قرار است حرفه فیروزه تراشی به ثبت جهانی برسد اما این امر باید مدنظر مسئولان باشد که یکی از راه های موفقیت و به نتیجه رساندن پرونده ثبت جهانی حل مشکلات فیروزه تراشان است.
ثبت جهانی حرفه فیروزه تراشی یک افتخار و رویدادی بزرگ است و باید در مسیر بین المللی شدن صنعت فیروزه تراشی از این ظرفیت برای ترویج هنرهای ناب و اصیل ایرانی، رونق درآمدها و ایجاد اشتغال اقدام کرد.
................................
گزارش: مرضیه صاحبی
نظر شما