دریاچه ای زیر پوست شهر/ از تامین اعتبارات قطره چکانی تا فروش آبهای زیر سطحی

به گزارش خبرنگار مهر، شهر کرمان یکی از شهرهای کویری کشور محسوب می شود که به دلیل خشکسالی های متوالی سالهای اخیر با مشکلات عمده ای روبرو شده است اما در عین حال بزرگترین چالشی که شهر کرمان را تهدید می کند آب است.

هر چند کرمان برای تامین آب شرب نزدیک به یک میلیون جمعیت خود با مشکل مواجه است اما این شهر بر روی دریاچه ای از آب قرار گرفته است که هر روز بر وسعت این دریاچه افزوده می شود.

در هر ثانیه چندین لیتر آب به حجم این دریاچه افزوده می شود و ارتفاع آب با سطح زمین هر روز کمتر می شود هر چند طی سالهای اخیر به دلیل نمودار شدن عوارض خطرناک این پدیده اقداماتی برای رفع مشکل انجام شده است اما هیچ گاه سایه این تهدید از سر شهر کرمان کم نشده است.

ارتفاع آب در برخی از مناطق کرمان تا سطح زمین به کمتر از یک متر رسیده است و در مسجد جامع کرمان اوضاع از هر جای دیگر بدتر است هم اکنون چندین پمپ قوی آبهای زیر سطحی را از چاههای حفر شده در اطراف این مسجد تاریخی جمع می کند و به مناطق دیگر منتقل می کند و اگر این پمپ ها خاموش شود در کمتر از نصف روز صحن مسجد مملو از آبهای زیر سطحی می شود.

هم اکنون نیز اگر سری به این مسجد بزنید اکثر دیوارهای مسجد نم زده شده است و وضعیت مسجد به مرحله خطرناک رسیده است و در صورت ریزش مسجد یکی از بناهای بی نظیر تاریخی کشور از بین خواهد رفت.

80 درصد از بناهای تاریخی کرمان در خطر تخریب

این خطر تنها مسجد جامع را تهدید نمی کند زیر زمین اکثر ساختمانهای واقع در بافت قدیم شهر، آب انبارهای تاریخی و برخی بناهای تاریخی از جمله حمام باغ له له نیز مملو از آب شده است و رو به تخریب می روند.

نکته قابل توجه اینکه 80 درصد از بناهای تاریخی شهر کرمان در بافت تاریخی قرار دارند و بافت تاریخی نیز گودترین بخش شهر کرمان است و هر روز این آبها ارتفاعشان را تا بناهای تاریخی کمتر می کنند و بسیاری از این بناها رو به تخریب هستند که نمود آنها کاروانسرای بزرگ مجموعه گنجعلیخان است که قرار بود هتل 5 ستاره کرمان شود اما هم اکنون دیوارهای و بناهای این مجموعه با خطر جدی مواجه هستند.

بسیاری از خانه های موجود در بافت تاریخی نیز با خطر مواجه شده اند و این روند اکثر ساختمانها را تهدید می کند.

بالا آمدن آب ریشه درختان را نیز فرا گرفته و بسیاری از درختان موجود در این بخش از شهر در حقیقت در حال خفه شدن در آبهای زیر سطحی هستند.

در حقیقت شهر کرمان بر روی پوسته سنگی بنا شده است که قابلیت جذب آب را ندارد، از سوی دیگر به دلیل عدم وجود سیستم فاضلاب شهری آبها به وسیله چاهها دفع می شوند و آبهای زیر سطحی هر روز بیشتر می شود.

از سوی دیگر شهر کرمان شهری زلزله خیز است و در صوت بروز زمین لرزه و تلاطم این آبها هر زمین لرزه ای به سادگی تشدید می شود و میزان خسارات را بیشتر می کند به همین دلیل پیش بینی می شود در صورت بروز زمین لرزه بیشترین خسارات نیز به بافت تاریخی وارد خواهد شد.

خروج ناگهانی آبهای زیر سطحی خطر آفرین است

علی رشیدی، رئیس سازمان زمین شناسی کرمان با اشاره به اینکه کرمان بر روی پوسته ای سنگی بنا شده است که آبهای زیر سطحی را در خود جای داده است گفت: یکی از طرحهای در حال اجرا در کرمان خروج آبها از زیر سطح شهر کرمان است که این امر می تواند خطراتی در پی داشته باشد.

وی تصریح کرد: آبها در واقع بین ذرات شن بستر شهر نفوذ کرده است و در صورت خروج ناگهانی این آبها خلاء ایجاد می شود و امکان نشست زمین وجود خواهد داشت.

رشیدی افزود: اگر این آبها افزوده شود در صورت بروز زمین لرزه موجب بروز پدیده تشدید زمین لرزه می شود و خسارات را بیشتر می کند.

وی گفت: بهترین راهکار تکمیل شبکه فاضلاب شهری است و باید در قدم اول از افزایش آبهای موجود جلوگیری کرد.

دهلیزها خطر را کاهش داده اند

شهردار کرمان نیز با اشاره به اجرای طرح دهلیز در زیر سطح شهر کرمان گفت: با حفر این دهلیز ها آبها در زیر سطح شهر کرمان جمع آوری و در نهایت به مناطقی دیگر منتقل می شود.

ابوالقاسم سیف الهی به خبرنگار مهر گفت: خطر آبهای زیر سطحی با اجرای این طرح کمتر شده است و در چند قسمت از شهر کرمان این دهلیزها حفر شده است و آبها به مرور در حال خروج از شهر هستند اما در واقع بهترین راه برای حل مشکل اجرای طرح فاضلاب شهری است و امیدواریم در این خصوص اقدام جدی صورت گیرد.

سیف الهی گفت: این آبها طی سالهای اخیر موجب بروز خسارتهایی شده اند و هم اکنون با چندین پمپ در حال خروج این آبها از مناطق بحرانی هستیم.

شبکه فاضلاب تنها راه حل/ کندی تکمیل شبکه فاضلاب و اعتبارات قطره چکانی

اما آنچه که در این میان نا امید کننده است اینکه طرح فاضلاب شهری کرمان بسیار کند در حال پیش روی است و در بسیاری از مناطق شهر طی ماههای اخیر متوقف شده است که دلیل آن نیز کمبود اعتبار است در سال آینده نیز با کاهش سطح اعتبارات به نظر می رسد این طرح که البته تا کنون توسط بخش دولتی انجام می شده است نیز با مشکلات عمده مواجه می شود.

در کل شهر کرمان تنها 20 درصد این شبکه پیشرفت داشته است و به دلیل افزایش سطح آب اجرای این شبکه هزینه بر نیز شده است.

گفته می شود مدیران استان قصد دارند که با واگذاری این طرح به بخش خصوصی و استفاده از ابهای موجود اجرای این شبکه را درامد زا کند.

به نظر می رسد با تدبیر جدید استاندار کرمان قفل این پروژه با ورود بخش خصوصی و فروش آب به مزارع پسته اطراف کرمان و همچنین صنایع و شهرداری باز خواهد شد.

بخش خصوصی برای تکمیل شبکه وارد گود می شود

استاندار کرمان از اجرای پروژه‌ انتقال آب‌های زیرسطحی شهر کرمان تا پایان تیرماه سال 94 خبر داد.

علیرضا رزم‌حسینی روز گذشته در حاشیه بازدید از نحوه‌ انتقال آب‌های زیرسطحی شهر کرمان در مسجد جامع، در جمع خبرنگاران افزود: به دنبال نشستی که با مدیران دستگاه‌های مربوط برگزار شد؛ مقرر گردید تا پیمانکارِ اجرای پروژه‌ی انتقال آب‌های زیرسطحی مجددا فعالیت خود را آغاز کند.

وی با بیان این‌که اجرای این پروژه در یک سال اخیر تعطیل شده بود؛ اظهار داشت: مدیرعامل آب منطقه‌ای کرمان متعهد شد این پروژه تا پایان تیرماه سال 94 اجرا و مشکل آب‌های زیرسطحی شهر کرمان مرتفع شود.

رزم‌حسینی افزود: پس از اجرای پروژه، اولویت استفاده از آب استحصال شده با شهرداری کرمان است؛ ضمن این‌که بخشی از این آب به کارخانه‌ فولاد ایرانیان پیش‌فروش شده است.

وی در خصوص پروژه‌ فاضلاب شهر کرمان نیز با بیان این‌که این پروژه 25 درصد پیش‌رفت فیزیکی دارد؛ اظهار داشت: بر اساس مصوبه‌ دولت مبنی بر واگذاری پروژه‌ها به بخش خصوصی، اجرای پروژه‌ فاضلاب شهر کرمان به بخش خصوصی واگذار خواهد شد.

رزم‌حسینی افزود: بر این اساس دولت متعهد می‌شود پس از اجرای پروژه، آب استحصال شده را از بخش خصوصی خریداری کند.

وی ادامه داد: اجرای پروژه‌ فاضلاب بخش غربی شهر کرمان با برآورد هزینه‌ بیش از 600 میلیارد تومان از جمله پروژه‌های آماده‌ واگذاری به بخش خصوصی است.

...............................

گزارش: اسما محمودی