نیازهای کاذب، حسن ختام بازار شب عید/ لزوم توجه به فرهنگ تحریم گرانفروشان

به گزارش خبرنگار مهر، واکنش اجتماعی در برابر گرانفروشی، نوعی مقاومت مردمی در برابر تجاوز به حقوق شهروندی محسوب می شود، به طوری که "شهروندان" هنگامی که از سویی با گرانی افسارگسیخته مواجهند و از سوی دیگر نیز نهادهای نظارتی را در کنترل این گرانی ناتوان می بینند، خود دست به عمل می شوند و به این حق کشی، واکنش اجتماعی نشان می دهند.

واکنش اجتماعی شهروندان در برابر گرانی به نوعی نقش تنبیه گرانفروش و یا گرانفروشان را ایفا می کند و این پیام را نیز به همراه دارد که اگر قدرت گرانی از حیطه کنترل نهادهای نظارتی خارج شده است در عوض مردم بیدارند و می توانند دست کم بخشی از حقوق ابتدائی خود را استیفا کنند.

اما دو نکته مهم که در بروز واکنش اجتماعی در برابر گرانی ها نقش دارد، یکی بالا بودن سطح آگاهی مردم در اطلاع از حقوق ابتدایی شهروندی خود و دیگری بالا بودن سطح فرهنگ دینی آنها در پرهیز از روحیات تجمل گرایانه و در پیش گرفتن یک زندگی توام با قناعت است.

در این بین بازار شب عید قزوین که روزهای پایانی را طی می کند متاسفانه از نظر شیوع گرانی ها و نیز فقدان واکنش اجتماعی مردم به آن، هر سال وضعیت بدتری را تجربه می کند و در این میان بروز میل شدید تجمل گرایی نیز حسن ختام بازار شب عید شده است.

سبک زندگی تجمل گرایانه آن هم در عین فقر، عدم اطلاع از حقوق شهروندی به هنگام مواجهه با فروشندگان متخلف و... در مجموع عادت های غلط برخی از شهروندان را در شیوه های خرید شامل می شود.

عادت های غلطی که واقعا نقش مهمی را در فرایند افزایش قیمت های شب عید در بازار های قزوین ایفا می کند که در ادامه این گزارش به برخی از این عادت های غلط در رفتار خریداران و البته و فروشندگان با ذکر چند نمونه عینی و در نهایت نظر متصدیان امر در این باره اشاره می کنیم.

عادت غلط خرید از اماکن پرزرق و برق

یکی از عادت های غلطِ خرید در شهر قزوین، عادت برخی از مردم این است که حتما باید اجناس شب عید به ویژه لباس را از مغازه های راسته خیابان خیام تهیه کنند چرا که فکر می کنند این مغازه ها و این خیابان ها پر زرق و برق تر و دارای ویترین بندی باشکوه تری هستند، بنابراین خرید از مکان هایی از این دست یک ارزش و یک شان والای اجتماعی محسوب می شود.

در صورتی که به گفته آقای محمد زاده یکی از کاسبان خیابان خیام، اجناس مغازه های این راسته چندان هم چنگی به دل نمی زنند و بسیاری از اجناس فروشگاه های خیام کاملا اجناسی عادی ای هستند که می توان آنها را با قیمتی بسیار پایین تر در مناطقی چون: بازار، غیاث آباد و هادی آباد نیز تهیه کرد.

محمد زاده می گوید: با این حال برای عده ای مهم نیست که جنسی که اقدام به خرید آن می کنند واقعاً کیفیت و قیمت مناسبی داشته باشد و یا اصلا به آن نیازی داشته باشند بلکه همین که بعدها بتوانند بگویند "از خیابان خیام خرید می کنیم"برای آنها کفایت می کند. برخی از فروشندگان نیز با سوء استفاده از همین تصور، گذشته از سود کالا، مبلغ هنگفتی نیز فقط به دلیل اینکه فروشگاهشان در خیام قرار گرفته از مشتری مطالبه می کنند.

به عقیده وی همین موضوع باعث ایجاد گرانی کاذب در قزوین می شود، گرانی که ممکن است در سایر ایام سال نیز همچنان ادامه یابد.

خریدن کالای گران، یعنی حفظ آبرو و شخصیت!

در حین تفحص در خریدهای عیدانه مردم به فردی بر می خوریم که با اطلاع از گرانفروشی یک واحد کفش فروشی باز هم اقدام به خرید کفش از این مغازه می کند. فروشنده این واحد ادعا می کرد که تحریم ها باعث شده تا کفش های این مغازه که همگی ساخت امریکا هستند! با افزایش چند برابری مواجه شود حال آنکه تا دو ماه پیش اینگونه نبود.

این در حالی بود که یکی از خریداران که "made in Tabriz  - ساخته شده در تبریز" را در زیر کفش مشاهده کرده بود اما خریدار باز همان مبلغ را به فروشنده پرداخت کرد و هنگامی که از وی علت این رفتار را جویا شدیم در پاسخ به خبرنگار مهر گفت: چاره ای نیست حفظ آبرو در این 13 روز عید برای مردم، بسیار بیش تر از این پول ها می ارزد!

تحریم گران فروش یا شکایت از آنها، مفهومی بیگانه در میان ما

این نمونه ای از رفتارهای اشتباه شهروندان در هنگام خرید شب عید است که حکایت از شراکت گروهی از شهروندان در ماجرای گرانی ها دارد.

شهروندانی که متاسفانه با فرهنگ اعتراض به پایمال کنندگان حقوق خود، کاملا بیگانه هستند و در عوض می توانند تنها به علت وقوع یک تصادف ساده، به راحتی در ملاءعام شرم آورترین واکنش ها را از خود بروز دهند، به همین دلیل غالب شهروندان قزوینی از وجود سامانه ای به نام 124 و به طور کلی حق شکایت خود از گرانفروشان اطلاعی ندارند و یا اینکه چندان به آن اهمیت نمی دهند.

اما تاسف بارتر این است که اصولا بسیاری از ما با معضل گرانفروشی کنار آمده ایم و ترجیح می دهیم به جای تحریم خودجوش گرانفروش ها، تحریم خرید مایحتاج غیرضروری و تجملاتی و اقلامی که قیمت آنها تنها به واسطه دلالی برخی بالا رفته است، تعطیلات بی دردسری را پشت سر بگذاریم.

شهروندان در پی شکایت از گرانفروشان و فرهنگسازی باشند

اما این اشتباه در شرایطی رخ می دهد که واقعا نیازی به برخوردهای به دور از اخلاق با فروشندگان متخلف نیز توجیحی ندارد؛ بلکه یا تحریم گرانفروش و یا تماس با متصدیان طرح نظارتی و کنترلی قیمت ها، شماره تلفن 124 می تواند بهترین راهکار در این زمینه باشد.

در همین رابطه علی اکبر کبیری به خبرنگار مهر می گوید: یکی از سیاست های اصلی وزارت و سازمان صنعت، معدن و تجارت بحث مشارکت مردم در زمینه کنترل گرانی ها و یاری رسانی آنها به نهادهای ذیربط در انجام این وظیفه است.

معاون بازرسی و نظارت سازمان صنعت، معدن و تجارت استان، همچنین با اشاره به فرآیند شکایت از متخلفان گفت: در صورتی که مردم در نحوه عرضه کالا و ارائه خدمات مشکل یا تخلفی را رویت می کنند، بلافاصله موضوع را با یکی از شعبات واحد رسیدگی به تخلفات معاونت بازرسی و نظارت سازمان صنعت، معدن و تجارت استان در میان بگذارند و یا از طریق تلفن 124 اقدام کنندتا سریعاً با تشکیل پرونده و بررسی های لازم رای متناسب با تخلف صادر شود.

کبیری معتقد است به هر نسبت که شهروندان در رابطه با حقوق شهروندی خود در هنگام خرید حساس باشند، فضای حاکم بر خرید و فروش و خدمات در قزوین نیز امن تر و قانونی تر خواهد بود.

وی معضل مبارزه با گرانی را وظیفه همه مردم و مسئولین می داند و می افزاید: سازمان صنعت، معدن و تجارت بر قیمت ها نظارت می کند و به طور کلی با گرانی نیز مبارزه می کند اما در این بین، باید در میان خود مردم نیز فرهنگسازی صورت بگیرد تا نوع نگاه تجملگرایانه برخی که خود یکی از عوامل اصلی گرانی و التهابات در بازار است- به مرور مرتفع شود.

کبیری انبار و ذخیره سازی بی مورد کالاها، عدم مدیریت مناسب در جریان خرید، تجملگرایی را از جمله اقدامات اشتباهی می داند که باید در جریان خریدهای مردم به ویژه خریدهای شب عید اصلاح شود.

این مسئول ادامه می دهد: لازم است مردم نسبت به وظایف معاونت بازرسی و نظارت سازمان و سامانه 124 نیز آگاهی بیشتری کسب کنند و در این بین رسانه ها هم نقش مهمی در آگاه سازی مردم از نقش این معاونت و به طور کلی آگاه سازی و فرهنگ سازی مردم در جریان خریدهای نوروزی خود دارند.

انسانی زیستن بسیار مهم تر از با کلاس بودن

سال گذشته در چنین روزهایی بسیاری از آجیل فروشانی که به ناحق قیمت آجیل را افزایش داده بودند در برخی از شهرهای کشور بدون دخالت هیچ نهاد غیر مردمی و تنها با تحریم هوشمندانه خود مردم که نوعی واکنش صحیح اجتماعی محسوب می شود، تنبیه شدند.

تحریم کنندگان که غالبا از درآمدهای خوبی نیز بهرمند بودند با این استدلال که اولا؛ افزایش بهای آجیل کاملا غیرموجه است و دیگر آنکه اوضاع نامساعد بسیاری از خانواده های ایرانی نیاز به همدردی دارد، روی به تحریم آجیل فروشان متخلف آوردند.

اما متاسفانه این حرکت در قزوین چندان مورد توجه قرار نگرفت و غالب شهروندان به شکل پررنگی آجیل و سایر اقلام گران شده و تجملاتی را تهیه کردند که متاسفانه نشان داد ما چندان با حقوق شهروندی خود آشنا نیستیم.

نکته دیگر اینکه وضعیت نگرش برخی از شهروندان در خرید به ویژه خریدهای شب عید، حاکی از آن است که بسیاری از ما نیاز به تعریف مجدد از ارزش های خود چون ارزش "باکلاس بودن"، "با آبرو بودن" و... داریم.

به راستی آیا نخریدن کالای گران یک فرهنگ نیست و این که اجازه دهیم دیگران حقوق اجتماعی ما را پایمال کنند و متخلفان هم یاد بگیرند که می توان حقوق دیگران از جمله ضعفا را نیز پایمال کرد، بدون اینکه کسی معترض آنها شود، نگران کننده نیست؟.

باید دانست کسی که با کفش کهنه و پاره سر می کند، آجیل گران قیمت سر سفره هفت سین نمی گذارد در عوض به ترویج گرانی و چپاول مردم فقیر نیز کمک نکرده و نشان داده که لباس فاخر و خریدهای آنچنانی هیچ کدام فی نفسه ارزش نیست، بلکه دقیقا آبرودار و با فرهنگ کسی است که به فکر حقوق خود و جامعه اش و همدردی با مستمندانی است که فرزندان آنها سالهاست که حتی در حسرت مزه کردن آجیل درجه سه هستند.

گزارش: هاشم اللهیاری