نبود الگوی توسعه صنعتی مدون در اردبیل/ اجرای پتروشیمی توجیه اقتصادی دارد

به گزارش خبرنگار مهر، ناکامی اردبیل در ورود به خانواده استان های صنعتی موجب شده با گذشت بیش از دو دهه از استان شدن اردبیل، این منطقه همچنان به قطب کشاورزی شناخته شود. نقطه قوتی که این روزها با شناسایی پتانسیل های صنعتی کمرنگ و نصفه نیمه روبه افول بوده و دیگر نمی تواند تنها شاه کلید توسعه استان محسوب شود.

در این میان کارشناسان معتقدند همین دیرکرد در برنامه ریزی های صنعتی و با اجرای پرکنده برنامه ها و بدون در نظر گرفتن خروجی و توان طرح های صنعتی در بلند مدت به آسیب پتانسیل های بالقوه تبدیل شده است. آسیبی که در دستگاه های مختلف ارائه راهکار برای آن از سوی مسئولان استانی را به تکلیف تبدیل کرد.

در این میان سازمان صنعت، معدن و تجارت استان که بانی نظارت، مجوز دهی و حمایت از پروژه های صنعتی است، بارها از زبان مدیران خود به ضرورت برنامه ریزی مدون صنعتی تاکید داشته؛ ضرورتی که رئیس فعلی این سازمان سید حامد عاملی را به طرح برنامه و تاکید ویژه در اولین گزارش دهی شورای اداری این دستگاه ملزم کرد.

این روزها عاملی و تیم کاری وی به نوشتن الگوهای صنعتی و کنترل پروژه ها از طریق کمیته های پیگیری تخصصی مشغول هستند. موضوعی که تازگی داشته و خبر از اتفاقات نو و کارشناسی شده در این عرصه می دهد.

آقای عاملی یکی از دغدغه های جدی کارشناسان عدم پاسخ گیری از طرح های کلان صنعتی و درجا زدن صنعت استان است. تا جایی که شمار قابل توجه پروژه هایی که در نیمه راه رها شده اند و یا حتی به مرحله اجرا نرسیده اند شهروندان را نسبت به برنامه های صنعتی استان بی اعتماد کرده است. علت چیست؟

هر طرح صنعتی نیازمند توجیه فنی و اقتصادی است. طرح باید متناسب با پتانسیل ها شامل مواد اولیه، زیرساخت ها، بازار و نیازمندی های توسعه باشد. در این میان سرمایه گذار انتظار دارد طرح های توجیه شده در اختیار وی قرار گیرد.

سوال اینجاست که آیا پتانسیل ها و طرح های توجیه دار در استان شناسایی شده است؟ پاسخ به این سوال منفی است. در معرفی پتانسیل ها به صورت کلی ایراد نظر می شود از جمله اینکه استان در کشاورزی، مرزی بودن و آب و هوا وضعیت مطلوبی دارد. اما به صورت موردی و علمی مطالعه نداشتیم.

طرح پیش امکان سنجی در واقع هدایت سرمایه گذار به سمت پروژه های بالقوه است. همین خلا موجب شد صنعت و معدن در ماه های اخیر در حوزه های مختلف این مطالعات را انجام داد و در نهایت به 80 طرح رسیدیم که تا پایان مهر ماه آماده شده و در اختیار سرمایه گذاران قرار می گیرد.

با این حساب خروجی همایش های سرمایه گذاری را به نسبت هزینه گزافی که برای برگزاری آن خرج می شود جظور ارزیابی می کنید؟ نمونه برگزاری آن در رضی و سرعین را پیش رو داریم.

ببینید همایش سرمایه گذاری به دو شکل می تواند اجرا شود. در شکل اول بدون مطالعات پیش امکان سنجی طرحی به صورت کلی پیشنهاد شده و نظر سرمایه گذار مورد بررسی قرار می گیرد. اما در شکل دوم طرح ها کاملا مشخص و با توجیه اقتصادی است و سرمایه گذار به سمت اجرای طرحی که مطالعه فنی را پشت سر گذاشته است هدایت می شود. اغلب همایش ها از نوع اول است و حتی همایش رضی در تهران نیز به شکل نوع اول اجرا می شود.

الگوی مناسب این است که طرح ارائه شده و پتانسیل ها بازگو شود و بعد از سرمایه گذار دعوت کنیم. سرمایه گذار نیز یا طرح را عینا اجرا می کند و یا با تغییرات کوچک بر اساس مطالعات بیشتر به اجرا در می آورد.

سرمایه گذاران علاوه بر پیشنهاد طرح همواره از پروسه طولانی بودن روند ادارای در آغاز کار ابراز گلایه دارند. برای رفع این مشکل چه برنامه ای خواهید داشت؟

در تسریع فرآیند سرمایه گذاری 20 درصد امور به عهده صنعت و معدن و مابقی سایر دستگاه ها است. اصلی ترین کار ما کاهش مدت زمان کسب جواز تاسیس بود. بطوریکه اگر پیش از این جواز تاسیس در مدت چهار ماه صادر می شد در حال حاضر به یک ساعت کاهش یافته است. جواز تاسیس اعلام آمادگی فرد برای سرمایه گذاری و حضور در یک حوزه خاص است.

با توجه به اینکه کارگروه های برنامه ریزی استان همواره گرفتار گلایه مندی سرمایه گذاران از روند طولانی مدت استعلام دستگاه های مختلف است، به عقیده شما این استعلام می تواند از چند ماه به یک ساعت کاهش یابد؟

استعلام برای این است که ببینیم پروژه قابل عرضه است یا نه. در عین حال جواز تاسیس اعلام‌ آمادگی سرمایه گذار برای مشارکت در طرح است. ما با ارائه جواز در واقع سرمایه گذار را به صورت غیر مستقیم به رعایت قوانین از جمله پیوست های زیست محیطی ملزم می کنیم. اگر پروژه در شهرک صنعتی اجرا شود که نیاز به استعلام هم ندارد در غیر این صورت بررسی ها صورت می گیرد و پیش فرض ما این است که سرمایه گذار عملی غیر قانونی انجام نخواهد داد.

یکی از تاکیدات استاندار اردبیل مالک بودن به فرآیند پروژه است. نظارت و کنترل پروژه ها توسط صنعت و معدن استان به چه شکل اجرایی می شود؟

پیگیری در چند مرحله توسط صنعت و معدن صورت می گیرد. بخشی از آن در تامین سرمایه طرح است. بطوریکه اگر خود فرد تامین کننده سرمایه باشد مشکلی نخواهیم داشت در غیر این صورت مذاکرات و جلسات متعدد با بانک ها و پیشنهاد پروژه ها به صندوق توسعه ملی از طریق این دستگاه صورت می گیرد. در این راستا لیست پروژه های ویژه معرفی شده و در دست پیگیری است.

همچنین روز های سه شنبه جلسات هفتگی با سرمایه گذاران و نهادهای مالی برگزار شده و مشکلات احتمالی پیشبرد طرح مورد بررسی قرار می گیرد. برخی مشکلات کلان نیز در شورای گفتگوی بخش خصوصی و دولت طرح موضوع می شود.

در صورتی که مشکلات حقوقی برای طرح ایجاد شود کمیته حمایت قضایی تشکیل یافته در دادگستری استان به این مهم نظارت می کند. مهم ترین بخش پیگیری به صورت هفتگی روزهای شنبه در جلسات کنترل پروژه است که از سرمایه گذار برای ایراد مشکلات خود دعوت می شود.

صنعت و معدن استان در طول فعالیت خود 728 جواز تاسیس و هزار و 77 پروانه بهره برداری صادر کرده است. تا چه حد برنامه ریزی های صنعتی را مطابق با طرح آمایش استان می دانید؟ آیا مغایرت یک پروژه با طرح آمایش مانع از اجرای آن است؟

در زمان حضور بنده در معاونت برنامه ریزی استانداری طرح آمایش به دلیل طولانی بودن پروسه آن جمع بندی و فاز اول آن تکمیل شد. در فاز اول کلیات و راهبردها ارائه شده و قرار است در فاز دوم پروژه ها تعریف شود.

فاز اول یک راهبرد است و اینکه کسی طرح اقتصادی داشته باشد که برخوردار از توجیه فنی و اقتصادی است در صورت مغایرت با طرح آمایش مانع از اجرا نمی شویم. باید منتظر اتمام فاز دوم این طرح بود تا پروژه های توسعه استان مطرح شده و وارد اجراییات ادارات شود.

چه مولفه هایی موجب تمایز یک صنعت از سایر صنایع و تاثیرگذاری کیفی آن در یک منطقه می شود؟

مولفه های مختلفی در این امر دخیل است. از جمله توان یک صنعت در ایجاد اشتغال، میزان سرمایه گذاری، ایجاد ارزش افزوده، تاثیر در صنایع پایین دستی، تاثیر در چرخه گردش مالی و بهبود شاخصه های اقتصادی یک منطقه.

ممکن است طرحی اشتغالزایی پایینی در مقایسه با میزان سرمایه گذاری خود داشته باشد و در عین حال گردش مالی بالایی ایجاد کند. به عنوان مثال زمانی که پتروشیمی کلنگ زنی می شد این ایراد بر طرح وارد بود که به نسبت میزان سرمایه گذاری پتروشیمی فقط برای 700 نفر ایجاد شغل می کند و گروهی از دوستان بر این باور بودند که این یعنی سرمایه با هزینه همخوانی ندارد. در حالی که پتروشیمی گردش مالی بسیار بالایی برای اردبیل ایجاد می کند و می تواند شاخصه های اقتصادی را متحول سازد.

با وجود این شائبه اقتصادی نبودن پتروشیمی اردبیل به دلیل فاصله مکانی قابل توجه مواد اولیه از سوی برخی مسئولان مطرح شده است.

تامین مواد اولیه پتروشیمی از طریق خط لوله اختصاصی شرکت گاز ایران پیشنهاد شده و اینکه تامین مواد اولبه به عنوان خوراک برای این طرح پرهزینه است نظر درستی نیست. با وجود اینکه این پروژه سخت و سنگین است اما در اردبیل شدنی است و توجیه دارد.

پروژه پتروشیمی اردبیل پس از هشت سال

در مقطعی به دلیل افت قیمت اوره آمونیاک این باور به وجود آمد که این پروژه غیر اقتصادی است در حالی که این پروژه در وضعیت فعلی اقتصادی است و اگر نظر صندوق توسعه ملی را در احراز شرایط جلب کند روند احداث آن پیش روی خواهد داشت.

مجتمع فولاد سبلان با سرمایه گذاری هزار و 500 میلیارد تومانی در اردبیل فعالیت خود را آغاز کرده است. درست در سالی که کل اعتبارات مصوب استان 99 میلیارد تومان بود. نقاط مثبت این سرمایه گذاری عظیم را در کدام شاخصه ها ارزیابی می کنید؟

اصلی ترین آن چرخه بالای گردش مالی این پروژه است. فولاد جزو صنایع مادر است و با رقم درشت سرمایه گذاری می تواند ارقام شاخصه های اقتصادی را متحول سازد.

علاوه بر این آهن و فولاد در وضعیت صنایع پایین دستی خود نیز تاثیرات مطلوبی خواهد داشت. در کنار ایجاد اشتغال برای سه هزار و 500 نفر فولاد سبلان خواهد توانست معادن آهنی استان را فعال سازد.

واحد تولیدی آرتا ویل تایر اردبیل در حال توسعه خط تولید است. چه حمایتی از این طرح در دستور کار دارید؟

صنعت و معدن 11 طرح توسعه ویژه در دستور کار دارد که یکی آرتا ویل تایر است. با وجود اینکه 34 مجوز جدید صادر شده این طرح ها برای تامین تسهیلات به صورت ویژه مورد توجه اند. علاوه بر این سبلان پارچه نیز توسط اداره ورشکستگی قوه قضاییه در دستور بررسی است تا تعیین تکلیف شود.

پیشنهاد شما برای نجات سبلان پارچه از وضع فعلی چیست؟

با بررسی همه جانبه ما بر روی مزایده اجماع داریم. راه های دیگر می تواند مشکل آفرین باشد اما به نظر می رسد مزایده مناسب ترین راه برای فعال سازی مجدد این واحد تولیدی است.

..............................

گفتگو: ونوس بهنود