هادي حجازي فر: از زاويه دفاع مقدس به ليرشاه نگاه كردم / با تئاتر دانشجويي بي مهري مي شود

"هادي حجازي فر"، نويسنده و كارگردان نمايش " جايي ديگر " درگفت وگوب ا خبرنگار تئاتر خبرگزاري  " مهر " گفت : " جايي ديگر" سرنوشت پدري است كه تمام ارثيه اش را به دوپسرش مي بخشد وپسرسوم خود را به خاطررفتن به جبهه ازخانه بيرون مي كند، پسرسوم شهيد شده و پدردرميان فريبكاريهاي دوپسرش درعذاب به سرمي برد و اين نمايش نگاهي داشته ام به موضوع دفاع مقدس، البته نه به مشكل بيروني آن، بلكه، اين اتفاق درلايه دروني اثررخ مي دهد . پدري با پول حرام وظلم به ديگران فرزنداني بزرگ كرده كه حالا موجب عذاب اوگشته اند، ولي پسركوچكتربا اينكه درهمين خانه بزرگ شده ، به درجه والاي شهادت مي رسد و درآخرنمايش به مقام شفاعت نيز نائل مي گردد و پدررا با خود مي برد، اين نگاهي بود كه درنمايشنامه به دنبال آن بودم كه انسان درميان جبرواختيارقراردارد واگرانسان بخواهد مي تواند خود را ازآلودگيها پاك كند و به درجات والاي انساني برسد . اين نگاه درليرشاه هم وجود دارد. " لير " با تمام بديها وتكبرها فرزندي همچون " كروليا " پرورش مي دهد كه درادبيات نمايشي مظهرپاكي ونيكي است .

جايي ديگر - اثر: هادي حجازي فر

وي درادامه گفت : درپي اين بودم كه دراين نمايش، داستان تعريف شود و دورشوم ازنمايشهاي دانشگاهي كه بيشتر به آسيب شناسي هاي تئاترمي پردازد و به فرم ها وسبكها نگاه دارد ، متاسفانه تئاترما دچارمشكل است كه ازنمايش هاي قصه گو فاصله گرفته است، ما يا نمايشهايي داريم كه بيشتربه فرم هاي تئاتري مي پردازند ويا نمايشهاي مبتذلي كه ذائقه تماشاگران را هدف گرفته اند . در"جايي ديگر" دست به امتحان درشيوه قصه گوئي زده ام.

حجازي فردرمورد شخصيتهاي نمايش" جايي ديگر" اضافه كرد: اينها انسانهاي امروزي جامعه ما هستند انسانهاي كه هر روز با  آنان برخورد داريم وسعي داشته ام به نوعي آشناي زدايي كنم ، اين كاراكترها را درموقعيتي انتخاب كردم كه كاملا جدي وتلخ است ولي طنزآلود نيزهستند و به آفرينش موقعيت كمدي دردل مسائل تلخ جامعه گشته ام . اين شخصيتها درروزمرگي به سرمي برند، پس به مسائل اجتماعي نيزنگاه كردم. كاراكترها پرازعقده هاي فروخورده هستند پس درونيانت آنها را شكافتم وهركدام ازآنها گوياي بخشي ازوجود انساني جامعه امروزما گشتند . خانه را دراين اثر محملي براي رقابت گذاشتم تا آنها دراين رقابت خودشان را لو دهند وبا مرگ پدرنمايش تمام مي شود چون ديگراين اشخاص را شناخته ايم ومي دانيم فردا آنها چه مي كنند .

وي درباره كارگرداني اين نمايش گفت: هميشه درنمايشهايم محكوم مي شدم كه هيچ وقت بازيگرانم فرصت خلاقيت نداشتند كه دراين شيوه كارگرداني، كارگردان برهمه چيزاحاطه دارد ، اما دراين نمايش بيشترانرژي خود را صرف بازيگري اين نمايش كردم. لحظه هاي مختلف را اتود كرديم و تمام ريزه كاري هاي شخصيتها را بيرون كشيديم تا به يك چاشني طنزدست يابيم ، البته سعي نكرديم كه بازيگرتماشاگررا بخنداند، بلكه تماشاگرخودش به موقعيت طنزبرسد و بيشترين تلاشم اين بود كه خودم روي صحنه ديده نشوم .

وي درادامه گفت: بيشترين چيزي كه درنمايش " جايي ديگر" ملاك قراردادم اين بود كه با تماشاگرعام روبروشوم ، ولي دركنارش تماشاگران خاص وحرفه اي را نيزمدنظربگيرم واين موضوع را درتمام عناصرنمايش چه بازيگري، طراحي صحنه وموسيقي درنظرگرفته ام گاهي نيزنمايش را بيشتربه تماشاگران عام نزديك كردم .

وي افزود: " جايي ديگر" آزمايشي بود كه خودم را با تماشاگران عام درگير كنم و با آنها روبرو شوم .

حجازي فر با اشاره به بازيگران وشيوه بازي آنها گفت: درشيوه بازيها، واقعي بودن كاراكترو رئال بودن آنها بيشترين مسئله اي بود كه به آن پرداخته شد. اين را درنمايش بوجود آوردم تا بازيگران با هم رقابت نداشته باشند. بلكه با هم همكاري كنند كه خوشبختانه اين اتفاق افتاد . بسياري گفته اند كه دراين نمايش دودسته گي دربازيها وجود دارد ، شايد درنيمه اول اين اتفاق افتاده باشد ولي درصحنه دوم اينگونه نيست درصحنه اول چون كاراكترپدروعهديه هميشه درصحنه حضوردارند پس تاثيربيشتري ازخود برصحنه مي گذارند وبازيگران ديگربخاطرحضوركوتاه خود نمي توانند ازلحاظ انرژي به آنها برسند ولي درصحنه دوم كه همه شخصيتها دركنارهم قرارمي گيرند به يك بازي يكدست مي رسيم ، اين موضوع به نوع چينش اين شخصيتها درنمايش مربوط مي شود درضمن مشكل فضاي كم سالن نيز باعث شده كه شخصيت پدر بيشتر برصحنه حاكم شود وبازي ديگربازيگران را تحت تاثير قرار دهد .

حجازي فر، با اشاره به موسيقي اين نمايش گفت: موسيقي دراين اثرعنصري بود كه مي توانست براي ما بسيار كارايي داشته باشد، ولي برايم ريسك بود كه بين تماشاگرعام و حرفه اي تئاتر، كدام را برگزينم، اين بود كه بيشتربه تماشاگرعام بها دادم وموسيقي اي را درنظرگرفتم تا آنها راحتتر با آن برخورد كنند و اين را قبول دارم كه دربعضي از جاها شايد كمي داستان نمايش را لو مي دهد .

كارگردان نمايش" جايي ديگر" درمورد طراحي صحنه ولباس اين نمايش عنوان كرد : درطراحي صحنه ولباس، به دنبال يك كنتراست رنگي بين سياه وسفيد بودم. به نوعي درپي سايه روشن درطراحي صحنه مي گشتم .

تمام صحنه را به خاطرفرسودگي ويخ زدگي فضاي نمايش سفيد درنظرگرفتم ودركنارآن لباس تمام بازيگران را سياه قراردادم گوي سياهي كاراكترها برفضاي سفيد صحنه مي چسبد وتنها شخصيت خورشيد است كه درلباس اواز رنگ استفاده شد، چون نمادي ازپاكي وآلودگيهاي انسانهاي اطرافش است. تمام صحنه با پرده هاي سفيد لايه لايه طراحي شد تا تماشاگر دراين لايه ها به دنبال معناي اثر بگردد .

وي درادامه گفت: متاسفانه بخاطركوچكي سالن نمايش، نتوانستيم به آن چيزي كه ازطراحي صحنه ونور مي خواستيم برسيم چون تمام دكورما دريك فضاي سه درسه خلاصه مي شد ورنگ سفيد دكوردردرون هم مي رفتند . حتي نورعمودي صحنه نيز برفضاي دكورتاثيري مي گذاشت و ما مجبورشديم ازخيلي ازايده هاي خود درطراحي صحنه بگذريم .

هادي حجازي فر، كارگردان نمايش" جايي ديگر" درپايان با اشاره به سه نكته گفت: شايد براي تماشاگران اين ملاك نباشد كه يك گروه چگونه به يك اجرا دست پيدا مي كند، ولي بايد مسئولين تئاتر به اين موضوع توجه كنند، شايد اين به نظر بهانه باشد كه كوچك بودن سالن را مطرح كنم ، اما در نظر بگيريد 11بازيگربه همراه دكورها چگونه بايد دريك فضاي سه درسه قراربگيرند كه تمام ميزانسها وحركات طبيعي بنظرمي رسد. ما سركوچكترين حركت بازيگران وقت گذاشتيم، ولي دراين فضا ما از خيلي چيزها گذشتيم .

دومين مسئله درمورد نمايشهاي دفاع مقدس است، به نظرم اين بي انصافي است كه " جايي ديگر" را يك نمايش دفاع مقدس ندانيم ، مگر درنمايش هاي دفاع مقدس بايد از پوتين و خاكريزاستفاده كرد، امروز نمايشهاي دفاع مقدس چيزديگري است .اين كه انساني خود را ازآلودگيها مي شويد و به مقام شهادت مي رسد ملاكي است كه بايد درنظرگرفته شود. ما اگرمي خواستيم به مسائل اجتماعي روي بياوريم ازلحاظ موضوع دستمان بازتربود، ولي مي خواستم دريك ژانرخاص حرفي براي گفتن داشته باشم و براي بخشي از دفاع مقدس الگوسازي كنم .

آخرين مسئله شايد تكراري ترين حرفي باشد كه بارها زده شده است، ما نياز به حمايت داريم ، حتي با به نقد كشيده شدن حرف امروزم درمورد تئاتردانشجويي. متاسفانه به تئاتردانشگاهي به عنوان يك زگيل بر بدنه تئاتر نگاه مي شود كه همه قصد ريشه كن كردن آنرا دارند، مگرتئاترامروز ما توسط دانشجويان بوجود نيامده وهمان دانشجويان ديروز تئاترامروز ما را دردست ندارند؟ پس چرا به اين قشربي توجهي مي شود؟ شايد تنها اميد ما دانشجويان براي رسيدن به تئاترحرفه اي جشنواره فجر بود كه امسال آنرا هم ازما دريغ كردند. مسئله تئاتر دانشگاهي امروز ما مسئله چگونه بودن نيست، بلكه مسئله بودن يا نبودن است .