به گزارش خبرنگار مهر، نشر ماهی کتاب «درآمدی بر زیباییشناسی اسلامی» نوشته اولیور لیمن و با ترجمه محمدرضا ابوالقاسمی را منتشر کرد.
لیمن که استاد دانشگاه کنتاکی آمریکاست در این کتاب نشان داده است که رویکردهای مختلفی که در ارتباط با موضوع زیباییشناسی اسلامی تاکنون وجود داشته است، هیچکدام نتوانسته حق مطلب را در این زمینه ارائه کند و بر همین اساس وی سعی کرده با بررسی گستره وسیعی از مطالب موجود در این زمینه، از تعمیمهای نسنجیده و نتیجهگیریهای شتابزده بسیاری از نویسندگان در این زمینه پردهبرداری کند و از خواننده بخواهد به دور از پیشداوریهای رایج، به بررسی آثار باشکوه هنر اسلامی نگاه کند تا در نهایت هنر اسلامی پشت پرده نظریه پردازیهای پیچیده پنهان نشود.
لیمن در بخشی از مقدمه خود بر این کتاب آورده است:
بخش اعظم مطالبی که درباره زیباییشناسی اسلامی نوشته شده مبتنی است بر فرضیات سادهانگارانه و نادرستی در این باب که چگونه میتوان دین را با زیباییشاسی وفق داد. این فرضیات معمولاً بر این باور مبتنی است که دین حضور چشمگیری در اعمال و افکار هنرمندان دارد. در حالی که غالباً چنین نیست. یافتن تاثیر امور مختلف بر یک اثر فرهنگی کار دشواری نیست، اما اصرار به کشف دین در دلِ هنر اسلامی اغلب حاکی از خیالپردازی و تنبلی فکری است. اگر این کتاب پیام وسیعتی داشته باشد، این است که در به کار بردن صفت اسلامی در مورد هر چیزی و به خصوص در مورد زیباییشناسی میباید دقت فراوان به خرج داد.
این کتاب که در ۹ فصل تدوین شده است با «یازده اشتباه متداول درباره هنر اسلامی» مطالب خود را آغاز میکرد و در ادامه پس از بحثی تفصیلی در مورد خداوند خالق خوشنویسی و نمادپردازی، موضوع ادبیات و موسیقی و خانه و باغ و نیز اعجاز قرآن در هنر اسلامی را مورد بررسی دقیق قرار میدهد. فلسفه و شیوه های نگریستن و تفسیر هنر تفسیر اسلامی نیز دیگر مطالبی است که در این کتاب مورد توجه قرار گرفته است.
در بخشی از این کتاب میخوانیم:
غالباً بحث درباره اسلام و دستاوردهای آن به تحلیلهایی انتزاعی تنزل مییابد و موضوع اصلی بحث یکسره نادیده گرفته میشود. مثلاً وقتی از فلسفه اسلام سخن میگوییم، طبیعتاً شنونده فلسفهای را به تصور میآورد که در جهان اسلام بالیده و رشد یافته است و بنابراین باید به مثابه فلسفه با آن برخورد شود. اما واقعیت آن است که فلسفه اسلامی را غالباً به شکلی بسیار متفاوت مورد توجه قرار میدهند و آن را نه همچون فلسفه بلکه چون نوعی ادبیات پیچیده و دشوار در نظر میگیرند. این خطابینی تا بدانجا است که میگویند اسلام توان خلق تفکر فلسفی مختص به خودش را ندارد و هر آنچه تحت نام فلسفه اسلامی موجود است، از جایی دیگر، مثلا یونان، اخذ شده است. میگویند چون این فلسفه اسلامی است، پس بخشی از دین یا کلام یا چیزهایی از این قیبل است. من معتقدم این رویکرد نادرست است و ما را به شناخت ماهیت فلسفه در اسلام راهبر نمیشود.
کتاب «درآمدی بر زیباییشناسی اسلامی» را نشر ماهی در شمارگان ۱۱۰۰ نسخه و قیمت ۱۶ هزار تومان منتشر کرده است.