به گزارش خبرگزاري مهر ، براساس اطلاعات موجود درمجموع تل آويو داراي نظام حزبي سنتي است و ريشه اكثر احزاب به دوره قبل از تشكيل اين رژيم و در برخي موارد حتي به ابتداي قرن 20 همزمان با اوج گيري فعاليت گروههاي تروريستي در سرزمينهاي اشغالي بازمي گردد. تعداد احزابي كه بيرون از نظام حزبي سنتي ظهور كرده اند، بسيار اندك بوده و اكثر آنها عمر طولاني نداشته اند.
بنابراين مي توان تاكيد نمود كه نظام حزبي هنوزهم با قالب سنتي وگذشته خود عجين است. اگر چه حيات سياسي طولاني مدت برخي از احزاب مذكورهم دال بر نبود تغييرات در اين احزاب نيست بلكه گوياي اين حقيقت است كه اكثر تغييرات در بطن نظام سنتي حزبي رخ داده است. احزاب با سابقه در حقيقت، تغييرات ساختاري مستمري را داشته اند اما لااقل ارتباط خود به ميراث گذشته را حفظ كرده و در اكثر موارد پيوند سنتي خود را با شبكه اي از نهادهاي حامي مثل (فدراسيون كارگري، جنبش هاي صلح،گروههاي تروريستي -ميليشيا- جنبش هاي جوانان وغيره ادامه داده اند.
بنا براين سيستم حزبي اسرائيل كه برگرفته از ماهيت وجوهره گروههاي نظامي و سركوبگر همانند هاگانا، شوهامرونظاير آن مي باشد ، داراي مراحل مختلف است و تلاش براي شناسايي مراحل يا دوره هاي توسعه نظام حزبي بطور كلي مبتني بر تغييرات مربوط به ماهيت و نقش احزاب سياسي و ساختار و ماهيت نظام حزبي است اين مراحل عبارتند از :
1) دوره آغازين (20- 1902):
2) دوره شكل گيري (48- 1920):
3) انتقال از جامعه (يشيوا) به كشور (49- 1948):
4) نظام حزبي اكثريت (65- 1949):
5) به سوي نظام سياسي رقابتي تر (77- 1965):
در تمام اين دوران رژيم صهيونيستي داراي احزابي با گرايشهاي گوناگون بوده است ليكن چهار طيف عمده و قالب در بيشتر دوران ميدان دار عرصه سياسي اين رژيم بوده اند كه شامل:
1- احزاب چپ گرا كه عمدتاً داراي گرايشها به سوي طيفهاي كارگري بودند
2- احزاب راست گرا كه داراي خمير مايه ناسيوناليستي و ملي گرائي بودند
3- احزاب مذهبي كه منافع قشري آموختگان و دانش آموزان مدارس ديني را يدك مي كشيدند
4- احزاب عربي كه داراي نگرشهاي راديكال و ملي گرا بودند
1) احزاب چپ گرا :
در سال 1930 حزب چپ گراي ماپاي از تلفيق 2 حزب اصلي هيستادروت - فدراسيون كارگري - (احدوت هعفودا و هاپوئل هاتسعير) تشكيل شد و سپس حزب اصلي هيستادروت و حزب عمده در سازمانهاي ملي يشيوا (مدارس مذهبي) و جنبش صهيونيستي شد.
گزارش مهرمي افزايد: در سال 1924 بر سر موضوعات آينده فلسطين، گرايش سوسياليستي حزب و نقش جنبش كيبوتص پيشرو در هيستادروت و حزب، دچار اختلاف و تجزيه شد. يك شاخه چپ گراي تحت رهبري فرماندهان جنبش اصلي كيبوتص در آن موقع يعني كيبوتص "هامي يوهاد" از اين حلقه كناركشيده و حزب مستقلي بنام جنبش كارگري (ياهات نويا ليهدوت هعفودا) را شكل داد.
حزب مذكورگرايش سوسياليستي ماركسيستي به خود گرفت و خواستار دموكراتيزه كردن سازمان اقتصادي هيستادروت گشته، در پي نقش رهبري براي جنبش پيشروي كيبوتص در حزب هيستادروت بود.
2) جناح راست
حزب اصلاح گرا تنها گام مؤثر جناح راست براي تقابل با چالش نهضت كارگري در فلسطين بود. اين حزب در دوران آوارگي يهود (در پاريس به سال 1925) تشكيل يافت و چهره سياسي ديپلماتيك صهيونيستي را به جاي چهره كارگري- محافظه كاري به خود گرفت و شروع به طراحي انتقال يك و نيم ميليون نفر يهودي ساكن اروپا به فلسطين در سال 1935 كرد. اما، اصلاح گرايان همان الگوي حزب كارگري در تشكيل حزب يعني الگوي مبتني بر توده را در پيش گرفتند. آنها فدراسيون كارگري ، نهضت جوانان بتار و جنبش شهركها را بنيان نهادند. اصلاح گرايان گروه نظامي ضدانگليسي ايرگون را كه زيرزميني فعاليت مي كردند، رهبري مي كردند.
حزب اصلاح گرا در پي آن بود تا دست به اقدامي تعيين كننده و سياسي و درخور اعتناء در قالب يك شورش نظامي بزند تا كنترل يهوديان را بر كل سرزمين فلسطين به دست آورده و به اصطلاح يهوديان اروپا را از سلاخي فاشيسم نجات دهد. اين حزب به ويژه در لهستان، به سرعت رشد مي كرد و در اوج خود در سال 1931، بيست درصد از كل آرا را هم در انتخابات كنگره صهيونيستي و هم در نهادهاي ملي يشيوا بدست آورد.
3) احزاب مذهبي
احزاب مذهبي در سرزمينهاي اشغالي فلسطين پس از جنگ جهاني اول ظهور كردند. هاميزراحي عامل تشكيل كابينه خاخام اعظمي و سازمان شبكه مدارس مذهبي صهيونيستي بود. در سال 1922، يك شاخه كارگري در درون هاميزراحي با نام هاپوئل هاميزراحي به عنوان حزبي مستقل تأسيس شد. اين حزب فدراسيون كارگري، جنبش شهرك ها و جنبش جوانان "بتار" را پايه گذاري كرد. سپس با يك ديد تعاوني و اشتراكي نسبت به نهضت سكولار كارگري عليرغم اين كه در ادغام با هيستادروت دچار شكست شد اما به متحد سياسي ماپاي در نهادهاي ملي يشيوا و دولت اسراييل تبديل شد.
4) احزاب عربي
به گزارش "مهر" درپي ناكاميهاي نظامي اعراب درجنگهاي چهارگانه كه با دخالت مستقيم قدرتهاي بزرگ رخ داد، برخي از فعالان در سرزمين هاي اشغالي تحت كنترل رژيم صهيونيستي ( مناطق 1948) كه آنها نيز از دستيابي به اهدافشان از طريق نظامي‌گري نوميد شدند، اينان بتدريج وارد فرايند مبارزات سياسي شده و كوشيدند از اين طريق حقوق حقه خويش را پس گرفته و يا دستكم بخشي از آن را تحصيل نمايند.
شايد بتوان سال 1965 كه حزب عربي- يهودي حداش با آرمانهاي سوسياليستي تشكيل شد را سرآغاز شكل گيري گفتمان "تعقيب منافع از طرق سياسي" در ميان اعراب تحت كنترل اسراييل دانست، كه در اواسط دهه هفتاد اين امر به صورت گفتمان مسلط درآمد و تشكلهاي عربي ديگري در چارچوب اين گفتمان به فعاليت پرداختند.
اما اعراب حتي آنهايي كه در چارچوب احزاب سازمان يافته بودند، به بازيگراني درعرصه سياست رژيم صهيونيستي تبديل شدند كه در برابر بازيگران نيرومند وابسته به دولت يهود و حافظ منافع اين دولت كاري از پيش نبرند و از اعتراض به اقدامات اين رژيم فراتر نرفتند. بررسي مختصر اقدامات احزاب عربي موجود در كنست اين نگرش را تأييد مي كند. ضمن اينكه همين بررسي نشان مي‌دهد احزاب عربي اسراييل نه تنها همگرايي ندارند حتي درون يك حزب نيز واگرايي به حدي است كه نمي توان، در سطح حزبي، اقدامات آنها را بررسي كرد و از حد بررسي اقدامات فردي اعضاي يك حزب فراتر نمي توان رفت. يكي از علل اين پديده را بايستي در تنوع ديدگاهها و گرايشهاي اعضاء احزاب عربي دانست.
نتيجه گيري:
گرچه در قالب تقسيم بندي احزاب در سرزمينهاي اشغالي فلسطين مي توان طيف هاي ديگري از جمله سكولارها را جاي داد ليكن مي توان گرايشهاي سكولاريسم را در ديگر طيفها نيز شاهد بود و با توجه به اساسنامه و آرمان حزبي اين طيف، مي توان اين احزاب را در ديگر قالبهاي فكري نيز پيدا كرد.
با عنايت به مسائل عنوان شده در تاريخ احزاب اسرائيل و در نگرشي كلي به تحولات كنوني در سطح سياسي اين رژيم اين نكته را مي توان عنوان كرد كه سيستم ائتلاف حزبي نه تنها اين رژيم را به سوي فاكتورهاي يك واحد سياسي دموكرات سوق نداده است بلكه به نظر مي رسد شخصيتهاي داراي وزن سنگين سياسي ، در تمام دوران توانسته اند از اين مساله در راستاي مطامع خود بهره جسته و اقدام اخير شارون را نيز مي توان در اين محدوده تصوركرد كه منافع فردي وي با منافع حزبي اش رو در روي هم قرار گرفته و اگر اكنون هم اقدام به خروج از حزب خود نكند در آينده براي برآورده كردن مطامع خود دست به چنين اقدامي خواهد زد.
نظر شما