به گزارش خبرنگار تئاتر "مهر"، عبد الحي شماسي و مجيد جعفري كه به عنوان نويسنده و كارگردان نمايش "زكرياي رازي" صبح امروز در جمع خبرنگاران حضور پيدا كرده بودند، از بي‌توجهي مسئولان، منتقدان و روشنفكران به نمايشي كه درباره بخشي از تاريخ علمي و فرهنگي ايران است انتقاد كردند و متذكر شدند: "سرنوشت دردناك زكرياي رازي، دانشمند و هنرمند بزرگ ايراني مانند سرنوشت اهل فرهنگ و هنر كنوني اين سرزمين است كه از نبود حمايت مسئولان همواره رنج مي‌برند."
مجيد جعفري
مجيد جعفري گفت: "چطور كسي كه از شرايط ما غافل است براي ما برنامه مي‌دهد؟ كسي كه از خود برنامه مي‌دهد بايد مطلع و به ضرورت وجود هنر آگاه باشد. اين مسئول چه حقي دارد كه به محيط ما پا مي‌گذارد؟ چرا نمي‌رود؟"
وي افزود: "ما پيش از انقلاب كتك خورديم، شكنجه شديم و زندان رفتيم تا شرايط فرهنگي اين نشود. اما ظاهرا آن شكنجه‌ها و زندان‌ها بي‌نتيجه بوده است." اين هنرمند متذكر شد: "فكر مي‌كنم در اين شرايط ديگر نبايد كار كرد و زياد نياز و ضرورتي به وجود فرهنگ و هنر نيست."
وي ضمن انتقاد از بي‌توجهي و ناآشنايي مسئولان فرهنگي به هنر نمايش خاطرنشان كرد: "براي ديدن نمايش "زكرياي رازي" با نامه و التماس از همه اين مسئولان دعوت كرديم تا به ديدن اين نمايش كه بيانگر زندگي يكي از علماي بزرگ كشور است بيايند، اما كسي به دعوت ما پاسخ نداد."
اين كارگردان افزود: "همواره مديراني براي فرهنگ و هنر انتخاب مي‌شوند كه آشنايي با هنر تئاتر، موسيقي و ... ندارند و تازه پس از چند سال كه دارند با مقوله مديريتي خود آشنا مي‌شوند، تغيير مي‌كنند و بار ديگر يك مدير ناآشناي ديگر مي‌آيد. من با گوش خودم شنيدم كه يكي از مسئولان درجه يك كشور گفت تكليف ما با موسيقي معلوم نيست. اين مسئول چگونه مي‌خواهد براي موسيقي تصميم بگيرد؟ يا چرا نماينده مجلسي كه در سال يك تئاتر را نمي‌بيند بايد ميران بودجه تئاتر را تعيين كند؟"
صحنه‌هايي از نمايش "زكرياي رازي"
وي با اشاره به اين مطلب كه بايد از اين سرزميني كه در آن كسي قدر كالايمان را نمي‌داند به سرزميني برويم كه قدر آن را مي‌دانند، تصريح كرد: "كاري كه زكرياي رازي نكرد تا به او جالينوس عرب نگويند، گفت من يك ايراني اهل ري هستم و بايد در كشور خود بمانم، او ماند و به سرنوشت بدي دچار شد. بنابراين ما اگر مي‌خواهيم به اين سرنوشت دچار نشويم بايد برويم."
جعفري از اينكه 40 سال از عمر خود را صرف تئاتر كرده است اظهار پشيماني و از اين كه موجب شده تا تعدادي از شاگردان و هنرمندان اطرافش امروز مشغول فعاليت در اين رشته شوند، اظهار تأسف كرد. وي ادامه داد: "بهترين سال‌هاي جواني خود را صرف كار تئاتر و فعاليت‌هاي فرهنگي كردم و عاشقانه نه از روي سوداگري به اين رشته نگاه كردم. اما امروز شاهد شرايط بسيار بدي هستم."
كارگردان نمايش "زكرياي رازي" اظهار اميدواري كرد كه اين شرايط براي نسل جوان تئاتر كه در نيمه راهند، اينگونه نمانند. وي لازمه اين كار را بها دادن به هنر، سياست گذاري درست و برخورد جدي در اجراي برنامه‌هاي هنري دانست و گفت: "اگر به تئاتر پرداخته نشود، آن را از دست خواهيم داد. چرا امروز گروههاي قديمي تئاتر كه با من كار مي‌كردند، به سينما و تلويزيون كشده شده‌اند؟ چرا هنرمندان قديمي حاضر به تئاتر كار كردن نيستند؟ علت اين امر چيست؟"
جعفري ادامه داد: "براي اين كه اداره كل هنرهاي نمايشي يك ميلييون و 200 هزار تومان بدهكار است و كسي حاضر به پرداخت بدهي‌هاي آن نيست، بنياد رودكي بودجه ندارد. بنابراين مجبور مي‌شود تالار وحدت را به فروش بگذارد و وقت اين تالار را بفروشد تا مثل هنرهاي نمايشي بدهكار نشود."
اين كارگردان همچنين متذكر شد: "به نظر من مسئولان فرهنگي اگر دلسوز هستند در اين شرايط بايد پست خود را رها كنند و بروند تا فكري به حال وضعيت هنر شود. چرا پس از 26 سال بايد به اين نتيجه برسيم؟ آن هم هنرمنداني مانند من كه از نسل انقلاب هستيم. ما پيش از انقلاب كتك خورديم، شكنجه شديم و زندان رفتيم تا شرايط فرهنگي اين نشود اما ظاهرا آن شكنجه‌ها و زندان‌ها بي‌نتيجه بوده است."
كارگردان "زكرياي رازي" همچنين درباره اجراي اين نمايش توضيح داد: "اين كار را در شرايطي اجرا كردم كه بسيار تأثيرگذار است، فكر كردم اگر زكرياي رازي پيشينه تاريخي و فرهنگي كشور ماست، بايد روي آن تحقيق و فكر كنيم. اين عالم هنرمند موجب يك رنسانس بزرگ در هنر، علم، فلسفه و ... ايران شد، رنسانسي كه قرن‌ها بعد اروپا به آن دست يافت. يافته‌ها و تجربيات اين دانشمند مي‌توانست مبناي يك انقلاب صنعتي نه تنها در ايران بلكه در جهان شود، اما افسوس كه دولتمردان از اين دانشمند حمايت نكردند."
وي در پايان جمله خود را با اين ضرب‌المثل كه "خانه از پاي بست ويران است" به پايان رساند.
عبدالحي شماسي
عبدالحي شماسي نويسنده نمايشنامه "زكرياي رازي" هم از بي‌تفاوتي مسئولان اظهار تأسف كرد و گفت: "در اجراي اين نمايش نه تنها مسئولان از ما حمايت نكردند، بلكه جلوي پاي ما سنگ‌انداري هم كردند. چرا مسئولان ما نمي‌دانند و نمي‌خواهند بدانند كه اگر تاريخ گذشته خود را گم كنيم متضرر مي‌شويم؟"
وي افزود: "نمايش "زكرياي رازي" از ظلم و ستمي كه بر دانشمندان و هنرمندان ما روا شده مي‌گويد. ما در زمانه‌اي هستيم كه فرهنگ و ادبيات ما سرقت مي‌شود، عبيد زاكاني، مولوي، رودكي و ... همه صاحب پيدا كرده‌اند و اين سرقت‌ها خبر از نابودشدن فرهنگ ما مي‌دهد. اگر براي مسئولان ما اين موضوع اهميتي ندارد، براي من مهم است. من خواهان تاريخ كشورم هستم، زيرا اگر گذشته‌ام گم شود خودم هم گم مي‌شوم."
اين نمايشنامه‌نويس علاوه بر انتقاد از مسئولان براي ناديده گرفتن نمايش "زكرياي رازي" از منتقدان و اهل جرايد نيز انتقاد و تصريح كرد: "در شرايطي كه منتقدان از فلان سريال تلويزيوني مدت‌ها به خاطر خراب كردن زبان فارسي انتقاد مي‌كنند اما حاضر نيستند يك ستون درباره تئاتر بنويسند، آيا با نوشتن درباره آثار تلويزيوني چيزي عايد فرهنگ ما شده است؟ در حالي كه تئاتر "زكريا" بخشي از تاريخ و فرهنگ كشورمان است."
وي افزود: "زكريا در دوران زندگي خود مورد ظلم و ستم شديد قرار گرفت و در آخر عمر بدون آنكه كسي او را بشناسد در كوري و عزلت مرد. امروز هم همين اتفاق براي آثاري كه درباره اوست، رخ مي‌دهد. متأسفم كه وقتي براي تكميل اطلاعاتم جهت نوشتن نمايشنامه به نظام پزشكي مراجعه مي‌كنم، آنها به من مي‌گويند زكرياي رازي چه كسي است؟ اين دانشمند بخش عمده‌اي از عمر خود را صرف طبابت و شيمي و فيزيك كرد."
وي مسئولان كشور را بي‌خبر، منتقدان را دنباله‌رو و روشنفكران را بي‌تفاوت خواند و براي مردم كشور به خاطر داشتن چنين مسئولان، منتقدان و روشنفكراني اظهار تأسف كرد.
اين نمايشنامه‌نويس اجراي "زكرياي رازي" را يكي از بهترين اجراهاي تئاتر از نمايشنامه‌هايش دانست و از اينكه درباره اين عالم هنرمند نمايشنامه نوشته است اظهار خوشحالي كرد و گفت: "من مانند جعفري از اينكه تئاتر كار مي‌كنم اظهار تأسف نمي‌كنم و خوشحالم، من بهره خودم را از نوشتن اين نمايشنامه بردم و تصميم دارم باز هم در مورد ديگر علما و هنرمندان كشور بنويسم. نمايشنامه بعدي من نيز درباره زندگي خواجه نصيرالدين طوسي است."
نويسنده "زكرياي رازي" همچنين به وضعيت تبليغات تالار وحدت براي اين نمايش انتقاد كرد و افزود: "چرا پلاكارد نمايش ما گم مي‌شود و مسئولان اظهار بي‌اطلاعي مي‌كنند؟ چطور يك بنر پنج متري از سر خيابان ناپديد مي‌شود و پس از پايان اجراهاي موسيقي تالار وحدت اين بنر پيدا مي‌شود؟ همه اين موارد براي ما پرسش ايجاد كرده است. اميدوارم اين اتفاقات از سر عمد نباشد."
شماسي همچنين اظهار تأسف كرد كه مسئولان بنياد رودكي به خاطر خودگرداني تالار وحدت مجبور به درآمدزايي هستند.
اين نمايشنامه‌نويس همچنين درباره نمايشنامه "زكرياي رازي" گفت: "اين اثر اعتراضي به بي‌حرمتي همه دانشمندان و هنرمندان در طول تاريخ ايران است."
در پايان جلسه علي آينه‌ساز مدير تالار وحدت به جمع خبرنگاران آمد و به سوألات خبرنگاران در مورد اعتراض‌هاي گروه "زكرياي رازي" پاسخ داد. مشروح سخنان مدير تالار وحدت در گزارشي ديگر ارائه مي‌شود.
نظر شما