ما و فارابی منتشر شد/ فراسوی نگاه‌های کارمندوارانه به علوم انسانی

به گزارش خبرنگار مهر، «ما و فارابی» را نباید به صورت یک کتاب در حوزه فارابی‌شناسی، خواند. دکتر سیدجواد میری، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی در مقدمه این اثر نوشته است: قصدم از نگارش اثر حاضر، این نبوده است که فارابی را به جامعه علمی ایران بشناسانم، چرا که نه فارابی‌شناس هستم و نه جامعه ایرانِ امروز محتاج شناخت فارابی، آنگونه که او در گذشته می‌زیست، می‌باشد. آنچه قابل اهمیت است «نسبت» ما با میراث عقلانی خویش در جهان معاصر است که موضوع مورد بحث در این کتاب است.

به عبارت دیگر، برآنم تا بدانم که نسبت من در جغرافیای تفکر با «تراث فکری» سرزمین خودم چیست و این نسبت چه «ربطی» با جهان امروزی که در آن زندگی‌ می‌کنیم، دارد؟ اما این مهم شدنی نیست اگر که روش برخورد ما با «تراث حکمی» مبتنی بر نگاه‌های کارمندوارانه‌ای باشد که امروزه در میان اصحاب علوم انسانی رایج است. به زبان دیگر، ما نیازمند نگاه‌های مجتهدانه در برابر روش‌های مقلدانه‌ای هستیم که عقلانیت دیسیپلینر را به صورت «نصّ لایتغیر» می‌پندارند.

به هر روی، برای عبور از سرزمین خیالی یوروسنتریک، نیازمند استراتژی‌های فیلد محور هستیم که از چنبره ذهنیت‌های «برده‌وار»، فارغ و آزاد گردیده‌اند. «ما و فارابی» یعنی پای در سنتی گذاشتن که دکتر علی شریعتی پایه‌گذار آن در چهارچوب علوم انسانی ایران بود و معتقد بود برای عبور از چالش‌های «سنت استبدادی» و «تجدد استعماری»، نیازمند خلاقیت احیاگرانی همچون اقبال و سید جمال‌الدین اسدآبادی هستیم و از این رو سخن از «ما و اقبال» نمود؛ همان گونه که اقبال برای رهایی از دام تحجر از «ما و رومی» سخن گفت. به عبارت دیگر، «ما و فارابی» نجوایی است در دل کوچه‌های پرآشوب ذهن معاصر ما که از سویی گرفتار داعش و طالبان گردیده است و از دیگر سو در محاصره استعمارگران نوین از آن سوی دریاهاست. به زبانی دیگر، در این اثر، در تلاش بودم تا نسبت خود را به صورت سمبلیک در فضای پسا سکولاری فارابی به دور از روش‌های کارمندوارانه ترسیم نمایم.

در حوالی کوچه های خیال، ما و فارابی، (ذهنیت برده وار و ذهنیت آزاده، نگاهی کارمندوارانه به علوم انسانی، نقاط عطف  در ساختار ذهنی) تخیل شاعرانه(تاریخ اندیشه ایرانی، جامعه شناسی و هنر اندیشیدن، فیلسوف شاعر و بازخوانی ذهنیت جامعه شناسی در ایران، فراسوی بینش برده وار(خوانشی جامعه شناسانه از تجارب توسعه اقتصادی ایرانی(شریعتی و علوم انسانی فیلد محور، فارابی و ابداع اجتماعی پساسکولار) عناوین سه فصل و مباحث مورد بحث در این اثر هستند.

کتاب ما و فارابی: فراسوی نگاه‌های کارمندوارانه به علوم انسانی دکتر سیدجواد میری، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی به همت انتشارات جامعه‌شناسان منتشر شد.