به گزارش خبرنگار مهر، محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان قرار است تا ساعاتی دیگر با جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا در ژنو دیدار کند.
سید عباس عراقچی و مجید تخت روانچی، معاونان وزیر امور خارجه که از روز پنجشنبه در وین پنجمین دور رایزنی ها برای نگارش متن را آغاز کرده بودند، روز گذشته به ظریف در ژنو پیوستند تا در دیدار با جان کری همراه وی باشند.
وزیران امور خارجه ایران و آمریکا برای دومین بار است که در پی انتشار بیانیه لوزان با یکدیگر دیدار می کنند. این دو طی ماه گذشته نیز در نیویورک در دفتر نمایندگی ایران در سازمان ملل دیدار کردند. جایی که ظریف میزبان کری بود و این دیدار نیز مانند بسیاری از دیدارهای دو وزیر طی دو سال گذشته حاشیه ساز شد.
اما دیدار امروز از اهمیت بسیاری برخوردار است؛ تنها سه هفته تا پایان ضرب الاجل نهایی برای دست یابی به توافق باقی مانده است. سه هفته ای که به نظر می رسد حداقل برای دیپلمات‌های مذاکره کننده روزهای سختی باشد.
در حالی که از اولین دور آغاز نگارش متن توافق نهایی در وین، بحث های مربوط به اختلافات جدید در نگارش متن مطرح شد، این مباحث در اختلافات داخلی در درون ایران و آمریکا شکل جدی تری به خود گرفت.
تصویب طرح نظارت بر توافق هسته ای که از سوی کنگره آمریکا به تصویب رسید، نمایندگان مجلس ایران را نیز به تکاپوی بیشتر برای نظارت بر توافق احتمالی انداخت. از سوی دیگر در هفته های اخیر بحث پذیرش پروتکل الحاقی و نظارت های فراپروتکلی، که به موجب آن امکان بازرسی امکان نظامی و درز اطلاعات حساس کشور وجود دارد، و همچنین درخواست زیاده خواهانه مصاحبه با دانشمندان ایران که از سوی طرف مقابل مطرح شده است به مسئله ای جدی تبدیل شد و البته واکنش قاطع مقام معظم رهبری، مسولین نهادهای مختلف و اقشار مردم را نیز به دنبال داشت.
رهبر معظم انقلاب در مراسم دانش آموختگی دانشجویان افسری و تربیت پاسداری دانشگاه امام حسین(ع) یک نمونه از زیاده خواهی های طرف مقابل در مذاکرات هسته ای را، درخواست برای بازرسی از مراکز نظامی و گفتگو با دانشمندان و محققان ایرانی بیان کردند و افزودند:«همانگونه که قبلا هم گفته شد، اجازه هیچگونه بازرسی از هیچیک از مراکز نظامی و همچنین گفتگو با دانشمندان هسته ای و سایر رشته های حساس و اهانت به حریم آنها، داده نخواهد شد. من اجازه نخواهم داد که بیگانگان بیایند و با دانشمندان و فرزندان عزیز و برجسته این ملت صحبت و از آنان بازجویی کنند.»
اما با وجود این بیانات و موضع گیری همچنان در اظهار نظرهایی که از پشت میز مذاکرات هسته ای خارج می شود، طرح موضوع بازرسی ها از چالش های اساسی موجود در بین طرفین عنوان می شود، هرچند که سید عباس عراقچی عضو ارشد تیم مذاکره کننده هسته ای کشورمان در تازه ترین اظهارات خود اعلام کرد «یک راه حل که طرف مقابل ما مطرح کرد این بود که لیستی از افراد و مراکز مشخص شود و آژانس بتواند به آنها دسترسی مدیریت شده داشته باشد، دسترسی که اجازه کسب اطلاعاتی از محیط پیرامونی به بازرس داده نمی شود و در یک محدوده کاملا مشخصی، وظیفه اش را انجام می دهد، این ایده مطرح شده بود. این پیشنهاد در تهران مورد موافقت واقع نشد، ما روی ایده های دیگر کار می کنیم و به طرف مقابل هم صریح گفته ایم.»
این عضو ارشد تیم مذاکره کننده هسته ای ایران افزود: «آنچه که توسط مقام معظم رهبری بیان شد در عدم دسترسی به افراد برای مصاحبه و در عدم بازرسی یا بازدید از مراکز نظامی، این دستورالعمل بسیار جدی و قاطع ما است و به طرف های مقابل هم کاملا منتقل شده است که این به هیچ وجه در دستور کار ما نیست.»
با این وجود موضوع دیگری که به نظر می رسد به یک چالش جدی میان ایران و ۱+۵ در رسیدن به توافق نهایی مطرح است موضوع لغو تحریم هاست؛ بحثی که از ابتدا اصلی ترین دلیل ایران برای نشستن پای میز مذاکره بوده است و از سوی مقامات ایران نیز بارها مورد تأکید قرار گرفته که ایران در پی اقدامات اعتمادسازی که انجام می دهد به دنبال لغو یک جای تحریم ها در همان روز اجرای توافق است.
بحث دست یابی به راه حل هایی برای لغو تحریم ها در مذاکرات لوزان از نکات اصلی بود که همچنان به عنوان موضوع اختلافی تا ساعات پایانی مذاکرات نیز پابرجا بود.
در فکت شیت منتشر شده از سوی آمریکا در پی بیانیه لوزان نیز یکی از موضوعات اختلافی اصلی بحث لغو تحریم ها بود که اعتراضات بسیاری را از سوی منتقدان داخلی ایران به همراه داشت. موضوع لغو تحریم های کنگره آمریکا که به نظر می رسد از سوی کنگره مورد تصویب قرار نگیرد و نیازمند وتوی رئیس جمهور برای رفع تحریم ها باشد از موضوعات چالش برانگیز اصلی است، همچنین جدول زمانی لغو تحریم ها و اقدات هم زمان طرفین نیز از موضوعات مهمی است که به نظر می رسد با وجود بیانیه لوزان و دست یابی به راه حل هایی برای همه موضوعات همچنان در نگارش متن با اختلاف اساسی مواجه است.
سید عباس عراقچی در این باره اخیرا در وین گفت: «یکی از موارد اختلافی که هنوز به یک راه حل نهایی نرسیده است بحث همزمانی فعالیت های دو طرف است که اگر ما به توافق برسیم طبعا یکسری اقداماتی را طرف مقابل ما (۱+۵) باید انجام دهد، در خصوص رفع و لغو تحریم ها و یکسری اقداماتی که ما باید انجام دهیم. اینکه این دو سری اقدام چگونه با هم همزمان می شود یکی از مسائل اختلافی است.»
وی افزود: «روی اصل همزمانی توافق وجود دارد و ماهیت اقدامات طوری است که همزمان شدن آنها مشکلاتی دارد که باید به یک ترتیباتی برسیم که خواسته دو طرف رعایت شود این از مواردی است که هنوز روی آن کار می کنیم. هم به لحاظ محتوایی وهم به لحاظ شکلی، هنوز به یک راه حل دقیق نهایی نرسیده ایم ولی ایده هایی مطرح شده است که روی یکی از آن کار می کنیم.»
در چنین شرایطی و با وجود موارد اختلافی موجود، به نظر می رسد دیدار امروز وزیران به دنبال دست یابی به تصمیم های اساسی و تعیین کننده برای سه هفته آینده باشد. محمدجواد ظريف دیروز در بدو ورود به فرودگاه ژنو با بيان اينكه با كری درباره مذاكرات هسته‌اي گفتگو خواهد كرد، گفت: «شب گذشته همكاران من در وين تا دير وقت با نمايندگان ١+٥ و همين طور با طرف آمريكايي گفت‌وگو كرده‌اند.»
او که معتقد است هنوز میزان اختلاف ها زیاد است، تأکید کرد: «در ژنو آخرين وضعيت مذاكرات را بررسي خواهيم كرد و براساس آن تصميم خواهيم گرفت.»
جف راتکه، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا اما ادعاهای گذشته را تکرار کرده است. او گفته است: «تمرکز ما بر روی مهلت سی ام ژوئن (۱۱ تیر) و تکمیل گفتگوها تا آن زمان است، ما در فکر تمدید نیستیم و معتقدیم این کار(رسیدن به توافق) شدنی است و اگر در رسیدن به توافق نهایی موفق شویم وارد مرحله جدیدی از اجرا و نظارت خواهیم شد. ایران باید درباره ابعاد احتمالی نظامی برنامه اتمی‌اش با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همکاری کند.»
به هر حال آنچه روشن است امروز وزیران خارجه ایران و آمریکا با حضور معاونان خود باید مذاکرات سختی را داشته باشند. کندی روند نگارش متن توافق نهایی که از سوی برخی اعضای نزدیک به تیم مذاکره کننده بسیار کندتر از حد انتظار اعلام شده است، قطعا یکی از موضوعات اصلی است که وزیران را به پای میز گفتگوی دو جانبه کشانده است.
از سوی دیگر ارنست مونیز وزیر انرژی آمریکا نیز در ژنو حاضر شده است و با حضور مونیز این احتمال مطرح است که آمریکایی ها با پیشنهادهای جدید برای حل اختلافات آمده باشند.
از آنجا که برخی از گزارش ها حاکی از تصمیم دو تیم برای مذاکرات پیوسته در سه هفته پایانی در وین است، قطعا تصمیم های وزیران خارجه در ژنو می تواند در شکل این مذاکرات و روند نگارش متن در روزهای آینده تأثیر بسزایی داشته باشد.
قطعا در روزهای باقیمانده تا ۱۰ تیرماه، هر یک از دوطرف به دنبال دست یابی به امتیازات بیشتری هستند آنهم برای توافقی که تا سال ها آثار و تبعات آن برقرار خواهد بود، و به نظر می رسد در این مسیر آمریکایی ها روش قدیمی طرح زیاده خواهی به همراه فضاسازی های رسانه ای را از یاد نبرده اند.
نظر شما