به گزارش خبرگزاری مهر، دکتر علی‌محمد ایزدی، نویسنده کتاب «چرا عقب مانده‌ایم؟» در ششمين جلسه از سلسله دیدارها با نویسندگان برجسته حوزه فرهنگ و شخصیت ایرانی به تحلیل و تبیین خلقیات ایرانیان و ریشه‌های عقب‌ماندگی فرهنگی و اجتماعی جامعه ایرانی پرداخت. در این دیدار که ۲۴ مرداد در منزل دکتر ایزدی و با حضور دکتر جوادی یگانه، رییس پژوهشگاه و اعضای میز «فرهنگ و منش ایرانیان» انجام شد، دکتر ایزدی از دغدغه‌های خود برای رها کردن ایران و ایرانی از برخی خلقیات منفی گفت و اینکه چگونه این دغدغه او را به بررسی روشمند این موضوع هدایت کرده و در نهایت منجر به نگارش کتاب «چرا عقب مانده‌ایم؟» شده است.
ايزدي در تبیین ریشه‌های عقب‌ماندگی جامعه ایرانی، دروغ و دروغگویی را مهمترین عامل این وضعیت دانست و در تحلیل آن به ریشه‌های جامعه‌پذیری دروغ در جامعه ایرانی اشاره کرد. وي در تحلیل‌های خود از جامعه ایران با کمک گرفتن از نظریه روان‌شناختی اریک برن و تیپ‌سازی‌های شخصیتی او در قالب شخصیت والدینی، کودکی و بالغی، تیپ شخصیتی بالغی را شخصیت متعالی انسان اجتماعی معرفی و وجود غالب این شخصیت بین افراد جامعه را عامل اصلی توسعه همه جانبه قلمداد کرد.
دكتر ايزدی در ادامه، فقدان و ضعف شخصیت بالغی در جامعه ایرانی را عامل اصلی عقب‌ماندگی و افتادن در ورطه دو تیپ شخصیت والدینی و کودکی دانست و به تشریح ویژگی‌های شخصیتی این دو تیپ پرداخت. به گفته او در حالت والدینی فرد خود را قوی‌تر و عاقل‌تر از دیگران می‌داند و به هیچ‌عنوان با هیچ منطق و استدلالی مجاب به رفتار قانونی و اجتماعی نمی‌شود. در حالت غالب گشتن شخصیت کودکی هم، دائم اسیر احساسات شده و خود را در برابر دیگری در هر سطحی که باشد کوچک و زبون می‌شمارد.
در ادامه این نشست این نویسنده درباره نحوه پیوند نظریه روان‌شناختی با مولفه‌های اجتماعی گفت و تشریح کرد که در نظر داشته با ترکیب نظریه روان‌شناختی اریک‌برن با زمینه‌های اجتماعی و فرهنگی، به دیدگاهی اجتماعی درباره جامعه ایرانی برسد و در این مسیر توانسته زمینه‌های اجتماعی و فرهنگی که در فرایند فرهنگ‌پذیری و جامعه‌پذیری افراد، مانع رشد شخصیت بالغی بین ایرانیان شده‌اند را شناسایی کند.
به باور ایزدی، مهمترین دستاورد مطالعه وی در مورد جامعه ایرانی، یافتن تیپ غالب شخصیتی به نام شخصیت رفاقتی است؛ شخصیتی که سعی در سازگاری میان شخصیت کودکی و والدینی دارد. این تیپ شخصیتی بر خلاف شخصیت بالغی که به انسان ها فارغ از هرگونه تبعیضی احترام قائل است و معیار انصاف و عدالت و از همه مهم‌تر قانون را در کارهایش ملاک قرار می‌دهد، تنها رفیق خود را معیار احترام و عمل اجتماعی مثبت قرار می‌دهد و در این حالت، روابط جای ضوابط را در کارها می‌گیرد. در این تیپ شخصیتی هر از گاهی شخصیت کودکی و والدینی نیز با تلطیفی که صورت می‌گیرد نه به صورت اقتدار مستقیم و خشک از سوی شخصیت والدینی بلکه در قالب مراد (شخصیت والدینی) و مرید (شخصیت کودکی) در فرهنگ ایرانی نمایان می‌شود.
خالق اثر «چرا عقب مانده‌ایم» در ادامه ضمن پاسخ به بحث‌های روش‌شناختی و ضعف‌هایی که بر این کار می‌توان وارد کرد به موضوع چه باید کرد اشاره داشت و گفت تمام تلاش من این بوده با مطالعه دقیق، تصویری هرچند ناقص از جامعه ایرانی داشته باشم و تا جایی‌که امکان داشته به عوامل پیدایی خلقیات منفی و مقاوم در برابر توسعه بپردازم. اکنون نوبت آن است که به ارائه راهکارهایی برای برون رفت از وضعیت موجود بپردازیم که این کار با تأکید بر بازگشت به قرآن و استفاده از آیات قرآنی که یقیناً راه راست را پیش روی ما قرار می‌دهد امکان‌پذیر خواهد بود.
در پايان اين ديدار، ایزدی افزود: راهکارها و نحوه برون رفت از وضعیت فرهنگی اجتماعی کنونی جامعه ایرانی، در قالب کتابی با عنوان «چه باید کرد؟» بزودی منتشر و در دسترس عموم علاقه‌مندان قرار خواهد گرفت.
نظر شما