جزئیات نشستهای استانبول و مسکو/بازدید پارچین زمان مسئولیت من نبود

سیدحسین نقوی حسینی در گفتگو با خبرنگار مهر، در ارائه گزارش نشست امروز کمیسیون ویژه بررسی برجام با حضور اعضای تیم سابق مذاکره کننده هسته‌ای اظهار داشت: نشست امروز به ریاست علیرضا زاکانی و با حضور سعید جلیلی، فریدون عباسی و علی باقری برگزار شد.

وی ادامه داد: در ابتدای این جلسه اعضای کمیته های تخصصی این کمیسیون انتخاب شدند که بر این اساس نقوی حسینی، منصوری آرانی و وحید احمدی به عنوان اعضای «کمیته سیاسی»، کارخانه ای، نبویان، ابوترابی، زاهدی، زاکانی و نجابت به عنوان اعضای «کمیته فنی و هسته ای»، بروجردی، کوثری، منصوری و حقیقت پور به عنوان اعضای «کمیته دفاعی – امنیتی»، تاجگردون، بذرپاش، پزشکیان، نجابت و زاکانی به عنوان اعضای «کمیته اقتصادی» و وحید احمدی، نجابت، زاکانی و ابوترابی به عنوان اعضای «کمیته حقوقی» این کمیسیون انتخاب شدند.

نماینده مردم ورامین در مجلس شورای اسلامی افزود: پس از انتخاب اعضای کمیته های تخصصی نحوه برگزاری جلسات توضیح داده شد که ابتدا در این نشست جلیلی توضیحاتی را درباره تاریخچه مذاکرات ارائه خواهد کرد و بعد از آن وارد مباحث فنی و تخصصی خواهیم شد.

سه هدف هسته‌ای نظام در سال ۸۴

نقوی حسینی ادامه داد: در ابتدای جلسه امروز دکتر سعید جلیلی اعلام کرد که موضوع هسته ای جمهوری اسلامی ایران، یک موضوع راهبردی و اساسی و متعلق به منافع ملی کشور است بنابراین برای موفقیت آن هم باید اجماع ملی باشد. از طرف دیگر کمیته هسته ای دبیرخانه از ابتدای مسئولیت من با حضور رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس تشکیل شد، البته من بارها درخواست داشتم که در مجلس حضور پیدا کرده و مباحث مربوط به موضوع هسته ای را با نمایندگان در میان بگذارم که در این رابطه در برخی از موارد توفیق حضور در مجلس را پیدا کردم.

وی افزود: جلیلی در ادامه گفت که ما همواره در طول مذاکرات، مجلس را یک ظرفیت مهمی دانستیم به ویژه بیانیه هایی که از سوی قوه مقننه صادر می شد به ما امکان چانه‌زنی بیشتری را می داد؛ از طرف دیگر به طور حتم گام اول مذاکرات هسته ای، حضور سه کشور اروپایی در مذاکرات بود که نتیجه آن به تعلیق فعالیت هسته ای ختم شد، اما نظام پس از آن به این جمع بندی رسید که به علت عدم انجام تعهدات از سوی غربی ها فعالیت های هسته ای مجددا آغاز شود.

سخنگوی کمیسیون ویژه بررسی برجام، اظهار داشت: رئیس تیم مذاکره کننده سابق کشور در ادامه افزود که در سال ۸۴ که علی لاریجانی مسئولیت دبیرخانه را برعهده داشت کشورهای غربی پس از ۲ سال و نیم تعلیق درخواست تخریب و نابودی فعالیت های هسته ای ایران را داشتند؛ به همین جهت نظام سه هدف راهبردی از جمله تثبیت ایران هسته ای، تحقق حق هسته ای و لغو تحریم های ظالمانه را در دستور کار خود قرار داد، از این رو برای دستیابی به اهداف مذکور باید راهکارهای خود را دنبال می کردیم؛ از جمله اینکه باید اتهامات بی اساس وارده بر ایران مرتفع و پاسخ داده می شد به همین جهت آژانس اعلام کرد که ۶ ابهام و مسئله داریم که باید ایران به آنها پاسخ دهد و جمهوری اسلامی در این حوزه در طی سال ۸۶ به کلیه سوالات و ابهامات پاسخ داد و آژانس رسما اعلام کرد که پاسخ ها قانع کننده بود و مسائل حل شده است، یعنی آژانس برای تک تک ابهامات نامه نوشت که آن مسائل رفع شده است.

نقوی حسینی ادامه داد: جلیلی همچنین تأکید کرد که همزمان با حل مشکلات و عمل به مُدالیته، شورای امنیت علیه ایران قطعنامه ای صادر کرد؛ البته ۳ قطعنامه قبل از مسئولیت اینجانب صادر شده بود و قطعنامه چهارم همزمان با اعلام رسمی آژانس بین المللی انرژی اتمی و گزارش کتبی البرادعی در رابطه با حل ابهامات از سوی ایران، صادر شد.

سخنگوی کمیسیون ویژه بررسی برجام گفت: جلیلی در ادامه توضیح داد که در حالی که ما مسائل خود با آژانس را حل کرده بودیم، اروپایی ها همچنان مباحثی را مطرح می کردند لذا ما اقدام به ارائه بسته پیشنهادی کرده و موضوعات مختلف هسته ای را در یک بسته پیشنهادی ارائه کردیم تا مسائل همه جانبه دیده شود بنابراین با این اقدام از حالت انفعال به حالت فعال درآمدیم و از چارچوب تعیین شده غربی ها خارج شدیم تا اینکه نشست ژنو ۱ شکل گرفت و در نهایت غربی ها هم یک بسته پیشنهادی ارائه کردند و در پایان مقرر شد که مشترکات هر دو بسته پیشنهادی مورد توجه قرار گیرد.

نقوی حسینی افزود: آقای جلیلی در ادامه نشست گفت که با این اقدام، غربی ها مجبور شدند رویکرد مقابله ای، تعلیقی، ترتیبی و تخریبی فعالیت های هسته ای ایران را کنار گذاشته و از آن عبور کنند و پس از آن موضوع غنی‌سازی با درصد بالا و ۲۰ درصد مطرح شد و فردو را هم تحت نظارت آژانس و به صورت کاملا امن در آن موقع تأسیس کردیم به همین جهت غربی ها ایده تبادل سوخت هسته ای را مطرح و به این ترتیب رویکرد مقابله ای غربی ها به رویکرد تعاملی و مبادله ای تغییر کرد؛ از طرف دیگر، پس از تغییر رویکرد مذکور وساطت برزیل و ترکیه مطرح شد چون این دو کشور عضو غیر دائم شورای امنیت بودند.

وی ادامه داد: جلیلی اعلام کرد که بالاخره تلاش‌های مذکور منجر به صدور بیانیه تهران شد که در آن تمام حقوق هسته‌ای ملت ایران دیده شده بود، ولی آمریکایی‌ها به عهد خود عمل نکرده و نظرات فرستادگان خود را هم زیر پا گذاشتند و قطعنامه پنجم را دنبال کردند که این موضوع موجب اعتراض برزیل و ترکیه شد و این دو کشور در شورای امنیت به قطعنامه پنجم رأی ندادند؛ از طرف دیگر ایران با ارائه منطق دقیق خود همراه با رشد و توسعه سریع صنعت هسته‌ای کشور، غربی‌ها را وادار با حضور و گفتگو در ژنو ۲ و ژنو ۳ و نشست استانبول در چارچوب گفت‌وگو حول محورهای مشترک کرد و وادار شدند که ابزار تقابلی خود را کنار بگذارند، همچنین ۶ کشور مقابل مدعی شدند که ایران برای مذاکرات پیش‌شرط می‌گذارد اما این یک منطق بود، زیرا نمی‌شود که از یک طرف تهدید و مقابله صورت گیرد و از سوی دیگر درخواست گفت‌وگو کنند، اما باز هم خود غربی‌ها رسماً درخواست ادامه گفتگو را ارائه کرده و استانبول ۲ در فروردین ۹۱ شکل گرفت.

آمریکایی‌ها در «استانبول ۲» از خطوط قرمز خود عقب‌نشینی کردند

نقوی حسینی تصریح کرد: آقای جلیلی ادامه داد که آمریکایی‌ها در استانبول ۲ از خط قرمز غنی‌سازی و حقوق هسته‌ای جمهوری اسلامی عقب‌نشینی کرد و شرمن نماینده آمریکا در مذاکرات، پیام رئیس جمهور آمریکا را در آن جلسه قرائت کرد و اعلام کرد که در حق هسته‌ای و حق غنی‌سازی ایران را به رسمیت می‌شناسند و ایران در این زمینه استثنا نیست، بلکه باید وارد تعامل و گفتگو شویم و همکاری متقابل داشته باشیم و بالاخره طرف مقابل (۱+۵) پذیرفت که باید با ایران تعامل و گفت‌وگو کند.

وی ادامه داد: رئیس سابق تیم مذاکره هسته‌ای کشور ادامه داد که گام بعدی پیش‌روی ما در نشست بغداد اتفاق افتاد و آن عبارت از این بود که ما در نشست بغداد، همزمان با بیداری اسلامی که در آن غربی‌ها با چالش‌های جدی منطقه‌ای روبرو شده بودند که این موضوع باعث شد آمریکا و متحدانش مجبور شوند با ایران پیرامون مسائل امنیت منطقه نیز گفتگو کنند. دلیل اینگونه مواضع این بود که غربی‌ها ابتدا فقط دنبال الزام ایران به اجرای قطعنامه‌های شورای امنیت بودند و ما باید آنها را مجبور به گفتگو پیرامون موضوعات می‌کردیم و موضوع هسته‌ای را به بحث و گفتگو گذاشته و آنها را وارد تعامل و پذیرش حقوق هسته‌ای و حق غنی‌سازی ملت ایران در چارچوب NPT می کردیم.

این نماینده مردم در مجلس نهم، تأکید کرد: جلیلی گفت که هنر دیپلماسی ما در این دوران این بود که چالش جدی را که غربی‌ها برای ما ایجاد کردند، وارونه کردیم و آن را به یک فرصت تبدیل کردیم و آنها را وادار کردیم از رویکرد مقابله به رویکرد تعامل و گفتگو گذر کنند و حتی در مسائل غیرهسته‌ای منطقه‌ای با ما گفتگو کنند.

۱۶پیشنهاد غربی‌ها به ایران در نشست مسکو

سخنگوی کمیسیون ویژه بررسی برجام، گفت: جلیلی در ادامه این نشست گفت که پس از نشست بغداد، نشست مسکو مورد توافق قرار گرفت. در نشست مسکو، ما اعلام کردیم که در پنج محور آمادگی گفتگو داریم که سه محور آن، موضوعات اصلی هسته‌ای بود و به این ترتیب طرف مقابل را در حال انفعال قرار داریم. در طول این مذاکرات، غربی‌ها نیم‌نگاهی به شرایط داخلی کشور ما داشتند و فکر می‌کردند تحریم‌ها آثار مهمی در داخل کشور داشته، ولی وقتی راهپیمایی ۲۲ بهمن را دیدند، متوجه مقاومت ملت ایران شدند و تنزل‌های آنها مجدداً شروع شد و در آلماتی ۱، عقب‌نشینی‌های جدیدی از سوی غربی‌ها رخ داد و وارد بحث‌های درصد غنی‌سازی شدند. یعنی حق هسته‌ای پذیرفته شده بود و حالا روی درصد غنی‌سازی بحث‌ها انجام می‌شد. غربی‌ها می‌خواستند با دادن امتیازاتی، درصد غنی‌سازی ما را محدود کنند و به همین جهت ۱۶ پیشنهاد را ارائه کردند.

وی ادامه داد: آقای جلیلی تأکید کرد که در «آلماتی ۱» هم‌وزن بودن، هم‌جنس بودن و هم‌زمان بودن داده‌ها و ستاده‌ها مورد تایید و تصویب و توافق طرفین قرار گرفت که دستاورد مهمی بود. در آلماتی ۲ مباحث جدی شد و روی نوع داده‌ها و ستاده‌ها به طور ریز و دقیق گفت‌وگو شد و بدون اینکه تحت تاثیر شرایط قرار بگیریم، روی موضوعاتی که قرار است بده و بستان کنیم، صحبت کردیم.

آمریکا را کدخدای جهان نمی‌دانیم

نقوی حسینی افزود: دبیر سابق شورای امنیت ملی کشور اینگونه جمع‌بندی کرد که ما با یک نگاه راهبردی وارد مذاکرات شدیم و از یک سوی به افزایش ظرفیت و توان غنی‌سازی و توسعه هسته‌ای پرداختیم و شهید شهریاری‌ها ما را به غنی‌سازی ۲۰ درصد رساندند و اراک را به نتیجه رساندند و فردو را تاسیس کردند و از سوی دیگر غربی‌ها را وادار کردیم از خط قرمزهای خود عبور کنند، تقابل را کنار بگذارند، تعامل و گفت‌وگو و داد و ستد را بپذیرند و پشت میز مذاکره بنشینند و با ایران به‌عنوان یک قدرت هسته‌ای گفت‌وگو کنند، این جمله جان کری گویای چنین ادعایی است که گفت "ما راهی جز گفت‌وگو با ایران نداشتیم". این نکته هم قابل توجه است که ما صرفاً با آمریکا گفت‌وگو نکردیم. ما با ۱+۵ گفت‌وگو کردیم، چون آمریکا را کدخدای جهان نمی‌دانیم و معتقد بودیم آمریکا یکی از کشورهای ۱+۵ است.

وی ادامه داد: در این قسمت، علی باقری عضو ارشد مذاکرات قبلی نیز اعلام کرد که غربی‌ها در بغداد درخواست کردند که غنی‌سازی ۲۰ درصد تعطیل، فردو تعطیل و مواد غنی شده هم به خارج از کشور منتقل شود، اما به دلیل حرکت راهبردی درست جمهوری اسلامی مطالبات خود را تعدیل کرده و گفتند که غنی سازی ۲۰ درصد تعلیق شود، فردو به سطح آمادگی فعالیت تنزل پیدا کرده و مواد غنی شده هم اکسید شود. این پیشنهادات برای رفع نگرانی‌ها مطرح شده بود، ایران هم خواهان رفع نگرانی‌ها شد اما آن‌ها در آن زمان پیشنهاداتی داشتند که هم وزن و هم‌جنس با مطالباتشان نبود.

ما در همین دور از مذاکرات، خواهان لغو تحریم های مالی و بانکی شدیم تا رفع نگرانی‌ها هم وزن و هم جنس باشد. لغو تحریم‌های مالی و بانکی در قبال تعلیق غنی سازی ۲۰ درصد و اکسیدن کردن مواد غنی شده مطرح شد و فردو را هم از  بده و بستان خارج کردیم، ولی غربی‌ها گفتند که ما باید برای پاسخ به پایتخت‌هایمان برویم، مشورت کنیم و اعلام نظر کنیم.

در زمان مسئولیت من، هیچ بازدیدی از پارچین صورت نگرفت

نقوی حسینی افزود:‌ در ادامه آقای جلیلی اشاره کرد که آمریکایی‌ها بارها درخواست گفتگوی دو جانبه داشتند ولی ما نپذیرفتیم و گفتیم هر بحثی دارید در جمع و گفتگوی با ۱+۵ مطرح کنید، چون این‌ها همیشه می‌گفتند ما همه با هم یکی هستیم و اختلافی با هم نداریم، از طرف دیگر در زمان اینجانب هیچ بازدیدی از پارچین نشد، ما در حالی شرایط را تحویل تیم جدید دادیم که ۱+۵ از کلیه خطوط قرمز خود عدول کرده بود، رویکرد مقابله ای خود را کنار گذاشته و گفت‌وگوی پیرامون حق هسته‌ای، حق غنی سازی و تثبیت صنعت هسته‌ای را پذیرفته بود و در مقابل ما توان ۲۰ درصد غنی سازی و ۱۹ هزار سانتریفیوژ داشتیم، همچنین در آن دوران فردو وارد عملیات تولید شده بود و طرف مقابل آماده بود تا تحریم‌ها را لغو کند.

سخنگوی کمیسیون ویژه بررسی برجام ادامه داد: جلیلی در ادامه بیانات تصریح کرد که روند به صورتی هدایت شد که آمریکایی ها که ابتدا می‌گفتند تا ایران به قطعنامه‌های شورای امنیت عمل نکند، با او گفت‌وگو نمی‌کنیم، آمد و پای میز مذاکره نشست، بدون اینکه ایران به قطعنامه‌ها عمل کند و بدون اینکه فعالیت های هسته‌ای خود را کاهش داده یا متوقف کند.

از طرف دیگر دیپلماسی ویترین کار است، مولفه‌های قدرت در داخل کشور است و نادیده گرفتن مولفه‌های مذکور و دلخوش شدن به دیپلماسی صرف دستاوردی نخواهد داشت. مشارکت بی‌نظیر مردم در انتخابات و رقابت انتخاباتی واقعی نامزدها یکی از مولفه‌های مهم قدرت ملی بود و هدف فتنه ۸۸ با هدف شکست چنین اقتداری بود. فتنه ۸۸ را ایجاد کردند تا مولفه‌های قدرت ملی ما را در هم بشکنند و به همین جهت با همه توان از فتنه ۸۸ حمایت کردند و آن را پشتیبانی کردند و نهایتا قطعنامه ۱۹۲۹ را صادر کردند.

نقوی حسینی گفت: آقای جلیلی در بخش دیگری از بیانات خود گفت که قطعا موضوعاتی مانند اینکه جمهوری اسلامی در فعالیت‌های هسته‌ای نباید یک استثناء باشد بلکه به عنوان یک عضو N.P.T به حساب آید و به عنوان یک کشور صاحب حق هسته ای و حق غنی سازی با او برخورد شود، خط قرمز تیم مذاکره کننده بود، از طرف دیگر دفاع ما از حق هسته ای، دفاع همه حقوق کشور است.

ظریف، یکشنبه و جلیلی، دوشنبه آینده به کمیسیون برجام می‌آیند

وی اضافه کرد: در پایان جلسه بنابراین شد که جلسه آینده یعنی یکشنبه هفته بعد مجددا تیم مذاکره کننده فعلی دعوت شوند تا بحث محتوایی در خصوص برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ صورت گیرد و روز دوشنبه نیز از جلیلی دعوت شود تا مباحث مطرح شده در شورای عالی امنیت را که درباره برجام و قطعنامه انجام شده، ارائه داده و نقطه نظراتشان را بیان دارد.