خبرگزاری مهر - گروه استانها: از دوره زندیه در شیراز تعدادی آب‌انبار باقی‌مانده که یکی از این آب‌انبارهای تاریخی کاربری خود را همچنان حفظ کرده و مابقی در آستانه متروکه شدن هستند.
این آب‌انبارها قدمتشان به ۲۰۰سال قبل می‌رسد و قابلیت تبدیل به مکان فرهنگی و گردشگری را دارند. آمار دقیقی از آب‌انبارهایی که در دوره زندیه در شیراز ساخته‌شده وجود ندارد اما در حال حاضر تعداد آب‌انبارها چهار مورد است.
این آثار تاریخی که به آب‌انبارهای «کریم‌خانی» معروف‌اند در کنار بقعه هفت‌تنان، حمام وکیل، حافظیه و دیوان‌خانه دیده می‌شوند و باوجودآنکه دارای ساختمان محکم و سرپایی هستند اما مدتی است که کاربری خود را ازدست‌داده‌اند.
به‌جز آب‌انبار حافظیه که در زیرزمین رواق این مجموعه فرهنگی قرارگرفته، مابقی این آثار کاربری ندارند. همچنین ۶سال قبل آب‌انبار دیوان‌خانه به موزه آب تبدیل شد اما این موزه دو سال است که تعطیل‌شده است.
آب‌انبارهای تاریخی فارس به‌خصوص آب‌انبارهای زندیه شیراز قابلیت تبدیل‌شدن به موزه گالری و یا مکان فرهنگی و خدماتی را دارد به اعتقاد برخی کارشناسان با تغییر شرایط زندگی، بسیاری از اماکن تاریخی ازجمله آب‌انبارها کاربری خود را از دست می‌دهند که این امر اجتناب‌ناپذیر است اما حفظ و معرفی این آثار باید در اولویت باشد زیرا هر یک از آنها می‌توانند به‌عنوان یک جاذبه مکمل گردشگری معرفی شوند.
آب‌انبارهای کریم‌خانی طی سال‌های ۱۱۶۳ تا ۱۱۹۳ هجری قمری برای تهیه آب آشامیدنی مردم شیراز در چند نقطه شهر ساخته‌شده که طرح این آب‌انبارها برگرفته از معماری دوره صفوی بوده و ازنظر ساختمانی بسیار محکم و بزرگ هستند.
مخزن این آب‌انبارها بسیار وسیع است و با پلکان‌های سنگی امکان دست‌یابی به آب در این آب‌انبارها فراهم می‌شده است.
بادگیرهای بلند این آب‌انبارها که برای خنک کردن آب و تهویه فضای موجود تعبیه‌شده به‌وسیله آجر و نقش‌های لوزی بر دهانه آن ساخته و تزیین‌شده‌اند البته کانال‌های آب‌رسانی آنها نیز از رنگ و ساروج هستند.
کاربری‌های نمادین به سازه‌های آبی شهر داده شود
در این رابطه مدیر انجمن دوست‌داران میراث فرهنگی فارس به خبرنگار مهر گفت: سازه‌های آبی شهری شامل آب‌انبارها، حمام‌ها، قنات‌ها و چاه‌ها در حال از بین رفتن هستند والان از هیچ‌کدام از این سازه‌ها استفاده نمی‌شود اما چون جزو ارکان هویتی شهر بوده مهم است که نسل جدید بفهمد که درگذشته آب محلات به چه شکلی تأمین می‌شده باید یکسری از این سازه‌ها را برای نمونه نگه داشت.
مسعود منیعاتی ادامه داد: در شیراز چند آب‌انبار داریم که به خاطر اینکه زمان زیادی از استفاده آنها گذشته ازکارافتاده و تغییر کاربری دادند مثل آب‌انبار «وکیل» که تبدیل به موزه آب‌شده و «هفت تنان» که به گالری تبدیل‌شده است.
وی بیان کرد: یکسری آب‌انبارهایی نیز وجود دارد که در آنها بسته‌شده و کاربری ندارند مثل آب‌انبار «آقاجانی» کنار مسجد وکیل یا آب‌انبار «حاج زالی» که این آب‌انبارها نیازمند رسیدگی هستند البته نه به معنای اینکه مورداستفاده قبلی‌شان قرار بگیرند بلکه می‌شود به‌صورت نمادین و با کاربری‌های دیگر آنها را مورد بهره‌برداری قرارداد.
کارشناس فنی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری فارس در خصوص آب‌انبارهای تاریخی فارس به خبرنگار مهر گفت: آب‌انبارهای تاریخی فارس به‌خصوص آب‌انبارهای زندیه شیراز قابلیت تبدیل‌شدن به موزه گالری و یا مکان فرهنگی و خدماتی را دارد.
سیامک بصیری بابیان اینکه حفاظت از این آثار در اولویت است، بیان کرد: نباید تغییر کاربری‌ها تهدیدی برای آثار محسوب شود.
وی افزود: آب‌انبار حافظیه به دلیل آنکه آب مصرفی فضای این مجموعه تاریخی و فرهنگی را تأمین می‌کند همچنان کاربری خود را حفظ کرده اما آب‌انبارهای هفت‌تنان و حمام وکیل در آستانه متروکه شدن هستند.
بصیری بابیان اینکه برنامه مرمتی خاصی برای این بناها نیست، گفت: با توجه به‌قرار گرفتن این آثار در محورهای گردشگری شیراز بی‌تردید تغییر کاربری اصولی می‌تواند آب‌انبارها را به جاذبه جدید گردشگری تبدیل کند.
نظر شما