به گزارش خبرگزاري "مهر" موسسه مطالعاتي بروكينگز آمريكا در تحليلي نوشت : گزارش ايران به شوراي امنيت سازمان ملل بدون حمايت چين نمي توانست صورت بگيرد. اين اقدام تا حد زيادي نتيجه مذاكرات سطح بالا بين آمريكا و چين بود. اما پيشگويي در مورد كشمكش پكن و واشنگتن بر سر ايران زود است و هنوز اين احتمال وجود دارد كه همكاري دوطرف در مخالفت با تهران ازهم گسسته شود. اگر چنين شود، مسئله همكاري عميق بين چين و آمريكا ممكن است محقق نشود .
تحليل بروكينگز احتمالا اشاره اي است به توافقنامه اخير اقتصادي ميان پكن و تهران به ارزش يكصد ميليارد دلار كه موجبات وحشت واشنگتن را درحالي كه مي كوشد تا به زعم خود به همراه دوسه كشور اروپايي، ايران را در صحنه بين المللي به انزوا بكشد ، فراهم كرده است.
" جفري بيدر" و " ريچارد بوش" در تحليلي كه در سايت اينترنتي اين موسسه منتشر شد، خاطرنشان مي كنند كه علت راي ضد ايراني چين در شوراي حكام ، سخنراني " روبرت زوليك" معاون وزير امور خارجه آمريكا در سپتامبر سال گذشته بود. زوليك با به كار بردن عبارت " شرطبند مسئول " (responsible stakeholder ) براي چين به اين مسئله اشاره كرد كه چين به عضو كامل سيستم بين المللي طي 30 سال گذشته تبديل شده است، يعني همانطوري كه آمريكا، اروپا و ژاپن مي خواستند. اما اكنون زمان آن فرا رسيده كه از راه خود برگردد. اگر چين در آينده " همچنان اينگونه بتازد" سيستم بين المللي را بي ثبات مي كند.
به عقيده نويسندگان ، واكنش چين به پيشرفت هاي برنامه هسته اي كره شمالي نشان مي دهد كه پكن مي داند چه مسئوليتي بر عهده دارد . با توجه به بن بست بين واشنگتن و پيونگ يانگ و افزايش تنش ها در كشور همسايه آن ، پكن در مذاكرات شش جانبه در سال 2003 فراخوان داد تا اين مسئله با صلح و آرامش و با هدف يك كره عاري از سلاحهاي هسته اي حل شود. از آن پس روند مذاكرات تنها سيري آهسته به خود گرفت، اما ديپلماسي چين غير قابل پيش بيني و پراهميت است.
بيدر و بوش مي افزايند: مي توان گفت كه پكن در ميزباني مذاكرات شش جانبه يك منفعت فوري داشته است. كره شمالي با چين هم مرز است. اگر كره شكست بخورد ، به يك قدرت هسته اي تبديل شود ، يا جنگي را با آمريكا به راه بيندازد، چين مستقيما تحت تاثير قرار مي گيرد. اما مسئله ايران فرق مي كند، چرا كه مرز مشتركي با اين كشور ندارد. ايران مستقيما خاورميانه بزرگتر را تهديد مي كند نه چين همسايه را. از سوي ديگر چين كه تشنه انرژي است ، توافق هايي را با ايران به ارزش ده ها ميليارد دلار امضا كرده است تا به نفت و گاز آن دسترسي داشته باشد.
به گزارش مهر، بروكينگز تصريح مي كند كه چين بايد همراه با جامعه بين المللي به تهران فشار بياورد تا برنامه هسته اي خود را كنار بگذارد. چين تا پيش از راي خود در شوراي حكام مخالف گزارش ايران به شوراي امنيت بود. وقتي كه تلاشهاي ديپلماتيك آنها ، در پشت پرده، با شكست مواجه شد، چين موافقت خود را اعلام كرد. تمايل نداشتن چين ممكن است نشان دهنده اختلاف موجه بر سر تاكتيكهاي زماني و حوزه اقدامات آن در مرزهاي يك بازي طراحي شده باشد.اما همچنين مي تواند يك واگرايي استراتژيك بين چين و ديگر قدرتهاي جهان را در جايي كه پكن در استراتژي ايران نقش ايفا مي كند، نشان دهد. استراتژي ايران بر مبناي اين پيش زمينه است كه بيش از آنكه ايران به جهان نياز داشته باشد، جهان به ايران نياز دارد.
بيدر و بوش در بخش ديگري مي نويسند: توافق چين براي گزارش ايران به شوراي امنيت سازمان ملل سوالات سختي را براي آمريكا مطرح مي كند. چين مي تواند به ديگر قدرتهاي بزرگ اجازه دهد كه از تهران حمايت كنند و اين در حالي است كه آنها از حمايتها و حسن نيت همچنان برخوردار هستند. اگر چنين شود، نتايج آن ممكن است جدي باشد.
اين دو نويسنده اذعان مي كنند كه در اين صورت دولت احمدي نژاد از سوي ايرانيان و همچنين جهان اسلام مي تواند مورد حمايت قرار گيرد. آمريكا و اروپا مي توانند جنگ براي ايجاد ثبات در منطقه خاور ميانه را متوقف كنند.
از سوي ديگر چين نشان داده است كه وقتي منافعش به خطر مي افتد، منافع اقتصادي داخلي خود را در نيازهاي سيستم بين الملل انتخاب كرده است.
به گزارش مهر، بروكينگز در پايان تحليل خود آورده است: قدرت چين از نظر اقتصادي ، ديپلماتيك و نظامي در حال افزايش است و همين مسئله مي تواند اصطكاك هايي را با آمريكا بوجود بياورد. درگيري بين اين دو كشور حتمي و مسلم نيست چراكه بر خلاف منافع هر دو است. اين اصطكاك ها نمي تواند هدايت شود و يك رابطه سازنده ، بدون يك سياست مشترك كه ديپلمات هاي آمريكايي بتوانند آن را به اجرا در بياورند ، در درازمدت ادامه نخواهد يافت. جهان اين چين را كه از قدرت جديد خود در سيستم بين المللي استفاده مي كند، در پيكره خود خواهد داشت. برنامه هسته اي ايران هم چين و هم مفهوم " شرط بند مسئول" براي چين را به چالش مي كشد.
نظر شما