به گزارش خبرنگار مهر، به جای تفنگ، «مگوار» و «فاله» داشتند و به جای خودروهای جنگی و زرهی، اسب‌های «حمدانی». مردم اهواز و دیگر شهرهای هم‌جوار با رشادتی که از خود نشان دادند در برابر هجوم دشمن در نبرد جهاد، از خاک وطن دفاع کردند.
نبرد جهاد در زمان جنگ جهانی اول پس از فتوای مراجع نجف و کربلا از سوی قبیله‌های عرب خوزستان علیه قوای انگلیس که از جنوب وارد ایران شده بودند، در ۲۰ کیلومتری غرب اهواز روی داد.
این جنگ در دو مرحله صورت گرفت؛ مرحله اول جنگ مردم اهواز با اسلحه سرد بود که منجر به شکست قوای انگلیس شد. در مرحله دوم استعمارگران با اسلحه گرم و سنگین رو به روی مردم اهواز و شهرهای هم‌جوار قرار گرفتند اما اسلحه اهوازی‌ها تغییر نکرد و با همان اسلحه‌های سرد با انگلیس روبه‌رو شدند که منجر به شهادت صدها نفر از آنها شد. مزار این شهدا در ۱۰ کیلومتری اهواز- سوسنگرد (المنیور) قرار دارد.
مگوار در برابر توپ و تفنگ
«حاج سبهان» و همچنین «عاصی الشرهان» از شیوخ بنی طرف از مشهورترین افراد جنگجو در این نبرد که به «جنگ جهاد» یا «معرکه الجهاد» شهرت دارد، محسوب می‌شوند.
پس از ابلاغ فتوا، عشایر عرب خوزستان از جمله دشت آزادگان از مناطق سوسنگرد، بستان، حمیدیه، هویزه و روستاهای اطراف به سوی اهواز به حرکت درآمدند و پس از ۵۰ کیلومتر پیاده‌روی در دشتی بین اهواز و حمیدیه برابر قشون انگلیس صف‌آرایی کردند که بسیاری از طایفه‌های دشت‌آزادگان در این صف آرایی حضور داشتند. در مقابل نیروهای انگلیس از چند لشکر مجهز به توپخانه و سلاح سنگین تشکیل شده بودند.
«ویلسون» یکی از قوای انگلیسی با همکاری شخصی به نام «کوکی» به شعیبه، بصره، خرمشهر و اهواز آمد و در آنجا متمرکز شد. او ابتدا نامه‌ای به عشایر منطقه دشت‌آزادگان نوشت و اعلام کرد قشون انگلیس با آنها دشمنی ندارد و از آنها خواست اجازه دهند لشکریان بریتانیا به راه خود ادامه دهند.
قبایل اهواز با رد پیشنهاد انگلیس به ویلسون نوشتند که به هیچ وجه اجازه عبور به آنها نخواهند داد و برای جنگ با لشکریان ویلسون به خط اول جبهه آمدند. سلاح قبیله‌های مناطق در این جنگ «تفنگ»، «فاله»، «چماق قیری» (مگوار)، «نیزه» و «شمشیر» بود. نیروهای انگلیس پس از دریافت پاسخ عشایر به سمت تپه‌های المنیور در غرب اهواز به حرکت درآمدند و برای جنگ با آنها آماده شدند. عشایر با سر دادن شعار خود را برای شهادت آماده کرده بودند.
با توجه به برتری ارتش انگلیس و نداشتن امکانات جنگی، عشایر به افراد تحت فرماندهی خویش دستور دادند با یورش شبانه خود به انگیسی‌ها اجازه استفاده از توپخانه و سلاح سنگین را ندهند.
ثبت نبرد در کتاب ها
پس از آن ماجرا و گذشت سال‌ها برخی فعالان و دوستداران تاریخ مقاومت مردم اهواز سعی در نوشتن تاریخ ماجرای جنگ المنیور کردند و از این رو در این باره چند کتاب منتشر شده است. آیت الله «حسن حیدری آل کثیر» نماینده مردم خوزستان در مجلس خبرگان رهبری نیز برای معرفی این نبرد فعالیت‌های چشمگیری داشته است.
وی جهاد عشایر عرب خوزستان را در اندازه نهضت مشروطه، تحریم تنباكو و ملی شدن صنعت نفت می‌داند و می‌گوید: متاسفانه به دلیل شرایط آن زمان و نبود افرادی كه این واقعه را به جامعه منتقل كنند، ماجرا مغفول ماند و فقط حاضران در صحنه و برخی از نوادگان آنها در جریان این رشادت‌ها قرار گرفتند تا این كه پس از انقلاب این موضوع در سال ۷۳ در همایشی در دانشگاه شهید چمران مطرح شد.
آیت الله حیدری تصریح می کند: همچنین در سفر رهبر معظم انقلاب به استان خوزستان، جمعی از این غیور مردان كه حوادث را درک كرده بودند، به محضرشان آمدند و پرچم یكی از مبارزان این نهضت را تقدیم ایشان كردند و در نتیجه موضوع این نبرد به تدریج مطرح شد.
حیدری در ادامه درگیری مردم خوزستان با انگلیسی‌ها را در سه محور غرب، شمال اهواز و شهرستان شادگان عنوان می‌کند و می‌افزاید: درگیری اول در حد فاصل اهواز و حمیدیه با شركت طایفه‌های بنی طرف، سواری، بنی ساله و سواعد رخ داد كه حماسه المنیور را رقم زد.
امام جمعه وقت اهواز همچنین می‌گوید: محور دوم درگیری در شمال اهواز با حضور طایفه‌های زرگان، باوی، حمیدی، نواصر و سلامات بود که در یک عملیات پارتیزانی به انفجار لوله های نفت شركت انگلیسی منتهی شد و سومین محور عملیات در منطقه شادگان از سوی طایفه‌های بنی كعب و دیگر عشایر فهیم منطقه به فرماندهی سیدجابر آلبوشوكه و علوان كعبی علیه نیروهای اشغالگر انجام شد.
ثبت ملی نبرد
به تازگی خبر ثبت ملی این نبرد در فهرست میراث فرهنگی انقلاب اسلامی و دفاع مقدس از سوی مسئولان محلی شهرستان حمیدیه اعلام شده است.
بعد از پیگیری‌های مستمر فرمانداری حمیدیه، ناحیه مقاومت سپاه انقلاب اسلامی شهرستان و فعالان میراث فرهنگی، این واقعه و محوطه آن در فهرست میراث فرهنگی به شماره ۱۹ ثبت شد.
فعالان میراث فرهنگی با اشاره به تاثیر ثبت این جنگ در فهرست میراث فرهنگی بر افزایش جذب گردشگر معتقدند. منطقه «غدیر الدعی» شاهد یک اتفاق مهم و تاریخی در جنگ جهانی اول و شكست دشمن متجاوز بود و جذب گردشگران به این مكان نیازمند وجود زمینه مناسب برای راهنمایی، استقبال و اسكان آنهاست. پس همزمان با ثبت باید ایجاد امكانات رفاهی و اقامتی، به کارگیری راهنمایان تور و نصب علائم راهنما را انجام داد.
آنها با تاكید بر نقش مهم و اساسی ناحیه مقاومت سپاه در حفاظت و معرفی این مكان به گردشگران و راهیان نور اظهار كردند كه در سال‌های گذشته سپاه حمیدیه نقش بسیار فعالی در معرفی این جنگ و مکان وقوع آن داشت.
با وجود اهمیت و ثبت ملی این واقعه پس از سال‌ها که از این نبرد می‌گذرد، متاسفانه در رسانه‌های رسمی و ملی کشور و همچنین در کتاب‌های درسی به این نبرد که میراث مقاومت هموطنان ما در برابر یورش استعمارگران بود، اشاره چندانی نشده است.
خبرنگار: قاسم منصور آل کثیر
۰۴:۴۲ - ۱۴۰۰/۰۴/۰۴
نظر شما