"اينك بهشت" كه در دنيا به فيلمي بسيار موفق تبديل شده، توانست علاوه بر كسب جايزه بهترين فيلم خارجي مراسم سالانه گلدن گلوب، جديترين رقيب فتح اسكار بهترين فيلم خارجيزبان در حضور فيلمهاي "نگو" از ايتاليا، "كريسمس مبارك" از فرانسه، "سوفي شول: آخرين روزها" از آلمان و "تسوتسي" از آفريقاي جنوبي هم لقب بگيرد.
نمايي از فيلم سينمايي "اينك بهشت"
اما موضوع به همين سادگيها هم نيست. گروهي از اسرائيليهاي ساكن در مناطق اشغالي فلسطين مدتي است با جمع كردن امضا درصدد فشار بر آكادمي علوم و هنرهاي سينمايي امريكا براي خارج كردن "اينك بهشت" از فهرست نامزدهاي هفتاد و هشتمين دوره مراسم اسكار هستند. اما اين مسائل براي فيلمسازي كه فيلمش را در بدترين شرايط امنيتي در كرانه غربي رود اردن ساخته، چند انفجار مهيب را در نزديكي محل فعاليت گروه توليد "اينك بهشت" تجربه كرده و تعدادي از اعضاي گروهش را از دست داده چندان غيرعادي نيست.
ابواسد به نظر بسيار آرام ميرسد و "اينك بهشت" را پنجرهاي گشوده در برابر بينندگاني ميداند كه دوست دارند از نزديك زندگي فلسطينيها را ببينند. نشان دادن زندگي و دنياي اين انسانها، به عقيده ابواسد، به هيچ وجه به معني ستايش كارهايشان نيست. آنچه ميخوانيد گفتگوي تلفني اريك پيپ، خبرنگار هفتهنامه امريكايي نيوزويك، با هاني ابواسد در آستانه برگزاري مراسم اسكار 2006 درباره تلاش صهيونيستها براي خارج كردن فيلم او از فهرست اسكار و تأثيرات "اينك بهشت" بر دنياست.
* واكنش شما به طومار اسرائيليها عليه فيلمتان چيست؟
- همه ما انسان هستيم و همهمان هم احساس و عاطفه داريم. من هيچ مشكلي با طومار و جمع كردن امضا ندارم، اما معتقدم قضاوت پيش از ديدن فيلم و امضاي طوماري عليه آن درست نيست. "اينك بهشت" فقط يك فيلم است و ميتواند از جهات گوناگون مورد تحليل و بررسي قرار بگيرد. خوشبختانه ما به عنوان هنرمند اجازه داريم از حقيقتي كه غالباً زشت است، اثري خلاقانه بسازيم. همه ما ديدگاههايي داريم و البته حق ابراز عقيده. من هم دوست دارم كشت و كشتار تمام شود، اما معتقدم براي رسيدن به اين نقطه بايد ياد بگيريم به هم احترام بگذاريم و رسيدن به اين احترام مستلزم درك يكديگر است.
* از كدام واكنشها به فيلمتان بيشتر شگفتزده شديد؟
- اينكه بسياري از مردم ـ نه فقط امريكاييها ـ آن را صرفا به عنوان يك فيلم ديدند نه چيز ديگر. تصور ميكردم مردم با ديدن فيلم و موضوع آن عصباني شوند. اما "اينك بهشت" هر جا كه روي پرده رفت، باعث بحث و گفتگو شد.
* اكران "اينك بهشت" در مناطق اشغالي چطور بود؟
- نگران بودم. برخي ميگفتند نشان دادن چهرهاي انساني از شركتكنندگان در عمليات استشهادي در واقع ستايش از اين كارهاست. اما گفتگوها و بحثها به قدري سازنده بود كه از نمايش عمومي آن در تل آويو و قدس خوشحال شدم. سينما فرصتي بزرگ براي زندگي در كنار شخصيتهايي است كه شما در عالم واقع نميتوانيد حتي به آنها نزديك شويد. ضمن اينكه باعث ميشود بيشتر فكر كنيد. بنابراين خيليها سينما را ستايش ميكنند.
* آيا تغييرات گسترده سياسي در فلسطين و پيروزي حماس در انتخابات و البته حذف آريل شارون از صحنه سياسي، تغييري در معني فيلم شما پديد آورده است؟
- گمان نميكنم فيلم تحت تأثير شرايط سياسي قرار بگيرد يا شرايط سياسي را تحت تأثير قرار بدهد. حالا اگر شارون در كما باشد و حماس در قدرت، باز هم زبان سينما متفاوت است.
* شما به تازگي به هاليوود نقل مكان كردهايد. آيا اين هم يك تغيير است؟
- هر كجاي جهان كه باشيد، استوديوهاي هاليوودي دنياي فيلم و سينما را در كنترل خود دارند. بنابراين اگر من به مركز فيلمسازي جهان نزديك باشم، چيزهاي زيادي ميآموزم. هرگز در طول زندگيام گمان نميكردم چنين اتفاقي برايم بيفتد. وقتي جوانتر بودم، آرزوهاي خيلي بزرگي نداشتم، اينكه ازدواج كنم، بچهدار شوم و خانه و خودرو داشته باشم. اما جالب اينجاست كه هنوز به هيچكدام از اين آرزوهايم نرسيدهام.
هاني ابواسد در ميان دو بازيگر اصلي فيلم
* شب اسكار هم رسيد. اگر برنده شويد، چه ميگوييد؟
نپرسيد. لطفاً. بهتر است درباره آن فكر نكنيم. خودم را مجبور كردهام درباره آن فكر نكنم. من تنها يكي از پنج نامزد نهايي هستم و ميدانيد كه 20 درصد شانس چندان زيادي نيست.
* و فيلم بعديتان؟
- دو پروژه دارم، يكي درباره رؤياي امريكايي در جهان عرب و البته در تمام جهان سوم. ما بيش از شما رؤياي امريكايي را ميشناسيم و بنابراين فيلمي كه من ميسازم نگاه يك خارجي به رؤياي امريكايي است. پروژه دوم من درباره ترس از ترور است. آمار تلفات ناشي از تصادف خودروها در طول يك روز بسيار بيش از حوادث تروريستي در طول چند سال است. اما مردم از ترور وحشت دارند. ما خطر تصادف خودرو را پذيرفتهايم، اما خطر ترور را نه و خطر ترور هم همواره وجود دارد. ما علت به وجود آمدن تروريسم را ناديده ميگيريم و هميشه روي عواقب آن تمركز ميكنيم. براي پيشگيري از ترور و تروريسم، ما بايد درباره دلايل به وجود آمدن شيطان هم فكر كنيم.
* اگر قرار بود امروز "اينك بهشت" را بسازيد، چه تغييراتي در آن ميداديد؟
- از ديالوگهاي سياسي آن كم ميكردم. فيلم در ذات خود به قدري قوي و اثرگذار هست كه نيازي به ديالوگهاي سياسي و شعاري نداشته باشد. ميدانيد كه اين ديالوگها 10 سال ديگر بسيار كليشهاي خواهند بود. بهترين ديالوگ آني است كه ـ مثل "هملت" ـ زمان و تاريخ انقضا نداشته باشد.
* شرايط ساخت "اينك بهشت" چطور بود؟
- وقتي داشتيم در نابلس در كرانه غربي رود اردن كار ميكرديم، ارتش اسرائيل ما را مجبور به امضاي برگهاي كرد به اين مضمون كه اگر در جريان تيراندازي آسيبي به من يا يكي از اعضاي گروه رسيد و كشته هم شديم، مسئوليتي متوجه نظاميان صهيونيستي نخواهد بود."
نظر شما