خبرگزاری مهر- گروه استانها: انتشار نشریه فرهنگی در استانی که نشریات آن حتی به‌صورت هفتگی هم نمی‌توانند انتشار منظمی داشته باشد کار راحتی نیست. اما فردی هزار کیلومتر دور از گلستان دست‌به‌کار شده تا استانی با پیشینه تاریخی فراوان، در بخش فرهنگی عرصه رسانه حرفی برای گفتن داشته باشد. فردی که نه تحصیلات مرتبط با این حوزه و نه شغل‌اش ارتباطی با این کار دارد.
علی بایزیدی، کارشناس مهندسی برق از دانشگاه شهید باهنر کرمان و کارشناس ارشد MBA سال‌ها است هرروز صبح برای شغلش که مدیریت مالی است راهی یکی از کارخانه‌های تولیدی شیراز می‌شود. با این حال دغدغه هایی متفاوت‌تر از برق و مدیریت مالی دارد زیرا عشق و علاقه‌اش به فعالیت‌های فرهنگی او را به سمت شعر و شاعری کشانده و کم‌کم وارد مطالعات ادبی و تاریخی شده است.
دغدغه فرهنگی و علاقه وافری که به دیار سرسبز و تاریخی‌اش داشت، باعث شد که به فکر آغاز فعالیت در حوزه فرهنگی بیفتد.
بایزیدی در گفتگو با خبرنگار مهر، می‌گوید: از سال ۸۴ که به گرگان برگشتم به‌طور مصرانه پیگیر این مسائل شدم احساس می‌کردم تاریخ غنی منطقه گرگان زمین متأسفانه در جایگاه واقعی‌اش نیست، همین دغدغه باعث شد از سال ۸۶ فعالیت مطبوعاتی را با هفته‌نامه سلیم شروع کنم.
استارباد مجازی برای دغدغه هایی از جنس فرهنگ راه اندازی شد
او که رفته‌رفته فعالیتش را در نشریاتی مانند گلشن مهر و همشهری گلستان ادامه داد، وارد فضای مجازی هم شد و وبلاگی بانام «اِستارباد» را راه‌اندازی کرد تا در فضای مجازی مقام‌های مختلفی را کسب کند.
استارباد که در زمان خودش یعنی سال ۸۷ متولی مَجازی حوزه تاریخ و فرهنگ استان شده بود، حاصل تلاش‌های فردی است که کیلومترها با سرزمین مادری خود فاصله دارد.
استارباد که مقام نخست مسابقات وبلاگ نویسی در سال‌های ۹۰، ۹۱ و ۹۲ را کسب کرد حاصل تلاش‌های بایزیدی از سال ۸۵ است. او در همین رابطه می‌گوید: سال ۸۵ منابع زیادی در حوزه تاریخ و جغرافیا و ادب منطقه گردآوری کردم و در حوزه‌هایی که علاقه‌مند هستم به نگارش مقاله‌های پژوهشی هم می‌پردازم. منابع کتابخانه‌ای را از همین شیراز گردآوری می‌کردم. کتابخانه شهید دستغیب یا همان پارس سابق بسیار غنی است و بخش مطبوعاتش هم که فوق‌العاده است. البته سال‌های ۸۴-۸۵ هم در کتابخانه میرفندرسکی عضو بودم و هرروز مشغول کپی‌برداری از منابع می‌شدم. در سال‌هایی که شیراز زندگی می‌کنم هر بار که به گرگان می‌آیم به کتابخانه میرداماد هم سر می‌زنم تا منابع دیگر را هم جمع‌آوری کنم.
او که معتقد است کتابخانه شهید دستغیب شیراز غنی‌تر از میرفندرسکی گرگان است، می‌گوید کتابخانه موسسه میرداماد در حوزه مسائل استان و منطقه از هر دو غنی‌تر است.
تلاش‌های مجازی، او را به فکر مکتوب کردن پژوهش‌های خود انداخت. همیشه خلأ یک مجله با موضوع فرهنگی تاریخی، ادبی و هنری در منطقه را حس می‌کرد. خیلی وقت‌ها با دیدن «گیله وا» گیلانی‌ها یا مجله بخارا و برخی مجلات دیگر احساس می‌کرد که گرگان و استان ظرفیت داشتن مجله‌ای مستقل با همین رویکرد را داراست. به همین دلیل تجربه‌اش در فضای مکتوب را باکار کردن بیشتر در مطبوعات محلی و سراسری تقویت کرد تا بتواند خود نشریه‌ای مستقل داشته باشد.
دغدغه های مشترک فرهنگی جرقه اول «اِستارباد» مکتوب را زد
مشورت کردن با چهره‌های فرهنگی گلستان باعث شد به دغدغه‌ای مشترک با آن‌ها برسد و به همین دلیل و مهرماه سال گذشته درخواست مجوز نشریه را داد. بهمن‌ماه که مجوز صادر شد تحریریه‌ای را تشکیل داد و با حضور در گرگان جلسه‌ای عمومی را برگزار کرد تا از «اِستارباد» مکتوب رونمایی شود.
ارتباطاتی که طی این سال‌ها در حوزه فرهنگ به دست آورد باعث شد تا مشکل دوری‌اش از گرگان را از پیش رو بردارد و علی‌رغم فاصله بیش از هزار کیلومتری با استان محل زندگی‌اش کارها را به‌خوبی پیش ببرد.
به گفته خودش در هر شماره حدود ۴۵ نفر با او در انتشار استارباد همکاری دارند. حال سه شماره از فصل‌نامه «اِستارباد» منتشرشده و سطح همکاری‌ها با بایزیدی به‌کل گلستان گسترش پیداکرده است.
وقتی از او پرسیدم «واقعاً چطور می‌شود گرگان نبود ولی سه شماره نشریه برای گلستان منتشر کرد» صحبتش را با این جمله آغاز کرد: خیلی سخت است و واقعاً شب و روزم را از من گرفته است.
بایزیدی می‌گوید که در شبانه‌روز فقط حدود پنج ساعت می‌خوابد، و دائماً در حال تلفن و ایمیل زدن برای برقراری ارتباط است تا بعد مسافت مانع از هدف فرهنگی‌اش نشود. دغدغه‌های مشترک فرهنگی مسیر «استارباد» را همواره کرده است تا جایی که حتی افراد خارج از استان هم در این مسیر همراه او شده‌اند و درمجموع سه شماره حدود ۹۰ نفر پای‌کار آمده‌اند.
او که تا اکنون هفت کتاب منتشر کرده است، می‌گوید اگر روزی هشت ساعت بخوابد یک‌سوم روز خود را ازدست‌داده و این یعنی غفلت، غفلت هم باهدف و رسالت مطبوعات یعنی آگاهی بخشیدن در تضاد است و به همین دلیل از خواب می‌زند تا به فعالیت‌های فرهنگی‌اش برسد.
مشکلات مالی مهمترین دغدغه انتشار «اِستارباد» است
یکی از مشکلاتی که پیش روی همه فعالیت‌های فرهنگی قرار دارد، مشکلات مالی است؛ مسئله‌ای که باعث شده گلستان در عرصه مطبوعات وضعیت مناسبی نداشته باشد و اکثر نشریات با انتشار نامنظم روی دکه بیایند. وقتی وضعیت مالی استارباد را پرسیدم و بایزدی آن را مهمترین مشکل پیش روی انتشار عنوان کرد.
بعد مسافت گرچه در تولید محتوا تأثیرگذار نبوده اما بخش مالی و جذب پشتیبان را با چالش روبه‌رو کرده است.
این فعال فرهنگی گلستان، مشکل دیگر را نحوه توزیع عنوان می‌کند و می‌گوید: تلاش من این بود که همواره مراکز ثابتی برای توزیع داشته باشیم ولی در گلستان توزیع مطبوعات ضعیف است. این موضوع در مخاطب ما هم تأثیرگذار بوده و تا حدی عاملی است که باعث شده همه استارباد را نشناسند. البته خاص بودن موضوع نشریه هم در معرفی آن تأثیر گذاشته است. زیرا علاقه‌مندان به فرهنگ و ادب و هنر و تاریخ بیشتر مخاطب ما هستند و از طرفی مجله‌خوان هم تقریباً زیاد نیست. ولی خب من خودم تابه‌حال راضی بودم. بااین‌حال سعی کردیم از رسانه‌های اینترنتی مثل خبرگزاری‌ها برای معرفی بیشتر کمک بگیریم. البته از فضای شبکه‌های مجازی هم استفاده می‌کنیم و گروهی را تشکیل دادم که بالغ‌بر ۲۴۰ نفر عضو دارد و در آنجا ضمن همکاری با اعضا برنامه‌ها و اهداف نشریه را معرفی می‌کنیم. در حال اقدام برای ساختن سایت هم هستم و در تهران هم چند پایگاه جدید توزیع خوب ایجاد کردیم.
بایزیدی با گله از این‌که توزیع‌کننده‌های استان گلستان بیشتر دنبال منافع خودش هستند، ادامه می‌دهد: دکه‌های مطبوعات استان بیشتر سوپر مارکت شده‌اند تا عامل توزیع نشریات و روزنامه‌ها و به عبارتی باید گفت کار کلاً متولی مشخصی ندارد. باید ارشاد هم کمک کند.
انتشار نشریات کاغذی هیچ وقت نمی تواند کاملا برچیده شود
وقتی از او پرسیدم آیا با راه‌اندازی سایت می‌خواهید که نشریه مکتوب را مجازی کنید، با قاطعیت گفت «به‌هیچ‌وجه» و ادامه داد: ما همیشه چاپی خواهیم ماند. من معتقدم که انتشار مطبوعات کاغذی که یک سنت چند صدساله است هیچ‌وقت نمی‌تواند کامل برچیده شود. دوستان زیادی تلاش می‌کنند تا نشریه سرپا باشد و منظم چاپ شود و کسی هم خوشبختانه توقع مالی ندارد و همه دغدغه دار فرهنگ هستند. واقعیت این است که مجله درآمدی ندارد و هزینه‌ها با درآمدها سربه‌سر می‌شود و این‌یک حُسن است. ما از طریق فروش و چند تا آگهی که داریم پول مجله را که شامل چاپ، توزیع، طراحی و صفحه‌آرایی است درمی‌آوریم. البته برخی دوستان علاقه‌مند و بزرگوار هم کمک مالی می‌کنند و خودم هم تقریباً هر شماره ۵۰۰ هزار تومان از جیب می‌گذارم. تنها کمک مالی ما از دولت هم یارانه است که بابت دو شماره ۵۰۰ هزار تومان تاکنون دریافت کرده‌ام.
استارباد که هزار نسخه شمارگان دارد در سراسر گلستان و البته شهر تهران توزیع می‌شود و قرار است از شماره چهارم به شهر ساری هم وارد شود. اما مشکلی که پیش روی این نشریه و همه نشریات استان و کشور قرار دارد جایگاه مطبوعات در بدنه جامعه است که به‌شدت سست شده است.
مدیرمسئول استارباد ضعف صنعتی استان و کاهش قدرت خرید مردم را در جایگاه نشریات بی‌تأثیر نمی‌داند اما چالش اصلی استان را سیاست زدگی و دور شدن از فرهنگ به دلیل مباحث سیاسی می‌داند و توضیح می‌دهد: مطبوعات شاید سهم پنج درصدی در سبد کالای خرید خانوارها داشته باشند از طرفی من بارها در همین گروه تلگرام فصل‌نامه، به اعضا تأکید کرده‌ام از طرح مسائل سیاسی و اقتصادی پرهیز کنند ولی واقعیت این است که شما آگر جامعه گرسنه‌ای داشته باشید دیگر فرهنگ یک رویکرد عملی نیست. البته این سکه روی دیگری هم دارد. خیلی از افراد هم هستند که حاضرند حتی درآمد کم خود را به فرهنگ اختصاص دهند.
خبرنگار: محمد چراغعلی
نظر شما