کاظم خاوازی در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: سازمان خواروبار جهانی(FAO )در سال ۱۹۷۸ به‌منظور بهینه‌سازی استفاده از زمین، آب و سایر منابع، مدلی را تحت عنوان (A.E.Z )] سیستم منطقه‌ای کشاورزی، اکولوژیکی یا پهنه‌بندی اکولوژیکی، کشاورزی ارائه کرد و پس از تحقیقات و آزمایش فراوان در سال ۱۹۸۳ آن را برای همه کشورها توصیه کرد.
وی افزود: چندین برنامه به‌منظور پشتیبانی مطالعاتی که امکان پیش‌بینی و برآوردهایی را درزمینهٔ چگونگی توسعه کشاورزی در قرن ۲۱ فراهم می‌کند و این‌که چه مکان‌هایی پتانسیل لازم را در امنیت غذایی کشورهای درحال‌توسعه دارند تعریف شد تا در سه بخش اصلی این مدل انجام شود.
خازاوی تصریح کرد: این مدل شامل سه بخش اصلی شناسایی ویژگی‌های محلی مرتبط با تولیدات کشاورزی نظیر اقلیم، منابع آب، خاک و شرایط فیزیکی به کمک سیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS ) و پهنه‌بندی مناسب آن‌ها، شناسایی نیازها و محدودیت‌های محصولات کشاورزی با توجه به منابع یادشده و هماهنگ کردن آن‌ها با شرایط مدیریتی و شرایط فرضی تغییر اقلیم و ارائه ساختار مناسب کاربری اراضی نظیر کمیتی از حاصلخیزی زمین، توسعه منطقه با کشت آبی یا دیم، نیاز آیش، تخمین گنجایش جمعیتی و بهینه‌سازی کاربرد منابع زمین و آب است.
معاون ترویج سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج وزارت جهاد کشاورزی گفت: پروژه اصلی پهنه‌بندی اکولوژیکی، کشاورزی فائو آخرین تلاش درزمینهٔ کاربرد ارزیابی سرزمین در یک مقیاس قاره‌ای است که روش بکار رفته در این طرح در کمی کردن پارامترهای اقلیم، خاک و سایر پارامترهای فیزیکی در برآورد حاصلخیزی محصولات متفاوت با توجه به نیازمندی‌های محیطی و مدیریتی، روشی نو و جدید است.
وی گفت: در این طرح نواحی اکولوژیکی، کشاورزی به‌عنوان نواحی دارای خصوصیات اقلیمی، خاکی و ویژگی‌های طبیعی تعریف‌شده است.
خاوازی بیان کرد: AEZ در اصل مفهومی ساده است اما روش انجام آن (متدلوژی) توسط فائو در قالب رایانه، نرم‌افزار و سخت‌افزارهای رایانه‌ای طراحی‌شده که اساس تحلیل‌ها شامل ترکیب لایه‌های اطلاعات فضایی به‌منظور تعیین نواحی مستعد کشاورزی است و با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS) امکان‌پذیر می‌شود و بیشترین تحقیقات پیشرفته AEZ از به هم پیوستن مجموعه‌ای از پایگاه‌های داده مرتبط با (GIS ) و مدل‌های ویژه رایانه‌ای که قابلیت استفاده هم‌زمان را در مدیریت منابع طبیعی و تخصیص کاربری اراضی دارد شکل‌گرفته است.
وی در پاسخ به این سؤال که تعداد نیروهای موجود در مراکز خدمات کشاورزی چه تعداد است یادآور شد: تعداد نیروهای موجود در مراکز خدمات جهاد کشاورزی بیش از ۱۰ هزار نیروست که با استفاده از توان آن‌ها اطلاعات، پیام‌ها و دستورات بخش کشاورزی سریع‌تر و دقیق‌تر در اختیار مدیران کلان کشاورزی قرار می‌گیرد.
خاوازی افزود: در سال گذشته به تعداد کافی نیرو جذب شد تا بتوانیم دغدغه‌های آموزشی و تخصصی موردنیاز کشاورزان را پاسخگو باشیم.
فعالیت ۱۰ هزار مروج کشاورزی در کشور
معاون ترویج سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی تصریح کرد: با جذب نیروهای جدید در حال حاضر ۱۰ هزار مروج کشاورزی داریم که مهم‌ترین اقدام ما در برنامه‌ها انتقال دانش ابتدا به مروجان و سپس از طریق آن‌ها به کشاورزان است که خوشبختانه استان قزوین در این زمینه از مرکز تحقیقات و مروجان خوبی برخوردار است و به دلیل ارتباط نزدیک جهاد و مرکز تحقیقات و عرصه‌ها هم مروجان ازنظر تخصصی رشد خواهند کرد و هم انتقال پیام به عرصه‌ها سریع‌تر ممکن می‌شود.
وی تصریح کرد: اگر بتوانیم دانش فنی و اطلاعات روز کشاورزی را به‌موقع به بهره‌برداران منتقل کنیم ترویج و توسعه به‌سرعت محقق می‌شود که با اجرای طرح پهنه‌بندی می‌توان به نتایج ارزشمندی رسید.
خاوازی یادآور شد: در تولید محصولات کشاورزی موضوع سرمایه‌گذاری و سپس انتقال دانش مهم است که با آن می‌توان انتقال‌یافته‌ها را انجام داد و از برخی حوادث مانند سرمازدگی و سایر خسارات جلوگیری کرد.
اجرای طرح پهنه‌بندی در ۱۰ استان
وی اضافه کرد: طرح پهنه‌بندی به‌صورت پایلوت در چهار استان گلستان، کرمانشاه، آذربایجان شرقی، اردبیل و شش استان داوطلب ازجمله قزوین اجرا می‌شود.
به گفته معاون ترویج و آموزش تحقیقات کشاورزی وزارت جهاد کشاورزی این طرح در حال آسیب‌شناسی و بررسی کارشناسی از زوایای مختلف ترویجی است که اگر ترویج کار خود را درست انجام دهد تأثیر زیادی در میزان تولید خواهد داشت.
خاوازی گفت: سرمایه‌گذاری و ترویج در تولید مهم است و اگر این پیام به‌خوبی منتقل شود منابع آب‌وخاک حفظ می‌شود و در تولید هم تأثیرگذار است و اگر کشاورزان آموزش خوبی ببینند منابع آب‌وخاک برای آیندگان حفظ می‌شود.
وی اضافه کرد: برای اجرای طرح نوین ترویج کشاورزی ۹ استان کشور به‌عنوان پایلوت انتخاب‌شده که با اجرای آزمایشی در این استانها ازجمله قزوین امیدواریم بتوانیم گام ارزشمندی در بهینه‌سازی تولید برداریم.
خاوازی اظهار داشت: برای تقویت و توسعه برنامه‌های ترویجی در بخش کشاورزی طرح‌هایی را در دست اقدام داریم که آموزش به ۸ هزار و هفتاد نفر نیروی جدید تازه استخدام‌شده در دستور کار قرار گیرد که این کار نیازمند برنامه‌ریزی مناسب است.
شناسایی ۱۰ هزار پهنه در مناطق مختلف کشور
وی یادآور شد: بیش از۱۰ هزار پهنه در کشور شناسایی‌شده که امیدواریم کارشناسان کشاورزی در این بخش‌ها بتوانند خدمات تخصصی لازم را ارائه دهند.
معاون ترویج سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی اظهار داشت: در اجرای این طرح مؤلفه‌های متعددی شامل، ساماندهی و تجهیز مراکز خدمات، ایجاد شبکه مدیریت دانش و پهنه‌بندی عرصه‌های کشاورزی برای ارائه حداکثر خدمات به بهره‌برداران بخش پیش‌بینی‌شده است.
خاوازی بیان کرد: عرصه این پهنه‌ها با توجه به تنوع کشت کاملاً متفاوت است و مقررشده در هر پهنه یک کارشناس مسئول حضورداشته باشد تا پاسخگوی مسائل مختلف آن پهنه و رابط فعال بین بخش با کشاورزان باشد.
وی بیان کرد: اجرای آزمایشی این طرح در مدت ۹ ماه پیش‌بینی‌شده که پس از آسیب‌شناسی در صورت موفقیت این طرح در همه مناطق کشور عملیاتی می‌شود.
۲۰۰ میلیارد تومان برای اجرای طرح پهنه‌بندی در سراسر کشور
خاوازی گفت: برای اجرای این طرح از اعتبارات جاری که زیاد هم نیست استفاده می‌شود که در شرایط کنونی خوشبختانه با درک اهمیت آن روسای سازمان‌های جهاد استانها حمایت خوبی می‌کنند و تاکنون همکاری مناسب بوده و چون طرح حیاتی است از منابع موجود استفاده‌شده تا کار پیش برود.
وی اضافه کرد: مدت‌زمان اجرای طرح تا اواخر تیرماه سال ۹۵ است و سپس کارشناسان مسائل را جمع‌بندی کرده و با نظر وزیر کشاورزی بسته نهایی برای کشور تهیه می‌شود.
خاوازی اظهار داشت: اگر طرح پهنه‌بندی به‌صورت مطلوب در همه استان‌های کشور اجرا شود ۲۰۰ میلیارد تومان هزینه دارد که با عملیاتی شدن آن تمام منابع پایه خاک، آب و مسائل دیگر به دنبال این طرح می‌آید و اگر زارع بداند چگونه آبیاری و از خاک حفاظت کند هدف مهم ما در بهره‌وری محقق می‌شود.
وی بیان کرد: در حال حاضر اختلاف فاحشی در تولید داریم و متوسط زراعت و کشاورزی پیشرو ۳.۵ برابر و در باغبانی تا هشت برابر است که بخشی به سرمایه‌گذاری و بخشی به انتقال دانش و تکنولوژی مربوط است که باید کاری کنیم تا عملکرد در واحد سطح در تولید کشاورزی محقق شود.
کارشناسان کشاورزی به مزارع می‌روند
خاوازی در خصوص ضرورت حضور کارشناسان در مزارع برای انتقال دانش فنی اظهار داشت: محققان و کارشناسان کشاورزی باید از داخل اتاق‌ها خارج شوند و به‌جای پشت‌میزنشینی وارد مزارع شوند که اگر این کار ممکن شود اتفاق خوبی خواهد افتاد.
وی گفت: هیچ چاره‌ای نداریم جز آن‌که از همه ظرفیت‌های خود به‌خوبی استفاده کنیم تا میزان بهره‌وری در کارها بالا برود و کشاورزی مدرن با کمترین هزینه و بیشترین بهره‌وری عملیاتی شود.
نظر شما