اما نكته اي كه در فرآيند سهام دستيابي كشورها به اين منبع مهم انرژيك وجود دارد ، عدم دستيابي متوازن در توليد و مصرف اين منبع مهم مي باشد . كشورهاي صنعتي پيشگام در فن آوري هسته اي با تشكيل يك باشگاه هسته اي از طريق كانال نهادهاي بين المللي ، ديپلماسي و قوه قهريه بر انتقال و دستيابي تكنولوژي كشورهاي عقب مانده صنعتي ، نظارت كامل را اعمال مي كنند .
علت رويكرد كشورها به كاربرد تكنولوژيهاي هسته اي
جامعه جهاني از زمان پيدايش اولين مزيتهاي انرژي هسته اي در سال 1909 ميلادي كه توسط ارنست رادرفورد با كشف هسته اتم مشخص شد و با كاربردي شدن آن در زندگي روزمره در طي سالهاي دهه 60 و 70 فوايد ذي قيمت انرژي هسته اي براي جامعه بين الملل نمايان گرديد . هر چند توزيع اين فوايد در سطح جوامع جهاني يكسان نبوده و حتي در راههاي غيرصلح آميز نيز بهره برداريهايي شده است اما اهميت اين منبع هسته اي در پيشرفت و توسعه زندگي انساني شناخته شده و اكنون چالشها بر سر نحوه استفاده صحيح از اين منبع مهم متمركز شده است .
از عمده ترين كاربردهاي مفيد و صلح آميز علوم و تكنولوژي هسته اي مي توان به موارد زير اشاره كرد :
الف : استفاده از انرژي حاصل از فرآيند شكافت هسته اورانيوم يا پلوتونيوم در راكتورهاي اتمي جهت توليد برق و يا شيرين كردن آب درياها
ب : استفاده از راديوايزوتوپها در پزشكي ، صنعت و كشاورزي
پ : آزمايش عيار فلزات ، تحقيقات باستانشناسي ، اندازه گيري ضخامت صفحات و الياف
ت : توليد گونه هايي از محصولات غذايي داراي حاصلخيزي بيشتر و توليد گونه ها مقاوم نسبت به آفات و كم آبي
ث : ايزوتوپها و پرتوهاي ناشي از فرايندهاي هسته اي جهت بهبود محصولات غذايي ، نگهداري مواد غذايي ، تعيين منابع آبهاي زيرزميني ، استرليزه كردن منابع و توليدات كشاورزي ، آناليز هورمونها ، كنترل فرايندهاي صنعتي و بررسي آلودگي محيط زيست
ج : تسهيل عمليات اكتشاف و استخراج معادن زيرزميني نفت و گاز ، تشخيص محل نشت سيالات در لوله ها و مخازن ، تعيين ميزان خوردگي فلزات ، اندازه گيري دقيق قطر سنجي ، ضخامت سنجي و سطح سنجي ، تعيين فرسودگي غشا داخلي كوره هاي صنعتي ، استفاده از اثرات متقابل پرتوها با مواد جهت بهينه سازي عملكرد آنها در صنعت
از بين موارد ذكر شده كاربرد علوم هسته اي در توليد برق از نظر اعداد و رقم بسيار بيشتر از ساير موارد است و مقدار مواد خام مورد استفاده براي اين بخش فراتر از ساير قسمتها مي باشد .
كشورهاي داراي منابع خام
اورانيوم متداولترين سوخت براي راكتورهاي هسته اي است . اورانيوم به طور طبيعي به شكل مخلوطي از اكسيدهاي مختلف است كه به طور وسيعي در پوسته زمين به صورتهاي پراكنده يافت مي شود . بر اساس ذخاير شناخته شده جهاني هفت كشور نخست دارنده سنگ معدن اورانيوم به عنوان ماده اصلي توليد سوخت هسته اي عبارتند از :
استراليا 1.074.000 تن
قزاقستان 622.000 تن
كانادا 439.000 تن
آفريقاي جنوبي 298.000 تن
ناميبيا 213.000 تن
برزيل 143.000 تن
روسيه 158.000 تن
سهم كشورها از برق هسته اي
گزارش خبرگزاري مهر مي افزايد: نيروگاههاي هسته اي حدود 17 درصد برق كشورها را تامين مي كنند . اما سهام كشورها از اين مقدار يكسان نيست . كشورهاي اروپايي سهم قابل توجهي از برق مورد نياز خود را از انرژي هسته اي تأمين مي نمايند. بطوريكه آمار نشان مي دهد از مجموع نيروگاههاي هسته اي نصب شده جهت تأمين برق در جهان به ترتيب 35 درصد به اروپاي غربي، 33 درصد به آمريكاي شمالي، 5/16 درصد به خاور دور، 13 درصد به اروپاي شرقي و نهايتا فقط 74/0 درصد به آسياي ميانه اختصاص دارد.
هم اكنون فرانسه با داشتن سهم 75 درصد برق هسته اي از كل توليد توليد برق خود در صدر كشورهاي جهان قرار دارد . پس از آن به ترتيب ليتواني با 73 درصد ، بلژيك 57 ، بلغارستان و اسلواكي 47 درصد و سوئد با 48.6 درصد مي باشند.
درحال حاضر، آمريكا بزرگترين توليد كننده سوخت هسته اي در جهان است كه تمامي سوخت آن جهت استفاده در نيروگاههاي داراي راكتورهاي BWR,PWR كه به راكتورهاي آب سبك موسوم هستند ، مورد استفاده قرار مي گيرند . پس از آمريكا، كانادا توليد كننده اصلي سوخت هسته اي در جهان مي باشد كه براي مصرف در راكتورهاي آب سنگين PHWR بكار گرفته مي شوند. پس از آمريكا و كانادا، كشورهاي انگلستان، روسيه ، ژاپن، فرانسه، آلمان، هند، كره جنوبي و سوئد توليد كنندگان اصلي سوخت هسته اي مي باشند.
داده هاي فوق به خوبي عدم تناسب كشورهاي برخوردار از انرژي هسته اي و كشورهاي دارنده آنرا به خوبي مشخص مي كند . كشورهايي چون آمريكا ، فرانسه ، انگليس و آلمان هيچ يك در نمايه هاي بالاي اعداد و ارقام دارنده ذخاير اورانيوم مشاهده نمي شود اما با اين وجود چرخه اصلي توليد انرژي هسته اي در دست اين كشورها قرار دارد .
طبق پيش بينيهاي به عمل آمده روند استفاده از برق هسته‌اي تا دهه‌هاي آينده همچنان روند صعودي خواهد داشت. در اين زمينه ، منطقه آسيا و اروپاي شرقي به ترتيب مناطق اصلي جهان در ساخت نيروگاه هسته‌اي خواهند بود. در اين راستا ، ژاپن با ساخت نيروگاههاي اتمي با ظرفيت بيش از 25000 مگا وات در صدر كشورها قرار دارد. پس از آن چين ، كره جنوبي ، قزاقستان ، روماني ، هند و روسيه جاي دارند. استفاده از انرژي هسته‌اي در كشورهاي كانادا ، آرژانتين ، فرانسه ، آلمان ، آفريقاي جنوبي ، سوئيس و آمريكا تقريبا روند ثابتي را طي دو دهه آينده طي خواهد كرد.
علت تبعيض و مخالفت كشورهاي هسته اي با ساير دول
سال 1384 شمسي اوج كشمكش سياسي جهان در زمينه انرژي هسته اي بود . اگر چه بسياري از منازعات قدرتهاي اتمي در هياهوي برنامه هاي انرژي صلح آميز هسته اي ايران كمرنگ در عرصه جهاني انعكاس يافتند ، اما به هر حال واقعيتها در طولاني مدت نمي توانند كتمان گردند .
دو كشور ژاپن و فرانسه به مدت سه سال بشدت به دنبال اين بودند كه بتوانند موافقت كنسرسيوم مربوط به ساخت اولين راكتور جوش هسته‌اي جهان را كه نسل چهارم راكتورهاي جهان مي باشد در خاك خود بدست آورند اما در نهايت در تيرماه دولت ژاپن با كسب برخي امتيازها، به نفع فرانسه از خواسته‌اش عقب نشيني كرد. در اين كنسرسيوم كه تاسيسات اولين راكتور بين‌المللي آزمايشي جوش هسته‌اي "ايتر" در روستاي كادارژه فرانسه را خواهند ساخت اكثر كشورهاي هسته اي جهان شامل اتحاديه اروپا ، آمريكا ، ژاپن ، چين ، روسيه ، كره جنوبي مشاركت دارند .
اين قسم از راكتورها به دليل مزيتهاي اقتصادي براي راه اندازي در سال 2020 مورد توجه قدرتها قرار دارد و بر همين اساس مشاركت در كسب تجربه و تكنولوژيهاي راكتورهاي نسل چهارم در كانون توجه اين دولتها قرار دارد . در اين بين داد وستد جنجالي هسته اي بين هند و آمريكا را نيز نبايد از نظرها فراموش كرد.
به گزارش "مهر" نكته اي كه در اينجا مطرح مي گردد اينكه چرا آمريكا ، كشورهاي اروپايي و ساير شركاي بين المللي شان با وجود مزيتهاي فراوان انرژي هسته اي و به رغم تسلط اين طيف بر نهادهاي اتمي و امنيتي جهان با حساسيت بر عملكرد هسته اي كشورهاي در حال توسعه را تعقيب مي كنند . اگر استنباط بر تحريف و سوء استفاده از چرخه سوخت اتمي مطرح است چرا در مقابل رفتارهاي شفاف ساز ج.ا. ايران همچنان اسرار بر عدم دستيابي ايران به چرخه فنآوري هسته اي تاكيد مي ورزند .
از لحاظ حقوق بين الملل نمي توان تعهدي را خارج از عرف معاهدات بين الملل بر كشوري تحميل كرد . دولت ايران در طول سه سال گذشته فراتر از معاهده NPT اقدامات شفاف ساز انجام داده ولي با اين وجود دولت آمريكا ، انگليس ، فرانسه و آلمان و حاميان غربي شان كه بزرگترين چرخه سوخت هسته اي را بر عهده دارند ، بر آن هستند تا تعهدات خارج از عرف بين الملل را به سبك معاهدات دوران استعماري بر ايران تحميل كنند .
عمده ترين عامل تبعيضي در اين نهفته است كه كشورهاي قدرت طلب كه بواسطه پيش دستي در انقلاب صنعتي در قرن نوزدهم ، نبض تكنولوژيهاي نو را در دست گرفته اند حاضر نيستند دولت مستقل و داراي تفكر و عقايد خاص خود را در جمع جامعه جهاني بپذيرند . جمهوري اسلامي ايران كه در كمتر از سه دهه تجربه هويتي مستقل در عصر نوين را مزمزه مي كند در طول اين مدت شاهد فازهاي كارشكنانه قدرتهاي انحصارطلب بوده است .
در عرصه بين الملل معدود كشورهايي وجود دارند كه سيطره و هژموني طلبي آمريكا را كه بر اساس مذهب زميني ليبرال دموكراسي شكل يافته بر نمي تابند . دولت آمريكا پس از فروپاشي شوروي در مقطعي كوتاه عدم تمكين دول اروپايي را مشاهده كرد اما با تك روي قدرت نظامي اش را به رخ كشورهاي اروپايي كشاند و آنها را وادار به تمكين نمود . اكنون واشنگتن در صدد است تا معدود كشورهاي جهان را نيز از طريق قوه قهريه و با دستاويز قرار دادن نهادهاي بين المللي در زير سيطره قرار دهد .
در اين بين ج . ا . ايران به دليل صلابت سياسي كه در طول 27 ساله گذشته به نمايش گذاشته مهمترين نماد استقلال خواهي و برجسته ترين واحد سياسي در شكستن حصار انحصار طلبي آمريكا و متحدانش محسوب مي شود از همين رو فعاليتهاي هسته اي كشورها به ويژه ايران ، متاثر از متغيرهاي حفظ فاصله تكنولوژيكي كشورهاي غربي از طريق ابزارهاي نهادي و پيرو بودن پيشرفت اقتصادي با تجانسهاي عقيدتي ، تعيين مي گردند و هر كشوري كه بيرون از اين متغيرها حركت كند با چالش زورمداري كشورهاي غربي و تبعيضات اعمال شده از طرف آنها مواجه مي شود .
نظر شما