خبرگزاری مهر، گروه استانها - فاطمه کازرونی: مجتمع طلای موته یکی از واحدهای شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران است و بهره‌برداری از آن به‌عنوان نخستین مرکز استخراج و فراوری طلا در ایران بعد از انقلاب آغازشده است.
معدن طلای موته که در نزدیکی روستای موته و رباط ترک و در فاصله ۵۰ کیلومتری از شهرهای گلپایگان، دلیجان و میمه قرار دارد، به‌صورت روباز و دارای ۹ کانسار(محل انباشت کانی سنگ) طلا است.
بنا بر برخی اطلاعات در حال حاضر سالانه نزدیک به ۲۰۰ کیلو طلا از معدن طلای موته استخراج می‌شود.
مجوز توسعه معدن طلای موته تا زمان بازسازی تخریب‌های صورت گرفته صادر نخواهد شد
ازجمله مشکلات این معدن که در منطقه حفاظت‌شده موته قرار دارد عدم بازسازی تخریب‌های زیست محیط زیست است؛ موضوعی که منجر به عدم اجازه برای گسترش فعالیت‌های این معدن توسط اداره محیط زیست استان اصفهان شده است.از سویی از سال گذشته محیط زیست اصفهان اجازه توسعه معدن طلای موته را به دلیل تخریب‌های زیست‌محیطی لغو کرد.
در همین ارتباط حمیدرضا ظهرابی در گفتگو با خبرنگار مهر، اظهار داشت: ادامه صدور مجوز بهره‌برداری از معدن طلای موته در صورت بازسازی تخریب‌های زیست‌محیطی صورت گرفته در این معدن امکان‌پذیر است و مجوز توسعه معدن طلای موته تا زمان بازسازی تخریب‌های صورت گرفته صادر نخواهد شد.
مدیرکل محیط زیست اصفهان: اجازه توسعه معدن طلای موته را نمی‌دهیم
وی بابیان اینکه مسئولان معدن طلای موته باید تخریب‌های زیست‌محیطی را بازسازی کنند، اظهار داشت: این امر در تمامی دنیا مرسوم است که پس از اکتشاف و بهره‌برداری از یک معدن بازسازی انجام می‌شود اما در ایران فقط مرحله اول به انجام می‌رسد و به بازسازی طبیعت دقت لازم مبذول نمی‌شود.
مدیرکل محیط زیست اصفهان تأکید کرد: به مسئولان این معدن اعلام‌شده است که تا زمان اصلاح تخریب‌های انجام‌شده اجازه توسعه معدن جدید داده نمی‌شود.
وی اظهار داشت: لازم است تخریب‌های زیست‌محیطی انجام‌شده در این منطقه احیاء و بازسازی شود و تخریب‌های پس از برداشت کانی به شرایط طبیعی برگردد به‌گونه‌ای که خاک این منطقه به شکل زنده و قابل کشاورزی برگردد.
با توجه به اینکه این معدن باعث اشتغال تعداد زیادی از افراد می‌شود، نظر درستی درباره عدم توسعه معدن طلای موته مطرح نشده است
ظهرابی بابیان اینکه هنوز مسئولان این بخش اقدامات اصلاحی لازم در این زمینه را انجام نداده‌اند، ابراز داشت: البته طرحی برای این امر ارائه‌شده است که هنوز به تصویب نهایی نرسیده است.
اما اسرافیل احمدیه، رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان اصفهان در ارتباط با تخریب‌های معدن طلای موته اعتقاد دیگری دارد و به خبرنگار مهر می‌گوید: در مورد توسعه معدن طلای موته و صحبت‌های آقای ظهرابی درباره این معدن باید بگویم که طبیعی است که استخراج طلا از این معدن منجر به تخریب کوه شود.
وی افزود: گرچه این معدن در مناطق حفاظت‌شده قرار دارد اما وقتی رعایت مسائل زیست‌محیطی دراین‌ارتباط انجام شود این استخراج‌ها مشکلی ایجاد نمی‌کند.
رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان اصفهان تصریح کرد: با توجه به اینکه این معدن باعث اشتغال تعداد زیادی از افراد می‌شود، نظر تخصصی من این است که نظر درستی درباره عدم توسعه معدن طلای موته نداده‌اند.
وی اضافه کرد: تا زمانی که ذخیره طلا در معدن وجود دارد باید برداشت شود و معدن به بهره‌برداری برسد.
احمدیه در ارتباط با احتمال آلودگی سیانیدی در این منطقه نیز ابراز داشت: قطعاً اگر این معدن آلودگی سیانوری داشته باشد محیط زیست باید به این امر ورود و آن را مهار کند و رعایت موارد لازم را انجام دهد.
اما مدیرکل محیط زیست اصفهان نیز دراین‌ارتباط می‌گوید: گرچه برگرداندن تخریب‌های انجام‌شده در کوه در این زمینه امکان‌پذیر نیست اما مقصود از بازسازی، تخلیه زباله‌ها، نهال‌کاری و بذرکاری سطوح برداشت‌شده است تا به منشأ آلودگی و ریز گرد مبدل نشوند.
ظهرابی اضافه کرد: مسئولان این معدن برای تخریب‌های منطقه برنامه‌ای برای بازسازی معادن قدیمی دارند و در این زمینه قول دادند که بهره‌برداری‌های آینده بر شیوه‌هایی که تخریب زیست‌محیطی کمتری دارد متمرکز شود.
وی با توجه به درج خبرهایی مبنی بر اجازه به برخی معادن ازجمله معدن طلای موته از سوی استاندار اصفهان که با اظهارات محیط زیست مبنی بر عدم اجازه دراین‌ارتباط متناقض است، ابراز داشت: منظور از این مطلب امکانِ دادن مجوزهایی برای بهره‌برداری‌های جدید است که از سوی مسئولان این معدن درخواست شده است اما هنوز یک بیل نیز بر خاک این منطقه ننشسته است.
مدیرکل محیط زیست اصفهان تأکید کرد: باید ارزیابی‌های زیست‌محیطی این معدن تائید و برنامه احیای مناطق قبلی تخریب‌شده آغاز شود تا بتوانند این معدن را گسترش دهند.
وی اضافه کرد: ما و سازمان صنایع و معادن فعلاً دراین‌ارتباط توافق کرده‌ایم و بر این اساس تا زمانی که شورای عالی حفاظت محیط زیست کشور محل‌های جدید را تصویب نکند امکان آغاز بهره‌برداری جدید از این معدن وجود ندارد.
باید بدانیم در یک‌روند طبیعی، برای استخراج طلا از معادن از ماده سمی سیانور استفاده می‌شود، بدین شکل که سیانور در حضور اکسیژن، طلا را حل کرده و به‌صورت کمپلکس سیانور - طلا درمی‌آید.
ازنظر زیست‌محیطی این موضوع یعنی فناوری طلا با سیانور و ترکیبات سمی حاصل موجب آلایندگی خاک و هوا می‌شود و بر این اساس این شبهه وجود دارد که شاید ترکیبات سیانیدی در معدن طلای موته و موجب آلایندگی خاک و هوا شده است.
این مسئله‌ای است که حاجی دلیگانی، نماینده شاهین‌شهر دریکی از نشست‌های خبری خود مطرح کرد و با اشاره به موردهایی از گازگرفتگی سیانور در محدوده این معدن، خواستار توجه جدی به این مسئله شد.
به دلیل فناوری طلا با سیانور ترکیبات سمی حاصل موجب آلایندگی خاک و هوا شده اما محیط زیست دراین‌ارتباط هیچ اقدامی انجام نداده است
وی بابیان اینکه چالش معدن طلای موته از مشکلات توابع برخوار و میمه است، ابراز داشت: به دلیل فناوری طلا با سیانور ترکیبات سمی حاصل موجب آلایندگی خاک و هوا شده اما محیط زیست دراین‌ارتباط هیچ اقدامی انجام نداده است.
حاجی دلیگانی تأکید کرد: تبخیر سیانید به‌اندازه وجود آن در آب خطرناک است به‌گونه‌ای که مواردی از گازگرفتگی در این منطقه داشته‌ایم اما با نجات به‌موقع فرد خوشبختانه تلفات نداشته‌ایم اما لازم است هرچه سریع‌تر دراین‌ارتباط چاره‌اندیشی شود.
باوجود اظهارنظر حاجی دلیگانی در ارتباط با آلودگی‌های سیانیدی در هوای این منطقه مدیرکل محیط زیست اصفهان معتقد است به دلیل ذخیره پسماندهای این کارخانه در سد باطله هنوز شواهدی در این زمینه به دست نیامده است اما اذعان داشت که اگر این‌چنین آلودگی وارد محیط این منطقه شود برای موجودات این منطقه حفاظت‌شده خطرآفرین است.
وی در گفت‌و‌گو با خبرنگار مهر، در ارتباط با خطر ورود ترکیبات سیانیدی در آب‌وخاک منطقه موته اظهار داشت: باید توجه داشته باشیم که هر فعالیت تولیدی با آلودگی‌هایی همراه است.
ظهرابی افزود: استفاده از ترکیبات سیانیدی برای استحصال طلا در منطقه معدن طلای موته وجود دارد اما فرآیند شیمیایی آن به‌صورت آزاد نیست به این معنا که نمک تولید می‌شود و زمینه مرگ‌ومیر را ایجاد نمی‌کند.
وی تأکید کرد: سیانید مورداستفاده در معدن طلای موته در سدهای باطله ایزوله نگهداری می‌شود و ازاین‌رو تقریباً آلودگی را به دنبال نخواهد داشت.
ازنظر هماهنگی‌ها و رعایت مسائل زیست‌محیطی معدن طلای موته در میان معادن استان جزو برترین‌ها قرار دارد
مدیرکل محیط زیست اصفهان در پاسخ به سؤالی در ارتباط با نشت آلودگی از سد باطله گفت: شرایط زیست‌محیطی معدن طلای موته بسیار بهتر از قبل شده است، و یک پروژه برای کاهش تولید باطله وجود دارد که می‌تواند اثرگذار باشد و طرحی نیز برای استحصال طلا از باطله‌های قبلی در دست تدوین و اجراست.
مدیرکل محیط زیست اصفهان ادامه داد: باید بگویم که ازنظر هماهنگی‌ها و رعایت مسائل زیست‌محیطی معدن طلای موته در میان معادن استان جزو برترین‌ها قرار دارد.
وی در پاسخ به این سؤال که میزان نشتی آلودگی از این معدن به چه میزان است، به شکل قطعی پاسخی در ارتباط با عدم آلودگی سیانیدی این منطقه ندارد و بیان داشت: این معدن آلودگی سیانیدی به شکل قابل‌مشاهده ندارد.
انتشار سیانور در اطراف سد باطله؛ آری یا خیر؟
برخلاف این صحبت‌ها برخی منابع معتقدند انتشار سیانور در اطراف سد باطله (محل انباشت پسماندها و رسوبات) در کارخانه استخراج طلای موته از طریق سرریز شدن رسوبات، نشت و نفوذ سیانور از خاک نفوذپذیر دیواره سد باطله، موجب ایجاد آلودگی در محیط زیست این منطقه گردیده است.
نتایج یک تحقیق نیز نشان می‌دهد که سیانور در خاک منطقه موردمطالعه تا فاصله حدود ۷۵ متر انتشار پیداکرده است و در فواصل دورتر آلودگی به سیانور در حد نمونه‌های شاهد است.
از سویی به نظر می‌رسد تا حدودی اظهارات ظهرابی در ارتباط با نشت آلودگی نیز تأییدی بر این مطلب است.
وی دراین‌ارتباط بیان داشت: شرایط زیست‌محیطی این منطقه بسیار بهتر از قبل است.
در حال حاضر نحوه مدیریت پسماندها، نحوه برداشت، تخریب‌های حین برداشت و آزاد شدن برخی فلزات سنگین در معدن طلای موته دارای مشکل اساسی است
ظهرابی سپس در پاسخ به خبرنگار مهر که بر میزان نشتی تأکید دارد به شکل صریح آلودگی را رد نکرده و گفت: آلودگی قابل‌مشاهده در این منطقه وجود نداشته است.
وی در پاسخ به این سؤال که با فرض آلودگی اگر به دلیل عدم مسکونی بودن منطقه این آلایندگی برای انسان‌ها خطرناک نباشد ممکن است برای حیوانات این منطقه محافظت‌شده ایجاد اشکال کند، بر خطرناک بودن این مواد برای حیوانات منطقه حفاظ شده موته تأکید کرد.
از سویی وی در بخش دیگری از سخنان خود به نحوه مدیریت پسماند این معدن اشاره و ابراز نارضایتی دارد و می‌گوید: در حال حاضر نحوه مدیریت پسماندها، نحوه برداشت، تخریب‌های حین برداشت و آزاد شدن برخی فلزات سنگین در معدن طلای موته دارای مشکل اساسی است و بر همین اساس اداره کل محیط زیست استان به‌صورت جدی پیگیر این پرونده است.
وی افزود: لازم است برنامه‌ای تهیه شود تا میزان پساب را به حداقل برساند و این مواد بازیافت شود همچنین بخش اضافی آب تغلیظ و شرایطی فراهم شود تا مسائل زیست‌محیطی نیز رعایت شود.
نکاتی در ارتباط با آلایندگی‌های معادن طلا
بر طبق منابع علمی حتی باطله‌های این معادن نیز بسیار سمى بوده و با در معرض انحلال قرارگرفتن آن‌ها خطر آلودگى کل منطقه وجود دارد، ضمن اینکه به سبب استفاده از روش سیانوراسیون براى استحصال طلا در اکثر معادن ایران علاوه بر سیانور شاهد آزادسازی اسید در محیط هستیم اما خوشبختانه سیانور در معرض تشعشعات ماوراى بنفش خاصیت سمى بودنش را از دست می‌دهد.
از سویی غلظت سیانور در خاک با عمق رابطه مستقیم دارد اما در اعماق کمتر از یک و نیم متر بیشتر از ۹۱ درصد سیانور در خاک تحت زوال طبیعی قرارگرفته و بدین شکل درصد حذف با افزایش عمق کاهش می‌یابد.
با توجه به اینکه به نظر می‌رسد به شکل اساسی تحقیقات و پژوهش در این زمینه توسط مسئولان محیط زیست انجام‌نشده است، باید یکى از اساسی‌ترین مطالعات در این خصوص بررسی‌های زمین‌شناسی و زیست‌محیطی معادن باشد.
نظر شما