خبرگزاری مهر، گروه استانها – فائزه زنجانی: پشت‌دار قالی نشسته و با هر گره به جان آن، هنر و عشق را نیز آرام به تاروپود فرش گره می‌زند و شاید این باشد دلیل روح‌نواز بودن فرش دستباف تبریز، فرشی که هم‌اکنون تبدیل به نمادی از هنر یک ایرانی در سراسر جهان شده است.
سال‌های سال است که فرش ایران و به‌خصوص فرش دستباف تبریز حرف اول این صنعت را در جهان می‌زند و صادرات این محصول به ۸۰ کشور دنیا و از سوی دیگر سهم ۴۰ درصدی آذربایجان شرقی از این میزان صادرات، خود نمایان گر جایگاه خاص کشور و استان در این صنعت هنری است.
انتخاب شهر تبریز به‌عنوان پایتخت فرش جهان و از سوی دیگر شهر نمونه گردشگری جهان اسلام در سال ۲۰۱۸ دریچه امید جدیدی برای صنعت فرش دستباف کشور بازکرده است، دریچه‌ای که قالیبافان این شهر در آرزوی نفس تازه کردن در سایه آن هستند.
دریچه‌های امیدی که برای پیشرفت صنعت فرش باز می‌شود
سرپرست معاونت هماهنگی امور اقتصادی استانداری در گفتگو با مهر با اشاره‌ای به نقش برجسته صنعت فرش در شکوفایی اقتصادی کشور و استان می‌گوید: در شرایط تحریم با مشکلات زیادی درزمینهٔ تولید و به‌خصوص صادرات فرش روبرو بودیم و البته باید به این مشکلات به‌عنوان یک تجربه ارزشمند توجه کنیم، تجربه‌ای که در دوره پساتحریم می‌تواند مورداستفاده قرار گیرد.
احمد محمدزاده ادامه می‌دهد: شهر تبریز همواره بافرش‌های دستباف خود شناخته می‌شود و شاید کمتر کسی را در جهان یافت که آشنایی اندکی با صنعت و هنر فرش داشته اما شناختی نسبت به فرش دستباف تبریز نداشته باشد.
وی بابیان اینکه باید پس از این به دنبال توسعه صنعت فرش در استان باشیم، می‌گوید: فرصت جدیدی برای این صنعت به وجود آمده چراکه از سویی صادرات فرش پس از رفع تحریم‌ها رونق خواهد گرفت و به دلیل زیبایی‌های خاص مورد توجه همه جهانیان قرار می‌گیرد و از سویی انتخاب این شهر به‌عنوان شهر نمونه گردشگری جهان اسلام در سال ۲۰۱۸ فرصتی دیگر برای مطرح کردن بیشتر صنعت فرش است.
محمدزاده می‌افزاید: اگر از فرصت‌های ایجادشده به‌خوبی استفاده کنیم حتی می‌توان این صنعت را به‌عنوان یکی از صنایع پرسود در کشور و به‌خصوص استان مطرح کرده و از طریق آن برای چندین هزار نفر ایجاد اشتغال کرد.
تلاش برای گرفتن عنوان پایتخت فرش جهان برای دومین سال
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری آذربایجان شرقی نیز در گفتگو با مهر اشاره‌ای به شهر تبریز به‌عنوان پایتخت فرش جهان کرده و می‌گوید: افتخار بزرگی که امسال نصیب تبریز شد انتخاب این شهر به‌عنوان پایتخت فرش جهان بود و موجب بیشتر شناخته شدن فرش این شهر شد.
فرزین حق‌پرست ادامه می‌دهد: اما تمام تلاش خود را به کار می‌بندیم تا این عنوان را برای دومین سال متوالی در شهر تبریز نگه‌داریم چراکه سال بعد می‌تواند برای ارتقای فرش تبریز و رونق صادرات آن تعیین‌کننده باشد.
وی می‌افزاید: اعضای شورای جهانی صنایع‌دستی بهار سال آینده مهمان تبریز بوده و در خصوص معرفی پایتخت فرش جهان در سال آتی تصمیم می‌گیرند که میزبانی تبریز از این شورا به‌طورقطع می‌تواند در تصمیم آن‌ها مؤثر باشد.
اولين حراجي بزرگ بین‌المللی فرش جهان در تبريز
شهردار تبریز نیز در این میان از برگزاری اولین حراجی بزرگ بین‌المللی فرش جهان در این شهر خبر می‌دهد.
صادق نجفی با اشاره‌ای به رایزنی‌ها صورت گرفته برای برگزاری این حراجی می‌گوید: طی رایزنی‌های صورت گرفته با مسئولان سازمان صنایع‌دستی کشور این حراجی بزرگ‌سال آینده به میزبانی تبریز برگزارشده و علاوه بر تقویت اقتصاد فرش می‌تواند فرصتی برای حضور گردشگران نیز فراهم کند.
وی ادامه می‌دهد: هیچ‌کس نمی‌تواند قابلیت‌های ویژه شهر تبریز در صنعت فرش را نادیده بگیرد که همزمان شدن انتخاب این شهر به‌عنوان پایتخت فرش دستباف جهان، پایتخت گردشگری کشورهای اسلامی در سال ۲۰۱۸ و از سویی برگزاری این حراجی بین‌المللی به‌طورقطع می‌تواند به نفع صنعت فرش باشد.
تبریز رهبریت تولید فرش کشور را به دست گرفته است
رئیس اتحادیه بافندگان فرش کشور نیز در گفتگو با مهر به جایگاه ویژه فرش تبریز در کشور و حتی جهان اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد: انتخاب این شهر به‌عنوان پایتخت فرش جهان گواهی بر این مدعا است، از سوی دیگر هم‌اکنون نزدیک به ۴۰ درصد صادرات فرش متعلق به این استان بوده و هنرمندان زبده‌ای در این حوزه فعالیت می‌کنند.
اسماعیل چمنی ادامه می‌دهد: اما اگر بخواهیم صادرات این محصول را رونق دهیم و بخواهیم آن را به یک صنعت حرفه‌ای در کشور تبدیل کنیم باید دید حرفه‌ای نیز به آن داشته باشیم.
وی می‌افزاید: به عنوان مثال می‌توان موسسه تخصصی فرش دستباف و حتی کمیسیونی ویژه در اتاق ایران و سازمان ملی فرش ایران تشکیل داد چراکه تا زمانی که با این دید درزمینهٔ تولید و توسعه فرش دستباف ورود نکرده‌ایم نمی‌توان توسعه بیشتر آن را انتظار داشت.
چمنی ادامه می‌دهد: حتی اهمیت این کالای فرهنگی و هنری به‌قدری است که بتوان نسبت به ایجاد کمیسیونی بانام صنایع دستباف و بافتنی در مجلس اقدامات لازم را انجام داد چرا که گاهی احساس می‌شود در کشور ما نسبت به صنایع‌دستی و هنری و در رأس آن فرش کم‌توجه‌ی می‌شود درحالی‌که هم‌اکنون همگان در سراسر جهان قدر این محصول پرارزش را می‌دانند.
چهره‌ای دیگر از صنعت فرش؛ قالیبافان بدون چتر حمایتی
اما از تمام افتخارات صنعت فرش تبریز و جایگاه ویژه کشوری و حتی جهانی آن بگذریم، نوبت به قالیبافانی می‌رسد که عمر خود را در پای دار قالی می‌گذرند و نشستن پای درد و دلشان چهره دیگری از صنعت فرش و مشکلات و نارسایی‌های آن ارائه می‌کند.
کریم رحیم زاد یکی از این قالیبافان کهنه‌کار است که به گفته خودش قالیبافی شغل پدر و اجدادش بوده و حالا وی نیز ۶۰ سالی می‌شود که پای دار قالیبافی عمر می‌گذراند، از همان روزهای کودکی.
وی از شرایط سخت‌کاری قالیبافان می‌گوید و ادامه می‌دهد: شاید کمتر کسی به‌سختی‌های کار قالیبافی و انواع بیماری‌های ناشی از آن اعم از درد چشم و بیماری‌های پوستی و تنفسی توجه دارد، شاید کمتر کسی می‌داند که تا کار بافت یک فرش به پایان برساند چه رنجی که نصیب بافنده‌اش نمی‌شود و از طرفی به فروش نرساندن این قالی به قیمت واقعی که اندوه و تأسف خودش را دارد.
این قالیباف باسابقه ادامه می‌دهد: ازآنجایی‌که در بسیاری از مواقع نمی‌توانیم به‌طور مستقیم فرش تولیدی را به فروش برسانیم مجبور به فروش آن به دلالان باقیمت بسیار کم می‌شویم و کافی است تا سری به بازارهای بزرگ شهر بزنیم تا ببینیم این فرش‌ها با چه قیمتی در بیرون به فروش می‌رسد.
بیمه قالیبافی که قالیبافان را شامل نمی‌شود!
رحیم زاد با اشاره‌ای به مشکلات بیمه‌ای قالیبافان می‌گوید: سال‌ها برای بیمه شدن تلاش کردیم اما شاید ۶۰ سال سابقه کار نیز برای بیمه شدن کافی نبوده است چراکه در طول سالیان گذشته باوجود مراجعات پی‌درپی نه‌تنها من بلکه بسیاری از افراد باسابقه در این حرفه نیز نتوانستیم بیمه شویم و برای خودمان نیز جای سؤال دارد که بیمه قالیبافی مختص چه کسانی است.
این قالیباف کهنه‌کار از وضع بد مالی قالیبافان می‌گوید و ادامه می‌دهد: تمامی این سختی‌ها باعث شده است تا دیگر فرزندانم میلی به ادامه کار من نداشته باشند و شاید این را بتوان یکی از مشکلات آینده فرش تبریز دانست چراکه نبود خلاقیت و نیروی جوان می‌تواند یکی از آسیب‌های هر هنر و صنعتی باشد که باید در این خصوص نیز فکری شود.
شهر تبریز هم‌اکنون عنوان پایتخت فرش جهان را یدک می‌کشد، قالی دستباف آن به یکی از محصولات صادراتی کشور تبدیل‌شده و کمتر کسی است که با شنیدن نام قالی ایران، به فکر تبریز و هنر قالیبافان ورزیده این شهر نیفتد.
اما در میان اقدامات انجام‌شده برای معرفی این شهر به‌عنوان پایتخت فرش جهان برای دومین سال پی‌درپی و از سوی دیگر گسترش صادرات آن پس از لغو تحریم‌ها، شاید باید اندکی پای صحبت تمامی قالیبافان این خطه نشست، قالیبافانی که شهر تبریز، عنوان پایتختی فرش جهان را مدیون تلاش آن‌هاست.
نظر شما