به گزارش خبرگزاري"مهر"، بر اساس اعلام دفتر اطلاع رساني مركز پژوهشها، در ابتداي اين گزارش كه توسط گروه مطالعات بنيادين حكومتي اين مركز تهيه شده، آمده است: انتخابات دوره يازدهم مجلس شوراي ملي نظير دوره هاي قبل بدون دخالت مردم و با مداخله دولت برگزار و مجلس در 20 شهريور ماه 1316 شمسي با حضور رضاخان و محمدرضا پهلوي (وليعهد) افتتاح شد. رياست اين دوره مجلس را ميرزاحسن خان اسفندياري (محتشم السلطنه) بر عهده داشت. در اين دوره مجلس تنها يك كابينه تشكيل شد كه رياست وزرايي آن نيز بر عهده محمود جم بود.
چنان كه در گزارش هاي قبلي مركز پژوهشها در اين زمينه آمده است با آغاز سلطنت رضاخان، انتخابات مجلس تماما تحت امر وي قرار گرفت و همواره نظر شاه و دربار در مورد انتخاب نمايندگان به وزارت داخله تحميل شد. از اواخر سال 1311 هجري شمسي با حذف وزارت دربار، دفتر مخصوص شاهنشاهي نقش وزارتخانه مذكور را در بسياري از زمينه ها بر عهده گرفت و از طريق اين دفتر بود كه خواسته هاي رضاشاه و دستورات وي به وزارت داخله منعكس مي شد. اين وزارتخانه كه مجري اوامر شاه بود، به استانداري ها دستور مي داد كه چه كساني از حوزه هاي انتخابيه براي نمايندگي مجلس شوراي ملي انتخاب شوند و در همين حال وزارت جنگ نيز در انتخابات بي تاثير نبود و اراده نظاميان بلند پايه و اميران لشكر در حمايت يا عدم حمايت از نماينده اي در تعيين سرنوشت حوزه هاي انتخابيه تاثير فراوان داشت.
گزارش در ادامه مي‌افزايد: رضاخان با رسيدن به سلطنت، آزادي هاي تصريح شده در قانون اساسي را زير پا گذاشت و بساط پليس سياسي را در سراسر كشور گسترش داد. او فعاليت ها و تحركات حزبي و سياسي را تعطيل كرد و در اين زمان تنها چند گروه به صورت مخفيانه به فعاليت مي پرداختند. با پيدايش سلطانيسم رضاشاهي و گسترش آن ، نهادهاي مشاركتي قانوني سركوب شدند، اختناق سياسي بر كشور حاكم شد و نمايندگان مجلس نيز در اختيار قوه مجريه (حكومت) و شاه قرار گرفتند كه در نتيجه مجلس نتوانست به صورت نهاد موثري در مورد مسئوليت خود عمل كند.
بر اساس اين گزارش در مجلس يازدهم هيچ فراكسيون و حزبي حضور نداشت و تمام نمايندگان مجلس وكلاي دولت بودند.
در بخش ديگري از اين گزارش مي خوانيم: به دنبال تعطيلي احزاب، بساط نشريات نيز به كلي از رونق افتاد و جز تعداد قليلي نشريات صرفا خبري يا سرگرم كننده يا وابسته به دربار و شخصيت ها و داراي تمايلات همگام با حاكميت، هيچ نشريه اي مجال تداوم نيافت. در اين دوره نيز نظير تمام دوره سلطنت رضاخان، شهرباني به صورت مستقيم بر مندرجات جرايد نظارت مي كرد و تنها نشرياتي مي توانستند به انتشار خود ادامه دهند كه نه تنها در نوشته هاي خود جانب حزم و احتياط را رعايت نمايند، بلكه از اعمال و افعال دولت پشتيباني و جانبداري كنند.
مركز پژوهشها در ادامه گزارش خود با تشريح مهمترين رويدادهاي داخلي و بين المللي همزمان با فعاليت مجلس يازدهم مي افزايد: از جمله رويدادهاي اين دوره، ورود مهاجرين از شوروي سابق به ايران بود. زيرا پس از انقلاب اكتبر، زندگي بسياري از ايرانياني كه در روسيه مشغول به كار بودند، دچار اختلال شده و قرار گذاشته شده بود كه اين عده به ايران بازگشته و در داخل مشغول كار شوند كه اولين گروه از آنها در 16 اسفند 1316 شمسي وارد ايران شدند.
همچنين، همزمان با تشكيل اين دوره از مجلس كه مصادف با انقلاب اكتبر 1917 در روسيه تزاري بود، شبكه هاي كمونيستي مختلفي در ايران شكل گرفتند كه هريك به طريقي معدوم شدند.
در اين دوره مجلس، وليعهد (محمدرضا) و فوزيه خواهر پادشاه مصر نامزد شدند. از آنجا كه مطابق قانون، مادر پادشاهان ايراني بايد ايراني مي بود، وزير دادگستري لايحه اي را در ارتباط با تفسير اصل 37 متمم قانون اساسي در روز 14 آبان 1317 تقديم مجلس كرد كه بلافاصله به تصويب رسيد و بر اساس آن به فوزيه دختر مرحوم ملك فواد و خواهر اعليحضرت ملك فاروق پادشاه مصر به فرمان همايوني صفت ايراني اعطا شد و فوزيه به همسري وليعهد وقت « محمدرضا پهلوي » درآمد.
همچنين در تاريخ 19 دي 1316، قانون اصلاح تقسيمات كشوري، به تصويب مجلس رسيد. به موجب اين قانون و مطابق نقشه، كشور ايران به 10 استان و 49 شهرستان تقسيم شد.
در بخش ديگري از اين گزارش مي خوانيم: اولين كارخانه برق تهران در اين دوره مجلس شروع به كار كرد و ساختمان راه آهن سراسري ايران نيز در اين دوره به مرحله بهره برداري رسيد.
يازدهمين دوره مجلس شوراي ملي عهدنامه تعرض بين دولت شاهنشاهي ايران و دولت پادشاهي افغانستان و دولت جمهوري تركيه و دولت پادشاهي عراق مشتمل بر 10 ماده كه روز 17 تير 1316 در قصرسعدآباد به امضا رسيده بود (موسوم به پيمان سعدآباد) را بدون يك نقطه كم و زياد به تصويب رساند. در حالي كه به اعتقاد صاحبنظران پيمان سعدآباد هم از نظر مادي و هم سياسي به زيان دولت ايران بود.
گزارش ادامه مي دهد: قانون اساسنامه بانك ملي ايران نيز در 22 مرداد 1317 به تصويب مجلس يازدهم رسيد. به موجب اين قانون بانك ملي داراي اركاني مانند: شوراي عالي، هيات نظار و هيات نظارت اندوخته اسكناس شد.
از جمله فعاليت هايي كه در رابطه با زنان در اين دوره مجلس صورت گرفت، گشايش هنرستان دختران در دوم مهر ماه سال 1317 بود.
در سال 1318، در حالي كه تمام شرايط و اوضاع از ثبات نسبي رژيم رضاخان حكايت مي كرد، جنگ جهاني دوم آغاز شد و با وجود اعلام بي طرفي، ايران از عوارض جنگ در امان نماند اين در حالي بود كه رژيم براي مقابله با عوارض جنگ بسيار ضعيف بود و بيش از هميشه به اروپا وابستگي داشت و رجالي كه در سالهاي جنگ جهاني اول ، كشور را از گزند حوادث حفظ كرده بودند نيز در قيد حيات نبودند.
گزارش مركز پژوهشها در پايان يادآور شده است كه يازدهمين دورة مجلس 93 مورد قانون و لايحه را به تصويب رساند كه مهمترين آنها قانون روابط مالك و زارع، قانون آيين دادرسي مدني و اصول محاكمات مدني، قانون عمران، قانون خدمت نظام وظيفه، قانون تقسيمات كشوري، قانون سرشماري و قانون اجازه فروش خالصجات اطراف تهران بودند.
نظر شما