در عين حال دوست بلازي وزير خارجه فرانسه بعد از پايان جلسه گفت : «3 كشور اروپايي پيشنهاد جديدي ، شامل مكانيزم هاي تشويقي و تنبيهي را براي قانع كردن ايران به توقف غني سازي اورانيوم تدوين مي كنند.»
سرگئي لاوروف وزير خارجه روسيه هم گر چه بر مخالفت قطعي مسكو با طرح مساله هسته اي ايران ذيل مفاد فصل هفتم منشور اشاره كرد، اما به عنوان نتيجه جلسه يادشده گفت : گروه 1+5 بنا دارند براي حل مساله هسته اي ايران به طور مستقيم با تهران مذاكره كنند و اين تصميم ، ايالات متحده امريكا را نيز شامل خواهد شد.بي ترديد چنين سخناني ، فضاي جديدي پيش رو مي گذارد كه چنانچه با ارزيابي درست ، بازيگري ماهرانه و بيان ويژه ديپلماتيك همراه باشد، مي تواند به عنوان فرصتي نو در مديريت زمان و تحولات براي احقاق حقوق كامل هسته اي كشور در كانالي از تفاهم بين المللي به حساب آيد.به نظر مي رسد توجه به نكات زير ضروري باشد:
1- در حالي كه كشورهاي غربي به رهبري امريكا طي مدت اخير همواره از ادبيات سخت عليه ايران استفاده مي كردند ، سخن از طرح جديد براي حل ديپلماتيك اختلافات و بازگشت به مذاكره ، آن هم در ابعادي موثرتر از مذاكره با EU3 في نفسه نشانه پيشبرد ايستادگي ملي ما و رسيدن به چرخه كامل سوخت هسته اي است. در ابتداي امر برخورد سخت ايران با شرايط تازه ضروري نيست.
2- نتيجه نشست دوشنبه شب حاكي از بالا آمدن جايگاه و وزنه ايران در محاسبات بين المللي از يك سو فاقد پشتوانه حقوقي بودن طرح مساله در شوراي امنيت و نيز تهديدنبودن برنامه صلح آميز هسته اي ايران براي امنيت بين المللي از سوي ديگر است. حداقل اين كه ظاهرا قدرتهاي بزرگ دنيا فهميده اند براي بحث درباره ايران بايد 1+5 را به 1+ (1+5)تبديل كنند!
3- گرچه ايران تا دريافت پيشنهاد جديد بايد از چرخش گروه 1+5 از نيويورك به تهران استقبال كند اما نبايد آن را پايان فتنه انگيزي نومحافظه كاران كاخ سفيد براي خلع يد ايران از فناوري هسته اي دانست.
4- نمي توان نقش عواملي چون ارتقاء جايگاه منطقه اي و بين المللي ايران ، مشكلات شديد داخلي درون كشورهاي غربي ، محوريت ايران در زمينه ذخاير فسيلي ، بحران انرژي و همكاري مستمر ايران با آژانس بين المللي انرژي اتمي را ناديده گرفت بنابراين بايد در امتداد راه نيز به عوامل فوق توجه داشت و آنها را از تاثير برخوردهاي احساسي و شتابزده حفظ كرد. از نگاه مجموعه 1+5 فايل هسته اي ايران در برزخ «تعليق كامل» و «امكان حصول به مصالحه سياسي» است. لابد اگر مصالحه سياسي هم انجام شود ، گزارش هاي البرادعي و نشست هاي شوراي حكام برنامه صلح آميز ايران را موجب «نگراني جدي» نخواهد خواند. فراموش نكنيم كه صحنه ، صحنه ديپلماسي و انعطاف است و ايران به واقع تاكنون نشان داده كه براي حفظ حقوق خود صبور و اهل تفاهم و انعطاف است اگرچه اهل چشم پوشي از حقوق خود نيست.
انجام اقدامات داوطلبانه و اعتمادساز و همكاري بي نظير با آژانس براي حدود 3 سال ، نشانه تفاهم و اهتمام ايران به مقتضيات ديپلماسي و نيز احترام به نگراني جامعه جهاني از گسترش سلاح هسته اي است.
6- از ابتداي سال 84 ، بويژه بعد از راه اندازي كامل يو.سي.اف ، اروپا آمادگي هايي را براي پذيرش حتي غني سازي ايران در محدوده هاي متفاوت و امكان سنجي ارتقائ آن به سطح صنعتي در مذاكراتي هدفمند نشان داد. اكنون همان طرحها منطبق بر شرابط تازه مي تواند مورد توجه قرار گيرد و شخصيت هاي موثري خارج از گروه 1+5 نظير «تامبو امبكي» در آفريقاي جنوبي و يا حتي البرادعي انگيزه لازم را براي مشاركت در اين مسير دارند.
7- اگر چنين شرايطي فراهم شود ، مقدمه آن مي تواند تصريح رسمي 6 كشور ياد شده در به رسميت شناختن تمامي حقوق ايران بر اساس ان.پي.تي و صراحتا فعاليت صلح آميز هسته اي وفق ماده 4 آن باشد. ايران هم مي تواند - به رغم اظهارات مسوولان تاكنون - در برابر سند ياد شده تضمين بين المللي دهد كه به عدم هرگونه حركت به سمت فعاليت هاي غير صلح آميز هسته اي وفق مواد 1 و 2 پيمان مذكور متعهد خواهد ماند.
8- اقدامات اعلام شده فني بايد طبق برنامه ادامه يابد. راه اندازي شبكه هاي جديد 164 سانتريفيوژي مي تواند موقعيت ايران را در توافقات احتمالي بهبود بخشد.
9- واقعيت اين است كه علاوه بر روسيه ، آلمان ، چين ، فرانسه ، انگليس حتي خود امريكا نيز در وضعيت فعلي شركاي هسته اي ايران هستند البته شركايي بدسابقه.
فرانسه بزرگترين كارخانه غني سازي اش ، يعني «يوروديف» را در سهام ايران دارد انگليس و امريكا هم بابت سهم ايران از معدن راسينگ ناميبيا شركاي بدهكار ما هستند و حتي آلمان و چين هم به خاطر بر زمين ماندن تعهداتشان در برابر ايران ، پرونده قابل اعتمادي ندارند. به عبارتي ، هر 6 كشور فوق شريك برنامه هاي اتمي ايران بوده و يا هستند. ايران از اين روحيه برخوردار است تا با انعطاف در برابر كوتاهي هاي گذشته و اتخاذ مواضعي هوشمندانه و صبورانه ، بار ديگر به همكاري هاي مشترك كه تاييدكننده حقوق هسته اي اش باشد ، بينديشد.
------------------------------------------
نويسنده : پرويز اسماعيلي
نظر شما