راه نجات هنرهاي سنتي ايجاد شرايط گلخانه‌اي است

عبدالمجيد شريف زاده در گفتگو با خبرنگار "مهر" درباره فعاليت هاي پژوهشكده هنرهاي سنتي سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري گفت: "پژوهشكده هنرهاي سنتي اصولا در چهار بخش كلي به فعاليت مي پردازد كه مهم ترين بخش آن به پژوهش برمي گردد. پژوهش هاي بنيادي و كاربردي از جمله پژوهش هايي است كه در سطوح ملي و منطقه اي به برگزاري آن پرداخته  مي شود. همچنين كارگاههاي پژوهشي يا توسعه اي برگزار مي شود."

وي در ادامه افزود: شناخت و مستندسازي هنرهاي سنتي در شهرستان هاي سراسر كشور از ديگر فعاليت هايي است كه در پژوهشكده هنرهاي سنتي انجام مي شود. در اين راستا پس از شناسايي هنرهاي سنتي در شهرستان ها اقدامات ثبت و عكسبرداري از آنها در مراحل بعد صورت مي گيرد."

شريف زاده تصريح كرد: "در مواقع ضروري نيز بحث احياء هنرهاي سنتي يا مباحثي پيرامون معرفي يا آموزش آن هنر در قالب فعاليت هاي بنيادين شكل مي گيرد. كتابت و نگارگري، هنرهاي وابسته به معماري، موسيقي سنتي و مقامي، نمايش هاي سنتي و آئيني و تاريخ هنر ايران از جمله موضوعات پژوهشي در حوزه هنرهاي سنتي است."

رئيس پژوهشكده هنرهاي سنتي سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري خاطرنشان كرد: "همين طور اگر لازم باشد با اطلاع رساني و چاپ پوستر و بروشور و برگزاري نمايشگاه و كارگاه به معرفي هنرهاي ناشناخته در حيطه هنرهاي سنتي بر پايه برنامه هاي اصولي خواهيم پرداخت."

شريف زاده در پاسخ به اين پرسش كه امروز نيمي از هنرهاي سنتي ما به واسطه تغيير شرايط و ورود هنر مدرن كمرنگ و به فراموشي سپرده شده، در اين خصوص چه راهكاري انديشيده شده نيز گفت: "قطعا بخشي از هنرهاي سنتي ما همان طور كه اشاره كرديد به دنبال پيش آمدن مسائل مختلف كمرنگ شده اند. به خصوص آن دسته از هنرهايي كه مستقيما با شرايط زندگي آدم ها سر و كار دارند. واقعيت اين است كه هنرهايي كه امروز از آنها به عنوان هنرهاي فراموش شده ولي اصيل ياد مي كنيم زماني پيش از اين در زندگي ما جاري و ساري بوده و امروز به محاق فراموشي سپرده شده اند."

وي افزود: "ما به عنوان عضوي از مجموعه اي كه مي تواند سهمي در زدودن گردهاي فراموشي از هنرهاي سنتي داشته باشد بايد به حفظ آنها بپردازيم. دليلش هم اين است كه هنرهاي سنتي ايران به واسطه قدمت طولاني همواره باعث افتخار و هويت ما بوده اند. اگر هنرهاي سنتي را به مثابه گل هايي فرض كنيم بايد به ايجاد شرايط گلخانه اي بپردازيم. تنها در اين صورت است كه مي توان با ايجاد چنين فضايي هنرهاي سنتي مان را از مرگ و فراموشي نجات دهيم و به تكثير آنها در شاخه هاي مختلف بپردازيم."

شريف زاده گفت: "وظيفه سازمان صنايع دستي نيز در قبال اين مسئله اين است كه به مهيا كردن شرايط بيرون براي حفظ و نگهداري هنرهايي از اين دست دامن بزند. من تصور مي كنم بايد برنامه ريزي صحيحي در اين خصوص انجام داد. شايد به اين خاطر كه حفظ هنرهاي سنتي به كاربري و نظارت نيازمند است."

رئيس پژوهشكده هنرهاي سنتي در پاسخ به اين پرسش كه چرا در خصوص سوژه هاي موجود در هنرهاي سنتي يك بازنگري صورت نمي گيرد تصريح كرد: "فراموش نكنيم كه بخش عظيمي از آثار ما ميراث گذشتگان هستند. به عنوان مثال ما نقاشي قهوه خانه اي را داريم كه بايد به سبك و سياق خودش حفظ شود. اما وقتي بحث ابداع پيش مي آيد بايد گفت در اين مورد دست اندركاران و اساسا ارگان هاي دولتي به قائل اصولي هستند. به طوري كه نمي توان دست به سلسله تغييرات كلي زد."

وي افزود: "اگر هنرهاي سنتي را به مثابه ساختماني در نظر بگيريم طبعا در مرحله اول به شناخت اين ساختمان مي پردازيم و با بررسي ابعاد و جزئيات ساختمان دست به تغييرات لازم مي زنيم. اما اگر اين شناخت حاصل نشود و بدون داشتن اطلاعات و دانش اصولي دست به تغيير ساختمان بزنيم، ممكن است اين تغيير به تخريب سقف ساختمان روي سرمان منجر شود. بنابراين تغيير سوژه ها و اصولا نوآوري در هنرهاي سنتي بايد مبتني بر اصول باشد تا موجب تخريب نشود."

شريف زاده گفت: "از طرفي نبايد همچنان به پيروي از سوژه هاي كهنه و هميشگي بپردازيم. به اين ترتيب مي توان با شناخت و داشتن اطلاعات كافي و همچنين با تغييرات اصولي و اساسي هنرهاي سنتي را پررنگ كنيم."

رئيس پژوهشكده هنرهاي سنتي كه چندي پيش متولي برگزاري تجليل از هنرمندان عرصه هنرهاي سنتي ايران در تالار وحدت بود، در پاسخ به اين پرسش كه هنرمندان در اين مراسم بر چه اساس انتخاب شده بودند نيز گفت: "يك مصوبه در اين خصوص وجود دارد كه بر اساس نظر شوراي عالي انقلاب فرهنگي است. در اين مصوبه تمام هنرمندان در هر سني كه باشند مي توانند به شوراي ارزشيابي هنرهاي سنتي بيايند و اثر خود را ارائه دهند. اين شورا بر اساس شركت متقاضيان در كميته هاي تخصصي كه خود هنرمندان نيز عضويت آن را دارند آثار را مورد بازنگري قرار مي دهد و آثار اين هنرمندان را بر اساس سبك هاي كاري و موارد ديگر ارزشيابي مي كند. به دنبال اين ارزشيابي به هنرمندان به تناسب كارنامه فعاليت هنري شان درجه هنري اعطاء مي شود."

در جريان تجليل از هنرمندان هنرهاي سنتي ايران كه عبدالمجيد شريف زاده متولي برگزاري آن بود، از 53 هنرمند در شاخه هاي منبت و حجم سازي، حكاكي روي فلز، نقاشي قهوه خانه اي، سوزن دوزي، قلم زني، نگارگري، نقاشي روي سفال، طراحي شيشه، طراحي فرش، خاتم سازي، معرق چوب، زري بافي، طراحي شيشه، منبت، معرق برجسته، مرمت آثار تاريخي، نقاشي پشت شيشه، سراميك، سازسازي و مرمت كتب خطي تقدير شد.