به گزارش خبرگزاري مهر، دبير شوراي عالي امنيت ملي كشورمان درآغاز سفر اروپايي خود تصريح كرد گرچه با نگاهي مثبت به مذاكرات سه شنبه آتي با سولانا مي انديشد، اما يادآور شده آنچه ارائه مي دهد نظرمقدماتي ايران به بسته پيشنهادي غرب است.
درتاريخ 24 خردادماه قراربود علي لاريجاني دبيرشوراي عالي امنيت ملي ايران به مادريد سفركند وطبق برنامه فرداي آن روز در موسسه الكانو سخنراني كند . اما مسئول سياست خارجي اتحاديه اروپا همان روز از لغو سفردبيرشوراي عالي امنيت ملي ايران و مذاكره كننده ارشد هسته اي اين كشور به اروپا خبر داد .
" خاوير سولانا " مسئول سياست خارجي اتحاديه اروپا با اعلام اين مطلب در بروكسل تصريح كرد:"علي لاريجاني" دبير شوراي عالي امنيت ملي ايران و مقام ارشد مذاكره كننده هسته اي اين كشور به علت بيماري، سفر خود به اروپا را لغو كرد.
همچنين وزارت امورخارجه اسپانيا درهمان روزاعلام كرد : منوچهر متكي وزيرامور خارجه ايران درمادريد با ميگوئل آنگل موراتينوس همتاي اسپانيايي خود در مورد موضع هسته اي تهران بحث و گفتگو خواهد كرد .
اين درحالي بود ديپلمات ها درتاريخ 12 تيرماه اعلام كردند كه گروه 1+5 روز 12 ژوئيه (21 تير) را براي اعلام پاسخ رسمي ايران به پيشنهاد اين گروه در خصوص موضوع هسته اي تعيين كرده است. اين ديدگاه نامعلوم درحالي اعلام شد كه وقتي غرب بسته پيشنهادي خود را به ايران داد، بر محرمانه بودن اين بسته و عدم تعجيل ايران در پاسخگويي تاكيد كرد، ولي غرب بلافاصله عهد شكني كرد و برمساله لزوم سرعت ايران در ارائه پاسخ به بسته غرب را مطرح كرد و در واقع غرب نه براي حل مساله كه براي فشار به ايران اين اقدام را كرد.
نكته حائز اهميت اينكه برخي صاحب نظران براين باورند كه بحث تعيين ضرب الاجل از سوي غرب براي پاسخ ايران، جدي نيست و نقش تعيين كننده در ادامه مسير مذاكره ايران و غرب ندارد.
اينان معتقدند مسئله هسته اي ايران، آنقدر استراتژيك و مهم است كه اين لفاظي هاي سياسي تحولي در سرشت و ماهيت و مسير آن ايجاد نمي كند؛ همانطور كه اعلام شده، پاسخ مقدماتي ايران كه يك راه حل "ميانه ومقدماتي " است، قبل از اجلاس سران جي- هشت اعلام خواهد شد و پاسخ نهايي در مرداد ماه به غرب اعلام مي شود.
ازسوي ديگر سخنگوي كاخ سفيد در تاريخ 13 تيرماه با اشاره به بسته پيشنهادي غرب به ايران اظهار داشت : آمريكا بدون توجه به مسائل حاشيه اي درانتظار پاسخ ايران ازسوي لاريجاني است .گزارشها درهمان روز ازسفر لاريجاني به بروكسل براي گفت و گو با سولانا خبرمي داد.
اين گزارشها حاكي از آن بود كه در ديدار چهارشنبه ( 14 تيرماه) لاريجاني و سولانا در بروكسل مباحث زيادي درباره بسته پيشنهادي اروپا مورد گفت و گو قرار خواهد گرفت و چنانچه اروپا اراده لازم را براي رسيدن به تفاهم داشته باشد، لاريجاني ورود به مذاكرات سازنده جديد را با سخنان خود كليد خواهد زد.
اما خبرگزاري فرانسه همان روز به نقل از يكي از منابع رسمي ارشد ايران خبر داد كه دبير شوراي عالي امنيت ملي ايران سفر به بروكسل براي گفتگو درباره موضوع هسته اي را يك هفته به تعويق انداخت.همان روز درتهران اعلام شد كه به علت حضور اعضاي گروهك تروريستي منافقين، لاريجاني سفر خود را به بروكسل كه مقر اين پارلمان در آنجا قرار دارد به تاخير انداخت.
"كاندوليزا رايس وزير امور خارجه آمريكا به ايران هشدار داد كه گفتگوها درباره موضع تهران در قبال پيشنهاد گروه 1+5 را به تاخير نيندازد. پس از آن، هماهنگ كننده سياست خارجي اتحاديه اروپا در بيانيه اي اعلام كرد: فردا (پنجشنبه) 15 تيرماه و سه شنبه آينده ( 20 تيرماه) با دبير شوراي عالي امنيت ملي ايران ديدار خواهد كرد.
نكته حائزاهميت اينكه پس ازآنكه مقامات ايراني با مثبت ارزيابي كردن بسته ارسالي پيشنهادي 5+1، اعلام كردند بعد از بررسي هاي مقتضي پاسخ خود را ارائه مي دهند، بسياري ازكارشناسان امر پيش بيني كردند كه سقف زماني مد نظر غرب براي پذيرش پاسخ ايران، حداكثر تا قبل از اجلاس سران 8 كشور صنعتي مي باشد.
ازسوي ديگراگرچه بدست گيري ابتكارعمل از سوي ايران و برداشتن گام هاي مهم ديپلماتيك و رايزني هاي متعدد، قبل از ارائه پاسخ رسمي موفقيت آميز بنظر مي رسد و بسياري از كشورها را با ايران همراه ساخت ، اما پافشاري سرسختانه برزمان ارائه پاسخ وعدم تغيير آن " زمان پاسخگويي " را به مسئله اي مهمتر از " محتواي پاسخگويي " تبديل كرد
در پي تعويق ديدارعلي لاريجاني و خاوير سولانا، وي ضمن انتشار بيانيه اي اعلام كرد: من به طور تلفني با دكتر لاريجاني صحبت كردم و ما موافقت كرديم ، فردا (پنجشنبه) در بروكسل با هم ديدار كنيم و براي تكميل مذاكرات، سه شنبه 11 ژوئيه (20 تير) نيز با هم ديدار كنيم و گفتگوهايمان را در همان روز ادامه خواهيم داد.
برغم تمامي اين تحركات، غرب و آمريكا با اعلام اينكه ايران درحال "وقت كشي" است، باعث شدند فشارهاي بين المللي برايران براي پاسخگويي هرچه سريعتر افزايش يافته و در صورت تداوم اين شرايط احتمال تغيير موضع برخي از همراهان كنوني ايران درمسئله هسته اي نيزوجود دارد. بعلاوه آنچه مبرهن است درفضاي كنوني با افزايش فشارها بر كشورمان و در پي آن تهديدات احتمالي ، فضاي بررسي و ارائه پاسخ تغيير مي كند ، چراكه تصميم گيري درفضاي فشار" عاقلانه و راهبردي " نخواهد بود .
همچنين براساس روال مذاكرات بين المللي، هرچه تلاش شود طرف مقابل را به غيرممكن بودن تغييرموضع اعلام شده متقاعد كرد، نتيجه عكس در پي خواهد داشت و تأثير گذاري ضعيفت تر و كندتر مي شود ومشخصاً هدف اساسي امريكايي اين است كه درصورت پيروزي درسايه افزايش فشارها با در پيشگيري " استراتژي حاكم " در طول مذاكرات نيز " اهداف ماهوي " خود را محقق كند و ايران را در شرايطي قرار دهد كه فقط يك انتخاب داشته باشد كه " يا بپذيرد و يا ردكند " كه در اصول مذاكرات از آن تحت استراتژي " TOL " (Take it Or Leave it) ياد مي شود.
اين روندها درحالي ادامه يافت كه دولت اسپانيا قبل ازسفرهيئت ايراني به اين كشوراعلام كرد: دبير شوراي عالي امنيت ملي ايران براي ديدار و گفتگو با نخست وزير و وزير امور خارجه اين كشور وارد مادريد خواهد شد .
علي رغم اينكه كشورهاي اروپايي و آمريكا ازايران خواستند هرچه سريعتربه پيشنهادشان درخصوص بسته پيشنهادي راتا پيش ازنشست هشت كشور صنعتي بزرگ در سن پترزگ بورگ پاسخ دهد اما ايران مي گويد تا پيش از 22آگوست آتي زودتر به آنها پاسخ نخواهد داد.لاريجاني پس از ديداربا نخست وزيرو وزيرخارجه اسپانيا دركنفرانس خبري در مادريد اظهارداشت : هيچ دليلي جهت بدبيني آنها براي درتنگنا قرارگرفتن وجود ندارد بلكه شك وترديدها دراين خصوص اين پيشنهاد بايد ازطريق گفتگو حل وفصل شود .مذاكره كننده ارشد ايران درامور هسته اي تصريح كرد : تعيين چارچوب زماني و مشخص كردن آخرين مهلت براي مذاكرات هسته اي با كشورهاي بزرگ باعث از بين رفتن اعتماد و اطمينان بين دو طرف مي شود.درعين حال اتحاديه اروپا بايد با برداشتن محدوديتها درخصوص صادرات برخي توليدات صنعتي به ايران، درمذاكرات خود بيشتر به تهران اعتماد كند.
درهمين حال، سخنگوي خاويرسولانا مسئول سياست خارجي اتحاديه اروپا درمورد نتيجه گفتگوهاي دوساعته لاريجاني و سولانا گفت :" اين گفتگوها آغاز خوبي براي آن چيزي است كه ما انتظار داريم يك نشست مثبت در 11 ژوئيه ( 20 تيرماه) باشد."وي درمورد بسته پيشنهادي پنج عضو دائم شوراي امنيت وآلمان نيز اظهار داشت :" ما انتظار داريم روز سه شنبه آنها بتوانند به ما يك پاسخ مستدل بدهند."
لاريجاني روز پنج شنبه دريك شام كاري دربروكسل كه به دعوت خاويرسولانا مسئول سياست خارجي اتحاديه اروپا صورت گرفت، حضور پيدا كرد. پس از آن يك مقام آمريكايي اعلام كرد : علي لاريجاني در ديدار با خاوير سولانا به بسته پيشنهادي گروه 1+5 پاسخ نداده است.اين درحالي بود كه اتحاديه اروپا ، گفتگوهاي لاريجاني با سولانا مسئول سياست خارجي اين اتحاديه درباره بسته مشوقهاي غرب را سازنده ارزيابي كرد.
اتحاديه اروپا همچنين خاطر نشان كرد : اين گفتگوها زمينه اي را براي پاسخ كاملتر ايران در نشست بعدي كه قرار است هفته آتي برگزار شود، فراهم آورده است.
پس از آن ( روز جمعه 16 تيرماه) لاريجاني راهي اسپانيا شد و يك منبع دولت اسپانيا اعلام كرد:نخست وزير اسپانيا از ايران خواسته است تا سريعا به بسته پيشنهادي غرب پاسخ دهد. دبير شوراي عالي امنيت ملي كشورمان با "خوزه لوئيس رودريگرز زاپاترو" و "ميگوئل آنگل موراتينوس" وزير امور خارجه اسپانيا ديدار كرد. وي دريك كنفرانس خبري درمادريد مذاكرات خود با مسئول سياست خارجي اتحاديه اروپا را بسيار سازنده و نتيجه بخش خواند.
از سوي ديگر ، وزارت امورخارجه ايتاليا روز جمعه اعلام كرد كه دبيرشوراي عالي امنيت ملي ايران دوشنبه آتي براي گفتگو با وزير امورخارجه ايتاليا وارد رم مي شود. مركز اطلاع رساني وزارت خارجه ايتاليا اعلام كرد: علي لاريجاني عصر دوشنبه با ماسيما دالما وزير امورخارجه ايتاليا ديدار خواهد كرد.
ايران درحال بررسي بسته مشوقهاي پنج كشوردارنده حق وتو و آلمان است. در اين تعامل كلي منافع تجاري و فناوري براي ايران گنجانده شده و با وجود ادعاي رسانه ها، فهرستي از تحريمها در صورت عدم اطاعت ايران ، قيد نشده است .
در چنين شرايطي صاحب نظران سياسي براين باورند كه ايران براي مديريت سياسي پرونده هسته اي خود در مقطع فعلي، بايد با " مقاومت " در برابرفشارهاي فعلي ( به عنوان يكي از اصول كلي مذاكرات بين الملي ) ، ابتكار عمل را از دست ندهد و با در پيش گرفتن " استراتژي انعطاف پذيري خطي " و نه انعطاف پذيري يكباره ، با استفاده از موقعيتهايي نظير ديدار آتي سولانا و لاريجاني ، با ارائه پاسخهاي اجمالي ضرب الاجل غرب را خنثي نموده و با تداوم اين راهكار با اتمام بررسيها و در زمان منطقي و قابل قبول پاسخ نهايي را ارائه دهد.
نظر شما