گفتگوهاي چالشي اعتماد مخاطب را به رسانه افزايش مي‌دهد

به گزارش خبرگزاري "مهر"، برنامه هاي گفتگوي چالشي (Hard Talk) همواره جزو پربيننده ترين برنامه هاي تلويزيوني به شمار مي روند و توانايي جذب مخاطبان زيادي را دارند. اين برنامه ها معمولا يك گفتگوي دو سويه است كه ميان مجري و ميهمان برنامه جريان دارد و در راستاي اصلي ترين وظيفه رسانه يعني اطلاع رساني و آگاهي دادن به مخاطب پخش مي شود.

برنامه گفتگوي چالشي در هر قسمت مي كوشد زواياي پنهان يك موضوع يا شرايط حاكم بر ارگان دولتي يا موضوعي عام را بررسي كند. در اين ميان چند مساله اهميت دارد؛ نخست اينكه پرسش ها بايد با تحقيق و براي آشكارسازي روابط طرح شود و با موضوع برنامه هماهنگي داشته باشد. ديگر اينكه مجري بايد به اندازه اي بر موضوع برنامه تسلط داشته باشد كه ارتباطي موثر با ميهمان برقرار كند و موضوع برنامه را به خوبي بسط دهد. علاوه بر اين، آگاهي از موضوع مورد نظر بايد براي بيننده به نوعي ضرورت محسوب شود تا به تماشاي برنامه علاقه نشان دهد.

بخش ويژه خبري شبكه دو سيما كه پس از اخبار ساعت 30/22 پخش مي شود از برنامه هايي است كه براي ارائه گفتگوي چالشي طراحي و پخش شده و به خوبي توانسته با مخاطب ارتباط برقرار كند و با دعوت از ميهمانان مختلف به فراخور موضوع هاي روز تلاش مي كند شرحي كامل از موضوع ارائه و جنبه هاي مختلف آن را بررسي كند. محبوبيت اين برنامه در بين مخاطبان موجب شد برنامه هاي مشابه در ديگر شبكه هاي تلويزيوني نيز رايج شود. اما وظيفه اصلي و نوع نگاه هر يك از اين برنامه ها با توجه به ديدگاه سازندگان و مديران شبكه تعيين مي شود.

دكتر محمود احمدي افزادي كه چند سالي است اجراي برنامه "نگاه 1" را بر عهده دارد، در گفتگو با مهر درباره وظايف برنامه اي با ساختار گفتگوي چالشي گفت: "به عقيده من مهمترين كاري كه اين برنامه بايد انجام دهد، ابهام زدايي از ذهن مخاطب و اطلاع رساني براي افكار عمومي است. نخستين وظيفه رسانه اين است كه نسبت به تحولات جامعه حساس باشد و در كنار آن نقش نقادي و چالشگري را ايفا كند. اين برنامه براي مخاطب بايد جنبه كاربردي داشته باشد و نگرش بيننده را نسبت به يك دستگاه يا ارگان دولتي تا حدودي تغيير دهد و به نوعي مشكلي از مشكلات مخاطبان را رفع كند."

ناصر خيرخواه كه بيش از 4 سال است به عنوان مجري، ابتدا با برنامه "تهران 20" و اكنون با برنامه "امروز تهران" همكاري مي كند، در خصوص وظيفه و نوع عملكرد چنين برنامه هايي گفت: "چنين برنامه اي به جهت ويژگي ها و خصوصياتي كه دارد بايد حلقه واسط ميان مردم و مسئولان باشد و با توجه به نيازهاي مردم از مديران بخش هاي مختلف اجرايي مسائل گوناگون را جويا شود. البته برنامه با رعايت ادب كامل بايد بدون رودربايستي و با بياني صريح و پرسشگر ميهمان را مورد خطاب قرار دهد."

نكته اساسي در مورد اين نوع برنامه ها شيوه ارتباط مجري با ميهمان است. مجري زبان گوياي برنامه و پل ارتباطي ميان مخاطب و ميهمان است. بنابراين بايد علاوه بر داشتن ظاهر مناسب توانايي و دانش كافي در پرسيدن و پاسخ گرفتن داشته باشد. اين مساله مورد توجه چنين برنامه هايي قرار گرفته، ولي مشخص نيست چرا بخش ويژه خبري شبكه 2 سيما دست به تغيير مجري يا تنوع در استفاده از مجريان مي زند. اين مساله گاه جذابيت برنامه را كم مي كند. چون احتمال مي رود مجري ديگر به خوبي مجري اول با بيننده ارتباط برقرار نكنند و بيننده آنها را نپذيرد.

احمدي در اين خصوص اعتقاد دارد: "سئوال پرسيدن آسان است، اما چگونگي پاسخ گرفتن اهميت دارد. مخاطب بايد از پاسخي كه گرفته مي شود اغنا شده باشد و مجري به گونه اي برنامه را هدايت كند كه باعث تخريب ميهمان نشود. اين مساله در برخي افراد خيلي راحت و در بعضي ديگر بسيار دشوار است. افرادي كه روند سئوال كردن از آنها راحت است، بيشتر شخصيت راحتي دارند و با رسانه تعامل بيشتري داشته اند. اما افرادي كه پرسش از آنها دشوار است، افرادي سختگيرند كه رابطه كلي آنها با رسانه آسان نيست."

خيرخواه هم در اين زمينه مي گويد: "اجراي چنين برنامه اي نيازمند داشتن نگاهي عميق و همه جانبه به مسائل گوناگون و جستجوي اطلاعات در همه زمينه هاست كه بايد در ديدگاه تمامي عوامل توليد برنامه نيز جريان داشته باشد. البته چنين برنامه اي بايد از ارائه گفتگوي خشك و رسمي دوري كند و برنامه جذابيت و پويايي لازم را داشته باشد. گاهي مطلب يا حتي پاسخي كه داده مي شود ابهام هايي درون خود دارد كه بايد به دقت براي مخاطب توضيح داده شود. چون در اين صورت بيننده با برنامه احساس نزديكي بيشتري مي كند."

مساله اي كه ظاهرا از نگاه توليدكنندگان چنين برنامه هايي دور مانده چگونگي جذب مخاطب و سطح بينندگان برنامه است. آفت كلي اين برنامه ها حركت به سمت سطحي و معمولي شدن است. چنانكه گاه از گفتگويي چالشي تبديل به برنامه اي مي شوند كه به مسايل حاشيه اي و شخصيتي ميهمان مي پردازد. در حالي كه اساس اين برنامه ها را طرح مسائل جدي تشكيل مي دهد. بيننده اي كه براي تماشاي برنامه وقت مي گذارد، انتظار شنيدن مطلبي دارد كه شايد از رسانه يا برنامه ديگري نشنود و مهمتر اينكه مخاطب چنين برنامه اي انتظار افزايش سطح آگاهي و بينش خود را دارد.

اكنون كه فصل تابستان فرارسيده و زمان بيشتري در اختيار بينندگان تلويزيون هست، برنامه هاي گفتگوي چالشي براي اينكه با اين شرايط هماهنگ شوند برنامه هايي پخش مي كنند كه بيننده عام را به خود جلب كند و به همين خاطر سطح كيفي آنها كاهش پيدا كرده است. به نظر مي رسد دست اندركاران توليد چنين برنامه هايي جذب مخاطبان واقعي را از ياد برده اند. بايد به خاطر داشت جلب اعتماد بيننده نسبت به رسانه ملي با ارائه و ساخت چنين برنامه هايي افزايش پيدا مي كند و حفظ سطح كيفي اين نوع آثار تلويزيوني اهميت زيادي دارد.