خبرگزاری مهر؛ گروه استانها - حشمت اله آزادبخت: سینه‌ی دشت‌های کوهدشت پر است از گیاهان خوراکی طبیعی خودرو که با شروع اسفند در کشتزارها خودنمایی می‌کنند، این گیاهان خودرو که کم هم نیستند می‌توانند بخشی از غذای مردم منطقه را تأمین کنند، همچنان که بخش بزرگی از برنامه غذایی گذشته ایل را تشکیل می‌دادند.
«پقازه» دوست صمیمی سال‌های دورزنان و دختران ایل
گیاه شناسان اعتقاددارند که این گیاهان، علاوه بر ارزش غذایی، خاصیت دارویی هم دارند، این گیاهان که درگذشته به‌عنوان غذای اصلی خانواده‌ها استفاده می‌شد، امروز در ویترین غذاهای سنتی جا گرفته و چیدن و خوردنشان بخشی از تفریح و تفرج مردم را به خود کشانده است.
قارچ‌های زیرخاکی ازجمله این غذاهای خودرو هستند که با شکلی شبیه به سیب‌زمینی، از زیرخاک بالا می‌آیند و بسیار خوش‌مزه هستند. قارچ زیرخاکی در زمین‌هایی می‌روید که شخم نشده تا محل کشت و کار باشند بیشتر در تپه‌ها و بلندی‌های کوهستانی یافت می‌شود.
«پقازه» از دیگر گیاهان غذایی کوهدشت است که در کشتزارها، همراه با گندم و جو می‌روید، پقازه پرمصرف‌ترین گیاهان خودرویی است که به‌عنوان غذا استفاده می‌شود و شاید دوست صمیمی سال‌های دورزنان و دختران ایل به شمار می‌رفته است، کافی است اسفندماه را به بیابان‌های کوهدشت قدم بزنی تا با دسته‌دسته زن‌هایی روبه‌رو شوی که به‌قصد چیدن پقازه در کشتزارها پخش‌شده‌اند.
کنایه « کنگر خوردن، لنگر انداختن» از کجا گرفته‌شده است؟
پقازه را تا جوان است مصرف می‌کنند و پیرش چیده نمی‌شود، در بحث گیاهان غذایی بیابان‌ها و کوه و کش های زاگرس، نمی‌توان بی‌توجه از کنار «کنگر» گذشت، کنگر دارای ساقه‌ای سفید و چتری خار مانند است که بیشتر در کشتزارها می‌روید، کنایه « کنگر خوردن، لنگر انداختن» از همین گیاه خودرو گرفته‌شده که خوردنش معده را سنگین می‌کند اما برای آن خواص بسیاری ذکرشده است.
از دیگر گیاهان خودروی کش و کوه‌های زاگرس می‌توان انگشت اشاره بر «سورپا»، «شِنگ»، «تِرپوکه» و... گذاشت که چهره‌هایی آشنا برای مردم این منطقه هستند.
آنچه پای این گزارش را به دنبال خود کشانده موضوع جالب فروش این گیاهان خودرو در خیابان‌های کوهدشت به‌ویژه میدان اصلی این شهرستان است که با شروع اسفند و سر زدن این گیاهان از سینه خاک، برخی به بیابان‌ها و کوه و کش ها می‌زنند تا با آوردن این گیاهان به شهر و فروختنشان، کسب درآمد کنند.
بوی گیاهان خوراکی در شهر پیچید
برخی از این گیاهان چون «سورپا» را که شناخت و یافتنش آسان و کار هرکس نیست، می‌توان در خیابان اصلی کوهدشت یافت که باقیمتی مناسب در خیابان اصلی شهر فروخته می‌شود و طالب بسیاری هم دارند، سورپا را هم با برنج می‌پزند و هم خشک‌شده‌اش را نگه می‌دارند تا مکمل غذاهای دیگر باشد.
مرد سالخورده که بسته‌ای قارچ زیرخاکی در دست گرفته و جار می‌زند، به خبرنگار مهر می‌گوید: هرروز پیش از سر زدن آفتاب برای یافتن قارچ به کوه می‌روم تا با فروش آن هزینه عید خانواده را تأمین کنم.
وی می‌گوید: این نوع قارچ خواهان زیادی دارد اما پیدا کردنش کار همه‌کس نیست به همین خاطر افراد مشتاق، لازم نیست به کوه بروند و من باقیمتی مناسب به دستشان می‌رسانم.
شیرزاد نجفی مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری لرستان نیز با تاکید بر جلوگیری از برداشت بی رویه برخی گیاهان خوراکی خواستار توجه مردم به این موضوع شد.
وی استقرار تیم های گشت و کنترل منابع طبیعی در قالب طرح نوروزی خبر داد و بیان داشت: آموزش بهره برداران و مرتع داران در خصوص اهمیت کشت برخی گونه های گیاهان خوراکی مانند موسیر در زمین های زراعی به منظور کاهش فشار به اراضی ملی و مرتعی در دستور کار قرار گرفته است.
نجفی با اشاره به غنای مراتع زاگرس در زمینه گیاهان خوراکی خواستار حفاظت و تقویت مراتع و جلوگیری از برداشت غیر اصولی و غیر متعارف این گیاهان شد.
گیاهان خودروی زاگرس اواسط فروردین رفته‌رفته پیر شده و ناپدید می‌شوند و تنها انگشت سبز اسفند است که این گیاهان را نشان داده و با پایان این ماه که ساکنان ایل آن را ابتدای بهار می‌دانستند، عمر و شادابی گیاهان خوراکی طبیعی هم به پایان نزدیک می‌شود.
نظر شما