«چشم‌انداز پیشنهادی معماری ایران» به دست مقام معظم رهبری می‌رسد

به گزارش خبرگزاری مهر، همایش هم‌اندیشی چشم‌انداز آینده معماری ایران با حضور جمع کثیری از اساتید و متخصصان عرصه معماری کشور، دوشنبه ۲۸ تیرماه در حوزه هنری برگزار شد. در این همایش، امیر محمدخانی درباره چگونگی تنظیم «چشم انداز پیشنهادی معماری ایران»، اظهار کرد: به دستور کارگروه هنر و معماری شورای فرهنگی دفتر مقام معظم رهبری موظف شدیم بر اساس یک مطالعه جامع که مفاهیم، اصول و سیاست‌های معماری امروز و آینده ایران که در آن بر پایه گردآوری نظرات اساتید، معماران و شهرسازان لحاظ شده باشد، چشم‌انداز پیشنهادی معماری ایران را ارائه کنیم. در این پژوهش، از روش تحقیق کیفی استفاده کردیم و نظریه بر اساس داده‌های واقعی شکل گرفت.

وی ادامه داد: ارسال ۳۵ هزار کاربرگ نظرخواهی به اساتید و متخصصان عرصه معماری در ۵ سرفصل گوناگون و برگزاری بیش از ۳۰ نشست تخصصی با ۲۵۰ نفر از اساتید معماری و مصاحبه حضوری با دیگر اساتیدی که در نشست ها حضور نداشتند و در نهایت گردآوری متنی ۳ هزار صفحه ای از تحقیقات گسترده‌ای که صورت گرفت، بخشی از فعالیت ها برای رسیدن به سند چشم انداز پیشنهادی آینده معماری ایران بود.

محمدخانی با بیان اینکه متن اولیه «چشم انداز پیشنهادی معماری ایران» در سایت بنیاد معماری انقلاب اسلامی به مدت یک ماه قرار می‌گیرد، عنوان کرد: اساتید معماری می‌توانند با قرائت این متن، نظرات و نکات مدنظر خود برای بهبود آن را طی یک ماه انتقال دهند و متن اصلاح شده و نهایی به بیت رهبر معظم انقلاب اسلامی داده ‌می شود و از ایشان تقاضا خواهیم کرد که نشستی با حضور معماران انقلاب اسلامی داشته باشند. همچنین کتاب پشتیبان سند هم آماده شده است که به‌زودی رونمایی و در تیراژ انبوه به بازار کتاب عرضه می‌شود.

در ادامه این مراسم، حجت‌الاسلام والمسلمین رضا غلامی، رئیس مرکز پژوهش‌های علوم انسانی اسلامی صدرا، نیز با بیان اینکه علی‌رغم شکوه تاریخی معماری ایرانی اسلامی در مقاطع مختلف به ویژه در عصر صفویه، وضعیت امروز معماری کشورمان وضعیت اسفباری است، اظهار کرد: نمی‌توانیم از کنار شرایط تلخی که امروز شاهد آن هستیم به‌راحتی عبور کنیم. هیچ نسبتی بین وضعیت موجود معماری کشور و تفکر اسلامی وجود ندارد.

وی تصریح کرد: به غیر از فعالیت های اندکی که در راستای معماری اسلامی و ایرانی انجام می شود، جریان معماری در چند دهه اخیر، نسبتی با تفکر اسلامی ندارد. کاش جریان معماری کشورمان تقلیدی بود، متاسفانه چیزی که ما در معماری می بینیم، نه غربی، نه شرقی و نه اسلامی است و عینیت نامانوسی است که در جهت پرکردن جیب سرمایه‌گذاران انبوه انجام می‌شود.

غلامی همچنین گفت: بسیاری از آسیب های اجتماعی که در جامعه دیده می‌شود، به دلیل وضعیتی است که در عرصه فرهنگ کشور، ناخواسته و از سر تعلل و نبود تعهد به وجود آورده‌ایم و به نظر می رسد مردم هم مجبور هستند این وضعیت را تحمل کنند. معماری بیانگر هویت و شخصیت یک ملت است و امروز این هویت را از ما دور می کنند.

رئیس مرکز پژوهش‌های علوم انسانی اسلامی صدرا با اشاره به اینکه امروز فاقد اندیشه پویایی هستیم که معماری کشور به آن نیاز دارد، گفت:  گرچه بروز و ظهور مباحث اندیشه ای را در عرصه‌های کاربردی مانند معماری کمتر می بینیم، اما اینکه به این نتیجه برسیم که اندیشه ارزشمندی که معماری تحت تاثیر آن باشد را نداریم، درست نیست. هنوز هم حکمت صدرایی می تواند تاثیرگذار باشد و در دهه اخیر با فلسفه نوصدرایی رو به رو هستیم که با مکاتب فلسفی جهان رقابت می کند و میدان خردورزی و تعقل را گسترش داده است. اما مهجوریت و حاشیه نشینی گریبان این حکمت و فلسفه را هم گرفته‌ است.

وی با تاکید بر اینکه در معماری امروز، بین دو راهی مانده‌ایم، عنوان کرد: یک مسیر، گذشته گرایی است و اینکه تصور کنیم معماری ایران اسلامی به معنای تکرار گذشته است. مسیر دیگر ایجاد شرایط نو و مبتکرانه در حوزه معماری است بدون اینکه عقب نشینی و ایجاد اصول و محکمات صورت بگیرد. معتقدم نیازمند حرکت‌های به روز هستیم، اما به هیج وجه هم نباید از اصول اندیشه ای خود عقب نشینی کنیم.

غلامی نمونه سازی در عرصه معماری را یکی از راهکارها برای رسیدن به معماری اسلامی ایرانی دانست و گفت: باید دست از کلی‌گویی ها بکشیم و با کمک دستگاه های دولتی و سرمایه‌گذاری های دولت، بین نظریه و عمل پیوند برقرار کنیم. اگر مانیفست و مدل مدنظر ما از حالت ابهام آلود خارج شود، می‌توانیم در عرصه‌های مختلف معماری ادعا کنیم که نمونه‌هایی داریم و بر اساس آن نمونه کار شود. اما اگر در این زمینه کوتاهی شود، این همایش ها هم به شکل درد دل باقی می ماند.

سردار غلامرضا جلالی رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور نیز در سخنانی با اشاره به اینکه می توان به معماری نگاهی متفاوت داشت، گفت: اگر معماری را فضای برای آسودگی انسان، حفاظت و بهره‌مندی از زیبایی های آن برای انسان و یا تولید و انتقال پیام بدانیم، می‌تواند رویکرد ما را متفاوت کند. همچنین اگر معماری را قالبی برای تجلی همه هنر از جمله خوش‌نویسی، نگارگری، کاشی‌کاری، نقاشی و ... بدانیم، در واقع نگاهی جامع تر به این حوزه داشته ایم.

وی همچنین گفت: یکی از کارکردهای معماری، کارکرد دفاعی است. در تاریخ معماری شهرهای کشورمان، ویژگی های دفاعی در بنای یک شهر نقش اساسی داشت و همه عوامل دفاعی در کنار هم برای سکونت گرد هم می آمدند.

در پایان این مراسم از کتاب منویات مقام معظم رهبری در مقوله معماری با حضور اساتید برجسته این حوزه، رونمایی شد.