خبرگزاری مهر، گروه استانها - اسما محمودی: استان کرمان به دلیل اقلیم خاص و وجود عرصه‌های بیابانی تحت تأثیر کویر لوت، از گذشته تاکنون با محدودیت‌های جدی درزمینهٔ تأمین منابع آبی مواجه بوده است، بااین‌وجود در این استان وجود تمدن‌های کهن خودنمایی می‌کند و رمز سالیان طولانی تمدن در این استان وجود سازه‌های آبی متعددی است که در مکان‌های مختلف استان کرمان تحت عنوان قنات احداث‌شده است.
استان کرمان دارای قدیمی‌ترین قنات‌های ایران است و در ماه‌های اخیر در اطراف شهر بم لوح‌هایی از زمان هخامنشی در بدنه این قنات‌ها کشف‌شده که نشان از اهمیت تاریخی قنات‌ها در زندگی مردم در کویر دارد.
زندگی روستایی و قنات در کرمان به هم پیوند خورده اند
طی روزهای اخیر نیز سه قنات در استان کرمان ثبت جهانی شدند که دو مورد از این قنات‌ها در شرق استان کرمان و در عمق کویر قرارگرفته‌اند.
نکته جالب اینکه پس از گذشت سال‌ها هنوز هم قنات حرف اول را برای تأمین آب شهرها و روستاهای بزرگ استان کرمان می‌زند.
آنچه طی سال‌های اخیر در استان کرمان روی‌داده است خشک شدن بسیاری از قنات‌ها و چشمه‌سارهای موجود در استان کرمان براثر خشکسالی است و این روند خشکسالی سایه خود را ۱۸ سال بر استان کرمان گسترده کرده است.
بااین‌وجود همچنان برخی از قنات‌های کرمان براثر بارندگی‌های روزهای اخیر در استان که تحت تأثیر پدیده مانسون روی داد احیاشده است و زندگی مجدد در روستاها رونق گرفته است.
هرچند که صدها روستا براثر خشکسالی در کرمان متروکه شده‌اند اما طی سال جاری ده‌ها روستا نیز مجدداً شاهد حضور مردم هستند و مزارع و باغ‌های اطراف روستا رونق گرفته‌اند و کار و تلاش در زمین‌های فرودست قنات‌ها آغازشده است
هرچند که صدها روستا براثر خشکسالی در کرمان متروکه شده‌اند اما طی سال جاری ده‌ها روستا نیز مجدداً شاهد حضور مردم هستند و مزارع و باغ‌های اطراف روستا رونق گرفته و کار و تلاش در زمین‌های فرودست قنات‌ها آغازشده است.
ازجمله این مناطق روستای خواجه عسکر در نزدیکی شهر بم است که پس از ۱۸ سال چند روز قبل احیا شد و موجب شروع کشاورزی و دامداری در روستاهای اطراف شده است.
قنات عیش‌آباد ۱۸ سال قبل با آغاز روند خشکسالی در بم خشک شد و بسیاری از زمین‌های کشاورزی خشک شدند اما به گفته بخشدار مرکزی خواجه عسکر حالا با هزینه ۲۰۰ میلیون تومان قنات روستا بهسازی و مجدداً آب در این قنات جاری‌شده است.
احیای روستای عیش آباد و بازگشت مردم به مزارع
محمدرحیمی نژاد میزان آبدهی این قنات را نسبت به گذشته قابل‌توجه می‌داند و از مردم می‌خواهد بار دیگر به روستاهای اطراف این قنات بازگردند و کشاورزی را آغاز کنند.
وی از تغییر مسیر این قنات به سمت زمین‌های قابل‌کشت کشاورزی خبر داد و گفت: مردم روستا امید و نشاط را بار دیگر به روستاها آورده‌اند.
وی از بهره‌برداری ۱۰۰ خانوار کشاورز از این قنات خبر می‌دهد و تأکید می‌کند قنات مهم‌ترین عامل حیات در روستاهای بم است اما استفاده بینه از این منابع محدود آبی رمز تداوم جاری بودن قنات ها در روزهای آینده است.
مردم پس از شش سال به حسین آباد آمدند
چند کیلومتر آن‌سوتر در شهرستان قلعه گنج نیز قنات روستای حسین‌آباد جان گرفته است این قنات پس از شش سال خشک شدن بار دیگر احیاشده است.
فرماندار قلعه گنج که این روزها شهرستانش قطب اقتصاد مقاومتی در استان نام گرفته است در این خصوص به خبرنگار مهر می‌گوید: ۷۰ هکتار زمین کشاورزی و باغ پس از احیای این قنات جان تازه گرفته‌اند و روستاییان به منازل خود بازگشته‌اند.
وحدت عیدی با اشاره به آغاز مجدد کار و تلاش در روستای حسین آباد می‌گوید: لایروبی این قنات نیز با تأمین اعتبار موردنیاز انجام‌شده و بارندگی‌های اخیر در جنوب کرمان نیز موجب پر آب شدن این قنات شده است.
وی با اشاره به اینکه قنات‌ها مهم‌ترین منبع تأمین آب کشاورزی در این شهرستان هستند می‌گوید: روستای حسین‌آباد نمونه بارزی از نقش مؤثر وجود قنات در زندگی مردم روستانشین است و در صورت تأمین اعتبار موردنیاز برای لایروبی بسیاری از این قنات‌ها مجدداً احیاء می‌شوند.
فردوس از روستایی متروکه تا مهاجرت معکوس
در شهرستان بافت هم طی ماه‌های اخیر ۹ قنات احیاء شده‌اند، این قنات‌ها ۱۵ سال قبل به دلیل خشکسالی، بی‌آب شدند و مردم روستاهای اطراف، از منطقه مهاجرت کردند اما حالا پس از احیای قنوات پس از سال ها مردم به روستاهای چهارطاق گوغر، قنات سرخ ده لاچین، گَنوئیه دش تاب، برکنان سفلا، باغ فخروئیه بزنجان، کَندر شول، جلیل و دهنو بازگشته‌اند و کشاورزی را آغاز کرده‌اند.
نمونه دیگر، قنات فردوس در روستایی با همین نام در شهرستان جیرفت است که موجب احیای ۳۰۰ هکتار زمین کشاورزی شده است. حالا بعد از ۱۲ سال رگ‌های خشکیده کویر در فردوس هم شاهد جاری شدن آب هستند و دوباره جان گرفته‌اند.
اهالی گریچ پس از ۳۰ سال به روستا بازگشتند
اما یکی دیگر از قنات‌ها در شهرستان ریگان قرار دارد که روز گذشته پس از ۳۰ سال مجدداً احیا شد و حالا مردم برای بازگشت به روستای گریچ که سال‌ها متروک مانده بود از یکدیگر سبقت می‌گیرند و هرروز چراغی جدید از خانه‌های روستا روشن می‌شود.
بخشدار مرکزی ریگان در گفتگو با مهر بیان کرد: قنات روستای گریچ ریگان بعد از گذشت سه سال جوشش یافت و بیش از ۵ هزار اصله نخل خرما حیات تازه‌ای گرفته اند.
علیرضا غلام شاهزاده در حاشیه احیا این قنات اظهار کرد: در پی درخواست اهالی روستای گریچ که به دلیل خشک شدن قناتشان اقدام به مهاجرت کرده بودند کار احیاء قنات آغاز شد.
وی بیان داشت: در سالی که از سوی مقام معظم رهبری به نام سال اقتصاد مقاومتی اقدام و عمل نام‌گذاری شده است تمام تلاش ما در این روستا تحقق این شعار بود.
با احیاء این قنات در روستای گریچ بیش از پنج هزار اصله درخت خرما از نوع مضافتی و ربی احیا و کشاورزی در این منطقه رونق خواهد یافت
بخشدار مرکزی ریگان اظهار کرد: با احیاء این قنات در روستای گریچ بیش از پنج هزار اصله درخت خرما از نوع مضافتی و ربی احیاء و کشاورزی در این منطقه رونق خواهد یافت.
غلام شاهزاده عنوان کرد: برای احیا این قنات با اعزام یک دستگاه بیل مکانیکی و حفر مسیر قنات، قنات یک‌باره جوشش یافت و آب دوباره از این قنات که سال‌ها مسدود شده بود جاری شد.
وی گفت: با جوشش این قنات در هر ثانیه بیش از ۱۲ لیتر آبدهی انجام می‌شود و در مناطق اطراف چنین دبی آبی بی‌نظیر است.
بخشدار مرکزی ریگان یادآور شد: به دلیل خشک شدن این قنات بیش از ۱۰۰ خانوار از اهالی روستای گریچ به اطراف مهاجرت کرده بودند که با احیا این قنات روند بازگشت این افراد شروع شده است.
غلام شاهزاده افزود: برای احیاء این قنات بیش از ۳۰۰ میلیون ریال هزینه شده است و همچنان نیاز به اعتبار برای کانال‌کشی و جلوگیری از هدر رفت آب‌داریم.
با توجه به نیاز آبی و خشکسالی بی‌سابقه در استان کرمان و وجود تعداد قابل‌توجه روستا و پراکندگی جمعیت در استان کرمان به نظر می‌رسد اختصاص اعتبار مجزا برای احیای قنات‌ها در مناطق دورافتاده و محروم استان کرمان ضمن احیای مجدد اقتصاد در روستاها جلوی مهاجرت‌های بی‌سابقه در استان نیز گرفته خواهد شد.
نظر شما