به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از روابط عمومی و اطلاع‌رسانی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، اولین دور گفت‌وگوهای فرهنگی جمهوری اسلامی ایران و اروپا از سوی معاونت آموزش و پژوهش سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی به ریاست ابوذر ابراهیمی‌ترکمان، رییس این سازمان و همراهی هیأت بلندپایه علمی و فرهنگی کشورمان در ایتالیا در حال برگزاری است.
حسین سلیمی، رییس دانشگاه علامه طباطبایی و نایب رییس انجمن علوم سیاسی ایران ضمن ارایه مقاله خود در این نشست با عنوان «روابط ایران و اروپا از سیاست تا فرهنگ» گفت: نگاهی به تاریخ روابط ایران و کشورهای اروپایی نشان می‌دهد که دانش و فرهنگ وجه غالب تأثیرگذاری متقابل دو طرف بوده هرچند که سایه سیاست موجب شده که این وجه غالب چندان به چشم نیاید و همواره در حاشیه و سایه بدان نگریسته شود که البته سیاست به عنوان منافع و یا رویکردهای کشورها در عرصه سیاست خارجی و قدرتِ سخت می‌تواند ویرانگر تعاملات سازنده اندیشگی میان مردمان تاریخ ساز این دو حوزه تمدنی شود. اگر در بررسی این تاریخ پر فراز و نشیب دو نگاه سیاسی و فرهنگی معیار تفسیر و تحلیل قرار گیرد دو روایت کاملاً متفاوت شکل می‌گیرد.
وی افزود: در نگاه فرهنگی می‌توان روابط ایران و اروپا را به تعاملات نزدیک متفکران این دو دیار دور بازگرداند. آنگاه که افلاطون مدل پادشاهی آرمانی‌اش در مدینه فاضله را از مشاهده نظام حکومتی در ایران می‌گیرد و قرن‌ها بعد که ایرانیان مسلمان به حافظان اصلی و شارحان فلسفه و علم یونانی بدل می‌شوند، به بیان لئو اشتروس اگر متفکرانی چون فارابی نبودند و اگر مترجمان و اهل اندیشه ایرانی و مسلمان فلسفه و علوم یونان را در بستر تمدنی خود حفظ نمی‌کردند شاید امروز دیگر نام و نشانی از این اندیشه‌های تمدن‌ساز باقی نمانده بود.
وی ادامه داد: تاریخ‌نگاران سیاسی قرون یازدهم و دوازدهم میلادی و میانه قرون وسطی را بیشتر با آغاز یا تداوم جنگ‌های صلیبی میان مسلمانان و مسیحیان معرفی می‌کنند؛ اما در منظر دوم این زمان هنگامی است که فرهنگ‌های دو طرف شناخت بیشتری از هم می‌یابد و آغاز عقل‌گرایی در سنت اسکولاستیک اروپایی با شناختی بود که متفکران مسیحی از طریق آثار ابن سینا و ابن رشد با فلسفه پیدا کردند و با ظهور متفکرانی چون توماس آکوئیناس، دریچه‌های عقل‌گرایی را در اندیشه اروپایی گشودند.
سلیمی سپس عصر جدید و به ویژه قرن نوزدهم میلادی را در روابط ایران و اروپا مورد بررسی قرار داد و گفت: در این دوره روابط ایران و اروپا بیشتر با هجوم استعمارگران و عقب‌ماندگی ایران در این حوزه شناخته می‌شود که با دخالت گسترده اروپاییان در سیاست و اقتصاد ایران، به سقوط تاریخی این سرزمین کهن انجامید. اما نخستین مواجهه ایرانیان با مدرنیته و نخستین نواندیشی در ایران جدید و شکل‌گیری نخستین آکادمی‌های ایرانی به سبک نوین نیز به همین دوران بازمی‌گردد.
رییس دانشگاه علامه طباطبایی ادامه داد: ورود عکاسی و سینما و تئاتر و آشنایی با گونه‌های جدید شعر و رمان و ادبیات نیز به همین دوران بازمی‌گردد. بازیابی اندیشه‌های ژرف ایرانیان توسط مستشرقان اروپایی و نیز کشف ابعاد نوین شعر و ادب ایرانی توسط اروپاییان نیز مربوط به این دوره است.
سلیمی پس از آن با ارایه این نمونه‌های تاریخی افزود: هر دو بر واقعیت منطبقند؛ اما این خوانش و نگرش ماست که می‌تواند مفاهیم مختلفی از چگونگی تعاملات دو طرف بر ما نمایان سازد و دو راه متفاوت پیش روی ما بگشاید. یک راه تعارض سیاسی است. بازخوانی خاطرات سیاسی گذشته و نگرش‌ها و رویکردهای دائماً در حال نوسان اهل سیاست می‌تواند روابط ایران و اروپا را به امواج متلاطم سیاسی بسپارد که یک روز با اختلاف در حوزه مسائل هسته‌ای به اوج می‌رسد و روز دیگر با هم نظری در مبارزه با افراطی‌گری در خاورمیانه فرو می نشیند. یک روز با تفسیر حقوق بشری متفاوت از یک رویداد یا یک رفتار به تنش کشیده می‌شود و یک روز با درک نیاز اقتصادی طرفین به یکدیگر آرام می‌شود.
وی در ادامه به روابط و نمونه‌های فراوان فرهنگی، هنری، علمی، آموزشی، اندیشه‌ای و ... میان ایران و اروپا اشاره پیشنهاد کرد که با اقداماتی همچون برگزاری اجلاس سالیانه دانشگاهی برای گفت‌وگوی اندیشمندان ایرانی و اروپایی در مورد میراث فرهنگی و فکری ایران و اروپا با حضور استادان دانشگاه‌های برتر دو کشور، برگزاری هفته هنر ایران و اروپا هر سال در یکی از شهرهای فرهنگی دو کشور، برگزاری دوره‌های مشترک دانشگاهی توسط دانشگاه‌های بزرگ دو کشور به خصوص در حوزه‌های علوم انسانی، ترجمه و نشر آثار متفکران ایرانی برای معرفی بنیاد اندیشه کنونی فرهیختگان ایرانی برای اهل اندیشه در اروپا و ... در جهت توسعه این روابط گام برداشت.
بنا بر اعلام این خبر، در این برنامه که به مدت دو روز از سوی مرکز مطالعات فرهنگی و بین‌المللی معاونت آموزش و پژوهش سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و با همکاری رایزنی فرهنگی کشورمان در ایتالیا به میزبانی بنیاد دایرةالمعارف ایتالیا برگزار می‌شود، حجت‌الاسلام‌والمسلمین قاضی‌عسکر، نماینده ولی فقیه در حج و زیارت، سلیمی، رییس دانشگاه علامه طباطبایی، مسجدجامعی، استاد دانشگاه و سفیر اسبق کشورمان در واتیکان، محمدجواد صاحبی، رییس شورای علمی دبیرخانه دین‌پژوهان کشور، سید یحیی یثربی، استاد گروه فلسفه دانشگاه علامه طباطبایی (ره)، محمدمهدی مظاهری، عضو هیأت علمی دانشگاه تهران و رییس مؤسسه فرهنگی اکو، سید احمدرضا خضری، استاد دانشگاه و رایزن اسبق کشورمان در اسپانیا و مشاور رییس دانشگاه تهران، محمدجعفر جوادی‌ارجمند، استاد دانشگاه تهران، اکبر قولی، رایزن فرهنگی کشورمان در ایتالیا و جمیله کوکبی از مرکز مطالعات فرهنگی و بین‌المللی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، حضور دارند.
ماسّیمو برای، رییس بنیاد داریرة‌المعارف ایتالیا و وزیر سابق میراث و فعالیت‌های فرهنگی و گردشگری این کشور، مارکو مانچینی، معاون وزیر آموزش دانشگاه و تحقیقات ایتالیا و ایران‌شناس و رییس موسسه مطالعاتی خاورمیانه و آفریقا، آدولفو مورگانتی، بنیانگذار انجمن فرهنگی بین‌المللی هویت اروپا، پیتر آنجلو بوتافوکو، نویسنده و روزنامه‌نگار، آدریانو روسی، استاد شرق‌شناسی ناپل و متخصص زبان پهلوی، فلیچتا فرارو، ایران‌شناس و فارغ التحصیل زبان و ادبیات فارسی، ماسیمو پاپا، حقوقدان و اسلام‌شناس و ایران‌شناس و تعدادی از دیگر شخصیت‌های برجسته فرهنگی این کشور، هیأت فرهنگی ایتالیا در این گفت‌وگوها هستند.
نظر شما