آیا هدف از اعمال روزانه ما کسب خیر است یا نه؟

به گزارش خبرنگار مهر، امیر صائمی عضو هیات علمی پژوهشکده فلسفة تحلیلی در پژوهشگاه دانش‌های بنیای (IPM)  در  بیست و هشتمین کارگاه فلسفه اخلاق خانه اخلاق پژوهان این پرسش را بررسی کرد که آیا هدف از اعمال روزانه ما کسب خیر است یا نه؟ این پرسش بخشی از بحث عمل و ارزش و بخشی از پایان نامه دکترای وی است.

یک ایده ی سنتی وجود دارد که سابقه آن به ارسطو بر می گردد و فلاسفه زیادی به آن معتقد هستند و آن نگرش این است که آدمی هرگاه کاری را انجام می دهد فکر می کند کارش خوب است حتی وقتی کسی دزدی می کند فکر می کند در شرایطی که در آن قرار دارد، عمل درستی انجام داده است. به این ایده انتقاد وارد شده است و از جمله نقد ها این است که آدمی گاهی به بد بودن عملش واقف است و حتی به خاطر این که آن کار بد است آن را انجام می دهد مانند کسی که از سر کینه کاری را انجام می دهد و به خاطر این که آن کار بد است آن را انجام می دهد.

به اعتقاد صائمی نظریه دیگری می توان داشت که انتقاد منتقدین به آن وارد نیست. ایده ای که وی دنبال می کند این است که همان طور که باور ها عملکرد دارند و عملکرد درستشان این است که جهان را به شیوه مناسب بازنمایی کنند اعمال هم عملکرد دارند و عملکردشان این است که در جهان ایجاد خیر کنند بنابراین عملی درست است که در جهان ایجاد خیر کند.

اما این نگرش مخالف نظر هیوم است که معتقد بود اعمال به خاطر این نیست که در جهان ایجاد خیر کنند بلکه اعمال برای ارضای تمایلات انجام می شوند. اعتقاد آقای صائمی این است که امیال از جنس ادراک هستند و مانند ادراکِ خوبی هستند، در این صورت حتی اگر اعمال در راستای ارضای تمایلات انجام شوند باز هم می توان گفت اعمال در جهت ایجاد خیر انجام می شوند. دکتر صائمی در این جلسه مقدمه های دو استدلال خود را بررسی و بیان کرد.