کلید حل بحران زاینده رود بازی برنده برنده است

به گزارش خبرنگار مهر، شروین وکیلی در نشست جامعه شناسی تاریخی بحران آب در حوضه زاینده رود گفت: در انجمن زروان که این نشست از سلسله نشست های حلقه اندیشه آن است چالش های عمده پیشاروی تمدن ایران را فهرست کردیم که به حدود ۱۵ چالش جدی رسیدیم که انعکاس اجتماعی دارد و هر کدام به تنهایی برای فروپاشی یک حوزه تمدنی کافی است و مهمترین آن مسئله محیط زیست است.

وکیلی افزود: باید به طور میان رشته ای به این چالش جدی بپردازیم و آدم هایی با تخصص های گوناگون درباره آن گفتگو کنند.

وی با طرح این پرسش که چرا جامعه شناسی تاریخی برای بررسی این بحران ضروری است، توضیح داد: هپتالی ها و کیداری ها که نقطه شروع و پیدایش قبایل ترک به شمار می روند، حدود قرن چهارم میلادی وارد ایران می شوند که بعدها ادامه همین ها یعنی قوم هون ها به غرب رفته و امپراتوری روم را به خاک و خون می کشند و روم فرو می پاشد. اواخر قرن چهار میلادی حرکت جمعیت بزرگ هون ها دلایلی محیط زیستی داشته است.

این جامعه شناس ادامه داد: در این بحران محیط زیستی که اوج آن در دوران پیروز پادشاه ساسانی است و طی آن هپتالی ها به ایران حمله می کنند، پیروز و پسرانش همگی کشته می شوند، اما دولت ایران تغییر نمی کند یعنی پایداری سیاسی و اجتماعی ایران حفظ می شود.

وکیلی تاکید کرد: با وجود اینکه درون ایران زمین هم هفت سال خشکسالی داشته ایم، اما ایرانی ها برای این خشکسالی برنامه داشته‌اند به نحوی که تنها یک نفر بر اثر قحطی کشته می شود و مسعودی در تاریخ خود متذکر شده که این موضوع مایه فخر ایرانی ها بوده است و ما ۱۶۰۰ سال پیش توانسته ایم این بحران محیط زیستی را مدیریت کنیم.

وی افزود: حدود هزار سال پیش با ورود قبال ترک اویغوز به ایران و سیطره یک شکل سیاسی جدید مشاهده می کنیم که این موضوع نیز با یک بحران محیط زیستی آغاز می شود، اما نمی توانیم به درستی این مسئله محیط زیستی را مدیریت کنیم.

این جامعه شناس تصریح کرد: این یعنی مسئله آب و محیط زیست، مسئله ای است که مدام در ایران زمین تکرار شده و مسئله جدی است و لازم است افراد در حوزه های متفاوت کنار هم بنشینند و اتاق فکر موثری در این زمینه شکل بگیرد.

وکیلی نقل قول کرد: هووارد راین گلد در پاسخ به این پرسش که آدم ها چطور بر سر منابع رقابت می کنند، می گوید رفتار آدم ها در این مواقع معمولا بر مبنای معمای زندانی است یعنی با هم تعارض دارند و برنده بازنده بازی می کنند. می گویند من می دانم که آب دارد تمام می شود پس چاه عمیق می زنم تا بیشترین برداشت ممکن را از آن بکنم، اما امکان تغییر این سرمشق وجود دارد و می توان برنده برنده بازی کرد.

وی با طرح این پرسش که پیروز ساسانی چه کرد که سلطان محمود نتوانست بکند، پاسخ داد: برنده برنده بازی کردن کلید اصلی این پرسش است. راه حل رویارویی با بحران حوضه های آبریز ایران تخصیص منابع آبی از استانی به استان دیگر و حوضه ای به حوضه ای دیگر نیست، مشکل اقلیم ایران، مشکل اقلیم ایران زمین بزرگ است و نه کشور کنونی ایران. در این مسئله، ۳۰ کشور درگیرند و ما باید برای مثال به سدی که در ترکیه روی دجله و فرات احداث شده و اتفاقات کنونی سوریه را نتیجه داده است، فکر کنیم.

این جامعه شناس در پایان با تاکید بر راه حل برنده برنده گفت: این شیوه رویارویی با بحران باید قدم به قدم توسط متخصصانی مثل افراد حاضر در این جمع تدوین شده و به کار بسته شود.

نشست های حلقه اندیشه انجمن زروان که با همکاری موسسه بهاران و در مکان این موسسه برگزار می شود به ۱۵ چالش عمده پیشاروی تمدن ایرانی می پردازد که مهمترین این چالش ها محیط زیست است.