مراقبت از عناصر هویتی در روستاها و شهرهای کوچک

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از روابط عمومی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، این تفاهم‌نامه، که به امضای زهرا احمدی پور رئیس سازمان میراث فرهنگی و فضلی وزیر کشور رسیده است،  به‌مدت ۵ سال و برای ارتقای شاخص‌های سه حوزه میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری در شهرها و روستاها به‌امضا رسیده و بر اهدافی نظیر تقویت جایگاه مدیریت شهری و روستایی در توسعه پایدار گردشگری، مدیریت بافت‌های تاریخی و فرهنگی، ترویج و توسعه صنایع‌دستی و هنرهای سنتی، حفظ و احیای بافت‌ها و عناصر ارزشمند تاریخی، فرهنگی، طبیعی و رشته‌های صنایع‌دستی و هنرهای سنتی در شهرها و روستاها تأکید دارد.

توسعه گردشگری دریایی و مدیریت طرح‌های سالم‌سازی دریا

استفاده از منابع و ظرفیت‌های موجود دو دستگاه برای تحقق اهداف موردنظر در این تفاهم‌نامه، ایجاد زیرساخت‌های لازم برای توسعه گردشگری روستایی با رویکرد حفظ سیما و منظر روستاها متناسب با معماری بومی و ایرانی‌اسلامی، ایجاد زمینه‌های توسعه گردشگری دریایی و مدیریت طرح‌های سالم‌سازی دریا در مناطق ساحلی شمال و جنوب کشور با رعایت مقررات و هماهنگی سازمان توسعه عمران دریا و سواحل کشور و دفاتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری‌ها از دیگر اهدافی است که در این تفاهم‌نامه بر آن‌ها تأکید شده است.

استفاده از ظرفیت‌های بخش‌های تعاونی، خصوصی و سازمان‌های مردم‌نهاد

از سایر اهداف این تفاهم‌نامه می‌توان به ایجاد بستر مناسب برای توسعه و استفاده از ظرفیت‌های بخش‌های تعاونی، خصوصی و سازمان‌های مردم نهاد، کمک به ایجاد منابع درآمد پایدار برای شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور و فراهم ساختن تبادل فرهنگی و معرفی صنایع‌دستی و هنرهای سنتی و سنت‌های اصیل و بومی کشور به گردشگران داخلی و خارجی اشاره کرد.

برگزاری نشست‌های تخصصی، همایش‌های علمی، کارگاه‌های آموزشی، انجام طرح‌های پژوهشی و بازدید از تجارب موفق داخلی و خارجی برای شهرداران، دهیاران، کارشناسان و مدیران دست‌اندرکار در حوزه‌های گردشگری، میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و هنرهای سنتی، تدوین شاخص‌ها و ضوابط انتخاب شهرهای نمونه و خلاق روستاهای هدف گردشگری و تهیه برنامه عملیاتی برای این شهرها و روستاها در طول اجرای تفاهم‌نامه از اقدامات مشترکی است که برای رسیدن به اهداف مدنظر در این تفاهم‌نامه بر آن‌ها تأکید شده است.

تکمیل، مدیریت و بهره‌برداری از کمپینگ‌های نیمه‌تمام اقامتی

همچنین تأکید بر تکمیل، مدیریت و بهره‌برداری از کمپینگ‌های نیمه‌تمام اقامتی در شهرها و روستاهای کشور، ارائه پیشنهادهای مشترک برای تهیه طرح‌های توسعه شهری به‌ویژه طرح‌های تفصیلی شهرها و طرح‌های هدایت‌کننده روستاهایی که ویژگی‌های گردشگری و تاریخی دارند با نگرش توسعه گردشگری، و حفاظت و احیای بافت‌های ارزشمند تاریخی‌فرهنگی و صنایع‌دستی و همچنین تبادل تجربیات و یافته‌های پژوهشی و شکل‌گیری شبکه‌های اطلاعاتی بین مراکز علمی و اجرایی از موارد ذکرشده در این تفاهم‌نامه‌اند.

حمایت از تولید و برگزاری نمایشگاه و بازارچه‌های صنایع‌دستی

علاوه‌بر هماهنگی در برگزاری جشنواره‌های بومی و محلی در روستاها و شهرهای برخوردار از ظرفیت گردشگری و تقویت کارگاه‌های صنایع‌دستی و حمایت از تولید و برگزاری نمایشگاه و بازارچه‌های صنایع‌دستی در شهرها و روستاها، مقرر شد که در طول برنامه ششم میان سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری و وزارت کشور همکاری مشترک برای تعیین ۵۰۰ پروژه منتخب گردشگری در شهرهایی با جمعیت کمتر از ۱۰۰هزار نفر و برنامه‌ریزی برای تأمین زیرساخت‌های موردنیاز گردشگری و اعطای تسهیلات لازم به ۵۰۰ روستای منتخب گردشگری و صنایع‌دستی به‌عمل آید؛ برای انجام این همکاری مشترک در ۵۰۰ روستای منتخب گردشگری و صنایع‌دستی، وزارت کشور و سازمان میراث‌فرهنگی، در سال اول اجرای این تفاهم‌نامه، به تأمین کمک‌های مالی و فنی یا تسهیلات برای هر پروژه منتخب، هر کدام میلیارد ریال، اقدام می‌کنند و در سال‌های بعد نیز براساس قانون بودجه سالانه عمل خواهد شد.

تسهیل در ایجاد تشکل‌های مردم‌نهاد در روستاها و شهرها

برای رسیدن به اهداف موردنظر میان سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری و وزارت کشور، در این تفاهم‌نامه بر برگزاری جشنواره در راستای تعیین شهر و روستای نمونه و تجلیل از عملکرد برترین‌های مدیریت شهری و روستایی در زمینه ارائه خدمات نوین گردشگری، حفظ میراث فرهنگی و طبیعی و توسعه صنایع‌دستی و هنرهای سنتی، و همچنین تسهیل در ایجاد تشکل‌های مردم‌نهاد در روستاها و شهرها و واگذاری اماکنِ دراختیار به سمن‌های فعال در حوزه میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری تأکید شده است.

ارائه نکردن صنایع‌دستی خارجی در اماکن فرهنگی و تاریخی

همکاری در زمینه جذب سرمایه‌گذاران متقاضی ایجاد توسعه طرح‌های گردشگری، صنایع‌دستی و هنرهای سنتی، مشارکت در معرفی ظرفیت‌ها و جاذبه‌های گردشگری با استفاده از ظرفیت‌های دو طرف، همکاری و مشارکت در ایجاد خدمات و امکانات موردنیاز در شهرهای نمونه گردشگری و شهرهای منتخب توسعه فعالیت‌های گردشگری در طول برنامه ششم، و برنامه‌ریزی و هدایت و ایجاد هماهنگی‌های لازم درخصوص ارائه نکردن صنایع‌دستی خارجی در اماکن فرهنگی و تاریخی برای حمایت از تولید و فروش محصولات صنایع‌دستی داخلی از دیگر مواردی بود که در این تفاهم‌نامه مورد تأکید دو طرف قرار گرفت.

بهره‌برداری از بناهای تاریخی متناسب با نوع اثر تاریخی و نیاز شهروندان و روستاییان

سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری برای دستیابی هر چه بهتر اهداف و برنامه‌های این تفاهم‌نامه، واگذاری مدیریت و بهره‌برداری اماکن تفریحی و گردشگری که در اختیار این سازمان و در محدوده و حریم شهرها و روستاهاست، در حدود قوانین و مقررات، به شهرداری‌ها و دهیاری‌ها را در دستور کار قرار می‌دهد. در سال اجرای این تفاهم‌نامه، حداقل ۱۰۰ اردوگاه (کمپ) گردشگری ــ به‌شرط اینکه از سوی شهرداری‌ها و دهیاری‌ها تکمیل و آماده‌سازی شود ــ به آن‌ها واگذار خواهد شد. به‌علاوه، مقرر شد سازمان میراث‌فرهنگی ــ با هماهنگی شرکت توسعه ایران‌گردی و جهان‌گردی ــ به واگذاری مدیریت و بهره‌برداری از مجتمع‌های خدماتی‌بهداشتی به‌ شهرداری‌ها و دهیاری‌ها اقدام کند.

این سازمان همچنین در زمینه بهره‌بردای از بناهای تاریخی در شهرها و روستاها متناسب با نوع اثر تاریخی و نیاز شهروندان و روستاییان (به‌جز نفایس ارزشمند ملی)، با همکاری صندوق احیا و بهره‌برداری از بناهای تاریخی، مشارکت و بسترهای لازم را فراهم می‌کند.

علاوه‌بر برنامه‌ریزی در تأمین اعتبار لازم برای روستاهای هدف‌گردشگری تا پایان مدت اجرای تفاهم‌نامه‌ها به‌منظور توسعه گردشگری و تسهیل در مشارکت شهرداری‌ها و دهیاری‌ها و تعاونی‌های روستایی در اجرای طرح‌های گردشگری با سرمایه‌گذران بخش خصوصی، سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری دست به ابلاغ محدوده‌ها، ضوابط و معیارهای حفظ و احیای مناطق تاریخی ارزشمند به تناوب و اولویت و حداکثر تا پایان دوره اجرای تفاهم‌نامه می‌زند که این مسئله با توجه به آسیب‌پذیری بافت‌های تاریخی کشور و همپوشانی آن‌ها در بسیاری از مناطق با بافت‌های ناکارآمد شهری روستایی مطابق با میزان منابع مالی تخصیص‌یافته صورت می‌گیرد.

استفاده وزارت کشور از صنایع‌دستی برای اهدا به برگزیدگان همایش‌ها و جشنواره‌ها و نمایشگاه‌ها

براساس این تفاهم‌نامه، مقرر شد که وزارت کشور اقداماتی نظیر هدایت شهرداری‌ها، دهیاری‌ها و واحدهای ذی‌ربط را به‌منظور تسهیل در صدور پروانه ساخت و احداث مجموعه‌های گردشگری و بازارچه‌های دائمی صنایع‌دستی در محدود شهرها و روستاها کشور را در دستور کار قرار دهد و همچنین با واحدهای ذی‌ربط استانی برای تسهیل ایجاد کردن در تغییر کاربری اراضی موردنیاز در کمسیون‌های مربوط برابر مقررات همکاری کند.

وزارت کشور همچنین متعهد به استفاده از صنایع‌دستی برای اهدا به برگزیدگان همایش‌ها و جشنواره‌ها و نمایشگاه‌های برگزارشده در استان‌ها و شهرها و روستاهای کشور است. هدف از این اقدام اشاعه صنایع‌دستی و هنرهای سنتی بومی و ملی است.

به‌کارگیری نمادهای صنایع‌دستی و هنرهای سنتی در معماری و طراحی و مبلمان شهری و روستایی

هدایت شهرداری‌ها و دهیاری‌ها به مشارکت در اجرا و مدیریت طرح‌های سالم‌سازی دریا در شهرها و روستای ساحلی و همچنین تأکید و اهتمام در به‌کارگیری نمادهای صنایع‌دستی و هنرهای سنتی در معماری و طراحی و مبلمان شهری و روستایی با حفظ اصالت‌های سنتی و بومی در شهرها و روستاها و استفاده از مصالح بومی و محلی از مفاد این تفاهم‌نامه است.

ترویج نام‌گذاری خیابان‌ها، میادین و معابر شهرها و روستاهای کشور با نام پیشه‌ها، رشته‌ها و نام‌آوران و هنرمندان صنایع‌دستی، هنرهای سنتی و مفاخر فرهنگی در مصوبه‌های اسلامی شهر و روستا، ایجاد زمینه‌های لازم برای حمایت و مشارکت شهرداری‌ها و دهیاری‌ها در حفظ و احیای بافت‌های تاریخی، اتخاذ تدابیر لازم برای نظارت بر شهرداری‌ها و دهیاری‌ها در مراقبت و صیانت و حفاظت از آثار فرهنگی، تاریخی و طبیعی، و همچنین اجرای قوانین و مقررات مربوط به حوزه‌های گردشگری، میراث‌فرهنگی و صنایع‌دستی با همکاری سازمان میراث‌فرهنگی از دیگر اقداماتی است که وزارت کشور براساس این تفاهم‌نامه انجام خواهد داد.

عوارض ناشی از تغییر کاربری و فروش تراکم به‌صورت اقساط پنج تا ده‌ساله

دریافت عوارض از سرمایه‌گذار توسط شهرداری‌ها بابت تغییر کاربری و فروش تراکم به‌صورت اقساط پنج تا ده‌ساله از زمان شروع بهره‌برداری، حمایت و هدایت از شهرداری‌ها و دهیاری‌ها در زمینه احداث بازارچه‌های تولید، عرضه، فروش و نمایشگاه صنایع‌دستی و جشنوراه‌های بومی و محلی کشور با مشارکت سازمان‌های مردم‌نهادِ مرتبط از موارد دیگری هستند که به‌عنوان اقدامات وزارت کشور مشخص شده‌اند.

هدایت، حمایت و نظارت بر سازمان‌های عمران و بازآفرینی شهری وابسته به شهرداری‌ها (که یکی از وظایف آن احیا و بازسازی بناهای تاریخی و فرهنگی است) با همکاری سازمان در زمینه حفظ و احیای بافت‌های تاریخی و فرهنگی، کمک و مشارکت در ایجاد و تبدیل بناهای تاریخی و دراختیارِ سازمان ازجمله کاروانسرا یا زمین‌های دراختیارِ شهرداری برای کاربری‌های خدمات گردشگری و بازارچه صنایع‌دستی و موزه‌های تخصصی با مشارکت مردم و دستگاه‌های اجرایی مطابق مقررات از دیگر اقداماتی است که وزارت کشور براساس این تفاهم‌نامه به‌اجرای آن ملزم است.