به گزارش خبرنگار مهر، شاد سلیم فاروقی استاد بازنشسته حقوق دانشگاه صنعتی مارا- مالزی در سومین روز از هفتمین هم اندیشی بین المللی اسلام و مسائل معاصر که سه شنبه ۱۷ اسفند برگزار شد، گفت: دین اسلام در ۱۵ سال گذشته با مشکلات بسیاری مواجه بوده است. از زمان حادثه تروریستی ۱۱ سپتامبر، پستی و بلندهای بسیاری را در جوامع مسلمان شاهد بوده ایم. مسمانان در این بازه زمانی تا کنون، قتل و کشتار زیادی را از سوی داعش و دیگر گروه های تکفیری در سوریه، عراق و افغانستان تجربه کرده اند. این در حالی است که هنوز ادعای دست داشتن مسمانان در حادثه سال ۲۰۰۱ به اثبات نرسیده است.
وی ادامه داد: در حوزه اقتصادی و توسعه انسانی نیز رکود فکر ی و اقتصادی را در جوامع عرب شاهد بودهایم. طبق گزارش سازمان ملل، از ۴۷ کشور درآمد پایین در سراسر دنیا ۲۵ کشور مسلمانان جمعیت اکثریت آنها را تشکیل می دهند.
وی افزود: در زمینه فرهنگ و تفکر باید گفت که فاصله بین اسلام و غرب هر روز کمتر می شود. جوامع اسلامی زمانی در انقلاب فکری از اروپا پیشی داشتند اما امروز این جوامع مانند مالزی و ترکیه شاید تنها چند قرن عقب تر از کشورهای غربی در زمینه تکنولوژی و اجتماعی باشند.
شاد سلیم فاروقی گفت: مفهوم حقوق بشر، همانطور که در تمدن غرب وجود دارد، در اسلام نیز آمده است. این مقوله نه تنها نسل اول و حقوق سیاسی-مدنی را شامل می شود، بلکه نسل دوم و حقوق اقتصادی-اجتماعی مثبت را نیز در بر می گیرد. عمده مسلمانان مفهوم دموکراسی اقتصادی و سیاسی، شفافیت و تعهدپذیری دولت و اتخاذ شیوه شورایی برای تصمیم گیری را مورد حمایت خود قرار می دهند.
وی ادامه داد: غیر از بحث حقوق سیاسی-مدنی، هیچ تفاوت فاحشی بین مردم عوام در غرب و جوامع مسلمان وجود ندارد. در رابطه با مقوله دموکراسی اقتصادی و سیاسی جدال همچنان ادامه دارد و هنوز پیشرفت قابل ملاحظه ای مشاهده نشده است.
وی گفت: یکی از دلایل واماندگی و عدم ظهور دموکراسی در جوامع مسلمان تا حدودی به حمایت غرب از رژیم های مرتجع منطقه برمی گردد، همان کشورهایی که هر هنجار و قانون بین المللی حقوق بشر را زیر پا می گذارند. واقعیت دیگری که وجود دارد این است که هر کشور مسلمان مستقلی که دنباله رو خط آمریکا-اروپا نباشد، تلاش می شود نظام و دولت در آن کشور ساقط شود. بر اساس ارزش های اجتماعی و اخلاقی، تمدن های اسلامی و غربی همافزایی بسیاری را نشان می دهند. جوامع پسا-مسیحی با محرک های جنسی مانند همجنس گرایی، فاحشگی، ابتذال گرایی و سقط جنین به جلو حرکت داده می شوند. رسانه های غرب از مسائل جنسی اشباع شده اند. روش زندگی لیبرال به شخص اجازه آزادی و استقلال بر سر موضوعاتی چون قمار، شرب خمر، اعتیاد، و بی بندوباری جنسی داده است. کفر و ابتذال گرایی هر دو، بخشی از آزادی بیان در بسیاری از کشورهای غربی محسوب می شوند. مسلمانان با چنین ابعاد تمدن مدرن دچار مشکل می شوند. یا باید مسلمان به دلیل این «عقب ماندگی» محکوم شوند و یا به دلیل مقاومت در برابر تهاجم فرهنگی تشویق شوند.
وی افزود: درباره جایگاه زنان، قوانین اسلامی مرتبط با اعتدال جنسی در جهت کاهش استثمار جنسی کاربرد دارد. اما در بعضی جوامع اسلامی باعث تفکیک جنسیتی در اماکن عمومی و مراکز آموزشی شده است. در واقع زنان به حاشیه برده شده اند، مورد تبعیض قرار گرفته اند و برای کارهای غیر مهم و کلیشه ای به کار گیری شدهاند. البته باید در نظر داشت که چنین تعصب جنسی تنها متوجه جوامع اسلامی نیست. در کل، فاصله بین غرب و اسلام در رابطه با مسائل جنسی خیلی فاحش نیست و در خیلی از موارد اسلام به عزت و کرامت زن بیش از غرب احترام گذاشته است.
این استاد دانشگاه مالزی ادامه داد: به عنوان مثال، در فرهنگ اسلامی زنان متاهل نام خانوادگی خود را حفظ می کنند. زنان مسلمان از زمان پیامبر (ص) و حضرت خدیجه (س) از حقوق تجاری و خرید و فروش برخوردار بودند. این در حالی است که چنین حقی در سال ۱۸۷۰ به زنان انگلیسی داده شد.
وی گفت: در ابتدای قرن ۲۱، تمدن اسلامی چه تاثیری می تواند بر جهان داشته باشد؟ پاسخ این است که تا حد زیادی می تواند اثرگذار باشد. کارشناسان دینی معتقد هستند که باید بین دین و دنیا یک تعادل ایجاد شود. اسلام می تواند اصلاحاتی انجام دهد و با تمدن مدرن به جلو حرکت کند. اسلام در مقوله سرمایه گذاری مازاد و سوء استفاده های احتمالی در بازار راهکارهای خوبی می تواند ارائه دهد. اسلام توجه به محیط زیست و مصرف کردن هدفمند را ارتقاء می بخشد. با تخصیص دادن زکات و بخشی از بیت المال به قشر فقیر کمک می کند. اسلام حاکمیت صرف دولتها را رد می کند و می گوید که دولت باید از طریق شیوه شورایی اداره شود. اسلام با فرد گرایی و آنارشیسم اخلاقی مخالف است. دین اسلام آزادی را در اختیار قرار م یدهد اما م یگوید که آزادی به تنهایی ارزشی ندارد. آنچه که به آزادی معنی میبخشد احساس مسئولیت است.
شاد سلیم فاروقی در پایان اظهار داشت: باید گفت که احیا و اصلاح قوانین اسلامی با توجه به مقتضیات زمان بر عهده مجتهدان مسلمان است. ما باید به سمت جلو پیش برویم؛ ما نمی توانیم به گذشته برگردیم. ما مسلمانان انتخابی جز بخشی از تمدن جهانی شدن را نداریم. ما باید شرایط را تحمل کنیم و در عین حال اجازه ندهیم که هویت ما را نابود کنند. در این رابطه رسانه ها می توانند نقش بسیار مهمی را ایفا کنند. ما باید درهای اجتهاد را بگشاییم. با توسل و توجه به اجماع و قیاس، باید مشکلات و چالش ها را از بین ببریم. اجتهاد در باره موضوعاتی چون تروریسم، حقوق زنان، و ارتداد نیاز عصر امروز جوامع مسلمان است.
نظر شما