بوسنی پل شناساندن ارزشهای ایرانی و اسلامی به جامعه اروپا

خبرگزاری مهر، گروه سیاست-محمد مهدی ملکی: به طور معمول با شنیدن نام کشور بوسنی و هرزگوین مردم ما به یاد دوران جنگ صرب ها با مسلمانان آن کشور می افتادند، نبرد خونین و نابرابری که در نتیجه آن کشتار وسیعی از مسلمانان بوسنی به راه افتاد و این جمهوری اسلامی ایران بود که به یاری مردم مظلوم مسلمان آن سرزمین رفت و آنها را در آن شرایط سخت تنها نگذاشت.

از سوی دیگر این کشور شاهراه ارتباط اسلام و مسیحیت در اروپاست و از همین رو ظرفیت های مناسبی برای تعامل با ایران دارد بر این اساس با «محمود حیدری» سفیر جمهوری اسلامی ایران در بوسنی به گفتگو پرداختیم.

حیدری که پیش از این سرکنسول ایران در استانبول بوده  از جمله سفرای فعال ایران است که در مدت کوتاه ماموریت خود در سارایوو، در راستای دیپلماسی عمومی ارتباط گسترده ای را با رسانه ها، نهادهای فرهنگی و اجتماعی و مقامات سیاسی و غیرسیاسی محل ماموریت خود برقرار کرده است.

متن کامل گفتگو بدین شرح است:

نگاه عامه مردم و طبقه حاکم در بوسنی به ایران چگونه است؟

اگرچه بوسنی و هرزگوین کشور مستقل جوانی است اما روابط و تعاملات فرهنگی ایران و بوسنی تاریخی طولانی دارد و باید بگویم با توجه این سابقه، اشتراکات زیادی میان دو ملت شکل گرفته و علاقه خاصی نیز میان مردم دو کشور پدید آمده است. مردم بوسنی از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی با ایران آشنا بودند و در همان ابتدای انقلاب گروهی از مسلمانان بوسنیایی در معیت مرحوم علی عزت بگوویچ به ایران آمدند و با فضای انقلاب اسلامی از نزدیک آشنا شدند؛ چندسال حضرت آیت الله خامنه ای در دوران ریاست جمهوری شان سفری رسمی به یوگسلاوی سابق داشتند و در این سفر، بازدیدی نیز از سارایوو انجام دادند که در آن زمان مرکز مسلمانان یوگسلاوی محسوب می شد و خاطره خوبی از آن سفر در ذهن مردم و مقامات بوسنیایی نقش بسته است.

کمک های انسان دوستانه و همه جانبه ایران در دوران جنگ بوسنی تاثیرات فراوانی داشت و امروز نیز مردم بوسنی، قدردان کمک های ایران هستنددر این سفر معظم له به مرحوم دکتر بشیر جاکا، استاد فقید دانشکده فلسفه سارایوو، توصیه کردند که اقدام به ترجمه دیوان حافظ به عنوان اثری فاخر برای مردم بوسنی کنند و این توصیه عالمانه منشاء ترجمه این دیوان به زبان بوسنیایی شد که بعدها توسط موسسه ابن سینا منتشر و هم اکنون نیز اثری نفیس و مورد علاقه است. با فروپاشی یوگسلاوی و استقلال کشور بوسنی، ایران در کنار ملت بوسنی قرار گرفت و کمک های انسان دوستانه و همه جانبه ایران در دوران جنگ بوسنی تاثیرات فراوانی داشت. امروز نیز مردم بوسنی ایران را کشوری تاریخی و دارای فرهنگ غنی می دانند و همچنین قدردان کمک های مردم ایران در زمان جنگ این کشور هستند.

روابط تهران- سارایوو در دوران جنگ بوسنی و بعد از آن تاکنون چگونه بوده است؟

منطقه بالکان که بوسنی در آن واقع است در سیاست خارجی کشورمان از جایگاهی قابل توجه برخوردار است. بعد از انحلال یوگسلاوی، ایران از جمله اولین کشورهایی بود که استقلال بوسنی و هرزگوین را به رسمیت شناخت و همواره در کنار دولت و ملت این کشور قرار گداشته و کمک های بشر دوستانه ایران به ملت بوسنی در دوران جنگ و خدمات ارائه شده برای بازگشت آوارگان نیاز به توضیح ندارد. ایران همواره با حمایت از ملت بوسنی، مدافع استقلال، تمامیت ارضی و همزیستی مسالمت آمیز همه اقوام در این کشور بوده و معتقدم که تحکیم روابط ایران با بوسنی در ارتقای روابط منطقه ای بالکان و خاورمیانه نیز موثر است.

ارزیابی شما از روابط سیاسی دو کشور؟

روابط ایران و بوسنی در طول بیست و پنج سال گذشته همواره دوستانه و سفرهای مقامات سیاسی، اقتصادی و فرهنگی دو کشور در سطوح مختلف در جریان بوده است و در حال حاضر نیز همکاری های سیاسی خوبی درجریان است.

بعد از توافق هسته ایران با قدرت های جهانی شاهد سفرهای متعدد مقامات بوسنیایی به ایران بودیم از جمله سفر وزیر تجارت خارجی، وزیر خارجه، رئیس شورای ریاست جمهوری بوسنی و هیات عالی رتبه همراه ایشان، سفر رئیس مجلس اقوام بوسنی به تهران و نیز سفر هیات پارلمانی کشورمان به سرپرستی رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی به سارایوو همه نشان از حسن روابط میان دو کشور در همه سطوح سیاسی و پارلمانی است. امیدواریم در آینده شاهد ادامه رفت و آمدهای هیات های سیاسی و ارتقای هرچه بیشتر روابط دو کشور باشیم.    

در زمینه فرهنگی، روابط دو کشور ایران و بوسنی در چه سطحی قرار دارد؟

همانطور که در ابتدای بحث گفتم قرابت ها و تشابهات فرهنگی فراوانی میان دو ملت ایران و بوسنی وجود دارد؛ وجود نسخه های متعدد فارسی در کتابخانه غازی خسروبیگ و ظهور و بروز  شعرا و ادبای بوسنیایی که آثاری را با تاثیر از آثار ایرانی خلق و یا به زبان بوسنیایی ترجمه کرده اند، نمونه محکمی از ارتباطات فرهنگی بین دو ملت است. ظهور ادیبان بوسنیایی نظیر فوزی موستاری مولف اثر نفیس ‹‹بلبلستان››، شیخ افندی سودی نویسنده شرحی بر بوستان سعدی، محمد طاهر و مصطفی بوشنیاک نویسندگان شرحی بر مثنوی مولوی، فهیم بایراکتارویچ مترجم رباعیات خیام و دکتر بشیر جاکا مترجم شاهنامه فردوسی امری بسیار قابل توجه و موجب تعمیق ارتباطات فرهنگی دو کشور است.

 اگر امروز شاهد آن هستیم که کتاب‌هایی چون مثنوی مولانا، ‌ بوستان و گلستان سعدی و دیوان حافظ و شاهنامه فردوسی به زبان بوسنیایی ترجمه شده است به دلیل همین علاقمندی مردم بوسنی به زبان فارسی است و به همین دلیل است که‌ بیش از ۶۵ سال است زبان و ادبیات فارسی در دانشگاه ساریوو تدریس می‌شود. بر این اساس در سال های گذشته موافقت نامه همکاریهای فرهنگی، علمی و پژوهشی بین دو کشور منعقد گردیده و در سال ۱۳۹۵ نیز امضاء تفاهم نامه خواهر خواندگی تهران و سارایوو از جمله رویدادهای ارزشمند فرهنگی میان دو کشور بودند.

گسترش ارتباطات میان مراکز هنری و علمی دو کشور باید مورد توجه بیشتری قرار گیردموسسات فعال ایرانی از جمله رایزنی فرهنگی سفارت جمهوری اسلامی ایران با برگزاری هفته فیلم، هفته فرهنگی ایران و برگزاری نمایشگاه های متعدد هنری با حضور هنرمندان ایرانی و هچنین برگزاری کنسرت های موسیقی سنتی در راستای توسعه روابط فرهنگی دو کشور تلاش می کنند اما معتقدم ظرفیت های زیادی هنوز در این بخش وجود دارد که باید از آن  برای تعمیق روابط  استفاده نمود و در این راستا گسترش ارتباطات میان مراکز هنری و علمی دو کشور باید مورد توجه بیشتری قرار گیرد.

جایگاه دیپلماسی عمومی و مصادیق آن از نظر شما چه مواردی می تواند باشد؟

دیپلماسی عمومی از بارزترین نمونه‌های ورود افکار عمومی و رسانه ها در تعاملات دیپلماتیک است و  امروزه نقشی که رسانه ها و خاصه شبکه های مجازی می توانند در دیپلماسی ایفا کنند موجب شد i تا دایره مخاطبان یک رویداد داخلی یا دوجانبه به حوزه منطقه ای و حتی جهانی گسترش یابد. از سوی دیگر واقعیت این است که میزان تاثیرگذاری فضای مجازی نسبت به سایر رسانه ها به صورت فزاینده در حال افزایش است و در این راستا سفارت جمهوری اسلامی ایران در سارایوو نیز باز بهره گیری از فضای مجازی و شبکه های اجتماعی بوسنیایی زبان به دنبال توسعه دیپلماسی عمومی و آشنایی هرچه بیشتر دو ملت از فرصت های موجود دو کشور دوست است.

امروزه ارتباط بسیار خوبی با رسانه ها و خبرگزاری های بوسنیایی داریم و بصورت روزانه در حال تبادل اخبار و گزارش ها هستیم و بولتن خبری سفارت نیز برای اطلاع رسانی از واقعیت های کشورمان برای جامعه نخبگان به زبان بوسنیایی بصورت هفتگی تهیه و در فضای مجازی منتشر می شود. از سوی دیگر با نهادهای مردم نهاد و تشکلات مردمی و فرهنگی نیز ارتباط خوبی داریم و همواره نیز برای تقویت این روابط نیز تلاش می کنیم.

اقدامات صورت گرفته در زمینه توسعه روابط اقتصادی ما در بوسنی چه بوده و برنامه های پیش رو برای توسعه فضای تولید و صادرات به آن کشور چیست؟

بعد از استقلال  بوسنی چندین موافقت نامه اقتصادی در زمینه های بازرگانی، بانکی، سرمایه گذاری مشترک، حمل و نقل، همکاری  اتاق های بازرگانی و غیره بین دو کشور امضا شد و حتی در دوره ای تبادلات تجاری دو کشور تا سقف ۲۰ میلیون یورو هم ارتقا پیدا کرد اما متاسفانه بعد از اجرای تحریم های ظلمانه این روابط تا حدود زیادی کاهش یافت و به کمتر از یک میلیون یورو رسید.

ظرفیت های اقتصادی دو کشور بسیار بیشتر از سطح کنونی استبعد از برجام این روند تغییر کرد و خوشبختانه امروز شرایط برای توسعه بیش از پیش روابط اقتصادی و تجاری دو کشور مهیا شده و باید فضا را برای فعالیت بخش های خصوصی و همکاری های بانکی دو کشور مهیا کنیم و با برطرف کردن ‌موانع باقی مانده، تسهیلات لازم را برای برقراری نقل و انتقالات مالی و روابط راحت تر میان تجار دو کشور بوجود آوریم. ‌

در این راستا من و همکارانم در سفارت جمهوری اسلامی ایران در سارایوو برای توسعه روابط تجاری، اقتصادی و ‌همکاری بخش های خصوصی دو کشور تلاش می کنیم و در کنار آن به دنبال رفع موانع هستیم و امضای یادداشت تفاهم همکاری بنگاه‌های کوچک و متوسط بین دو کشور که در جریان سفر رئیس وقت شورای ریاست جمهوری بوسنی به تهران در آبان ماه ۱۳۹۵ و سفر هیاتی های تجاری خصوصی از جمله از شهرهای توزلا و تشانی به ایران در اسفند ۹۵ در این راستا صورت گرفت.

با این وجود باید بگویم ظرفیت های اقتصادی دو کشور بسیار بیشتر از سطح کنونی است و فرصت های زیادی پیش روی دو کشور در عرصه اقتصادی خصوصاً در حوزه های انرژی، پتروشیمی، کشاورزی و گردشگری وجود دارد.

در پایان اگر نکته ای هست بفرمایید.

بوسنی و هرزگوین کشوری است که محل تلاقی ادیان اسلام، مسیحیت ارتدوکس و کاتولیک و کشوری کوچک در جوار اتحادیه اروپا است که پیوندهای اقتصادی و فرهنگی عمیقی با اروپا دارد. در عین حال بوسنی کشوری است که از سابقه روابط دیرینه فرهنگی با شرق و ایران برخوردار است و مردم بوسنی نیز به این واسطه و همچنین به واسطه کمک های بشردوستانه ایران در دوران سختی علاقه خاصی به ایرانیان دارند.

بوسنی و هرزگوین می تواند پلی برای توسعه مناسبات و شناساندن ارزش های ایرانی و اسلامی به عنوان دین همزیستی و احترام به ملت ها در جامعه اروپایی باشد و تاکید می کنم آنچه بر اهمیت روابط ایران و بوسنی می افزاید، مشترکات فرهنگی ایران و مردم بوسنی است که می تواند موجب ارتقای روابط سیاسی و اقتصادی دو کشور نیز باشد.