استقبال تماشاگران بايد تعداد اجراهاي يك نمايش را تعيين كند / "ماه در آب" بر ساختار تخريب تماشاگر استوار است ؛ گزارش نشست نقد و بررسي نمايش "ماه در آب" در مهر

به گزارش خبرنگار مهر، محمد يعقوبي كه همراه  آيدا كيخايي، علي سرابي و فهميه امن زاده بازيگران نمايش "ماه در آب" در نشست نقد و بررسي اين نمايش در خبرگزاري مهر شركت كرده بود، درباره ساختار سينمايي آثارش گفت: "هميشه اين سئوال در ذهنم وجود داشته كه چرا تئاتر و سينما با هم ارتباط ندارند؟ من سينما را بسيار دوست دارم و به رابطه تئاتر با سينما معتقدم."

وي با اشاره به علاقه اش به آثار سينمايي خارجي برگرفته از تئاتر مانند "دوشيزه و مرگ"، "چه كسي از ويرجينيا وولف مي ترسد؟" و ... افزود: "اين انتقاد كه نمايش هاي من ساختاري سينمايي دارد دقيقا پس از اجراي "رقص كاغذپاره ها" توسط منتقدان تئاتر آغاز شد. من به ارتباط تئاتر و سينما معتقدم، اما دلايلي مبني بر اينكه آثارم با سينما متفاوت است نيز دارم. در آثار من تصويري كه جذاب است كلوزآپ است."

يعقوبي ادامه داد: "ايرج كريمي در مقام كارگردان سينما پس از ديدن نمايش "ماه در آب" معتقد بود اين نمايش اصلا شكل سينمايي ندارد و با سينما متفاوت است. در اين سال ها هر كس كه نمايش هاي من را ديده نظر متفاوتي داشته، نمايشنامه نويس معتقد است من كارگردان خوبي هستم، كارگردان تئاتر معتقد است من فقط يك نمايشنامه نويس خوب هستم و برخي ديگر معتقدند من بايد سينما كار كنم و آثارم تئاتر نيست. به نظر من اين يكي از خصوصيات كارهاي من است كه هر كس از جايگاه خود به آثار من نگاه و آن را نقد مي كند. به نظر من اين خيلي خوب است."

يعقوبي درباره شخصيت دكتر رامين تابش كه در تمام آثارش به نوعي تكرار مي شود نيز خاطرنشان كرد: "شخصيت دكتر رامين تابش از "از تاريكي" مي آيد كه هرگز مجوز اجرا نگرفت و شايد ياد كردن از اين شخصيت نمايشنامه "از تاريكي" در آثاري كه بعد از اين نمايشنامه نوشتم، زنده نگه داشتن و ياد كردن از شخصيتي است كه هيچ گاه بر صحنه جان نگرفت."

اين نمايشنامه نويس ادامه داد: "من بيش از اينكه از تئاتر تأثير گرفته باشم از رمان هايي كه در طول زندگي خوانده ام متأثر شده ام. زيرا بخشي از آن را مديون تخيل خودم هستم. تئاتر و سينما عيني تر از رمان است، اما رمان تخيل مخاطب را نيز با خود درگير مي كند. از اينكه پايان آثارم منطقي و فيكس تمام شود، خوشم نمي آيد و مايلم ذهن مخاطب پس از اجرا درگير شود."

نويسنده "ماه در آب" گفت: "شخصيت هاي نمايش به طور زنجيره اي به هم پيوسته اند و آنگونه كه ابتدا به نظر مي آيند نيستند و اين نمايش بر ساختار تخريب تماشاگر استوار است. به طوري كه آدم هاي صحنه اول در صحنه بعد شكلي ديگر به خود مي گيرند. من در اين نمايشنامه به يك قرارداد اجتماعي نگاه مي كنم، ازدواج يكي از قراردادهاي اجتماعي است كه از ديگر قراردادها براي مخاطبان آشناتر است. اين قراردادها در زندگي گريزناپذيرند."

آيدا كيخايي، همسر يعقوبي و بازيگر ثابت كارهاي وي، در نمايش "ماه در آب" نقش اصلي يعني "آي سودا" را بازي مي كند. يعقوبي در مورد نحوه انتخاب بازيگرانش گفت: "من وقتي در حال نوشتن نمايشنامه هستم، از همان ابتدا به اين فكر مي كنم كه چه بازيگري قرار است در نقش اين شخصيت بازي كند و شخصيت را متناسب با ويژگي بازيگرانم مي نويسم."

علي سرابي بازيگر نقش مازيار براي اولين بار با گروه تئاتر اين روزها در"ماه در آب" آشنا شد. به گفته يعقوبي، سرابي تنها بازيگر اين نمايش بود كه به متن آماده رسيد. زيرا پيش از اين نقش براي بازيگر ديگري نوشته شده بود. كارگردان "ماه در آب" گفت: "چهره سرابي به دليل آنكه هنوز چندان كشف نشده بود، براي بازي در نقش مازيار بسيار مناسب بود و اين به نقش مازيار بسيار كمك كرد، چشمان اين بازيگر و نوع نگاه او به نظر من براي ايفاي موفق اين نقش بسيار خوب بود و اكنون از همكاري با اين بازيگر بسيار خرسندم."

"ماه در آب" هر چند توانست جاي خود را در دل بسياري از تماشاگرانش باز كند، اما عمري كوتاه داشت و اجراي آن نتوانست تماشاگران بيشتري را جذب كند. وي در اين باره گفت: "كاهش تعداد اجراهاي گروه ما از نمايش "يك دقيقه سكوت" آغاز شد. تماشاگران از نمايش استقبال مي كنند،‌ اما در اوج استقبال به ما اعلام مي شود فقط چهار روز ديگر فرصت اجرا داريم. ما براي اجراي اين نمايش سه ماه تمرين كرديم و تنها 20 اجرا رفتيم. اگر از ابتدا بداني فقط قرار است 10 اجرا بروي، تكليفت با خود و گروه روشن است."

اين كارگردان تصريح كرد: "من معتقدم كارگرداني كه كارش خوب است و تماشاگر دارد بايد متوقع باشد، زيرا مخاطب دارد. من براي اجراي اين نمايش فرصت طلايي كار با داريوش مهرجويي را از دست دادم. اگر واقعا كار ما تماشاگر نداشت، خود من بعد از دو هفته اجرا نمي رفتم. چرا فقط براي كارهاي من اين اتفاق مي افتد؟ نمايش "گل هاي شعمداني" هم به چنين سرنوشتي دچار شد و ما فقط توانستيم 14 اجرا برويم."

به گزارش خبرنگار مهر، در بخشي ديگر از نشست نقد و بررسي نمايش "ماه در آب" كيخايي درباره نقش "آي سودا" و نزديكي آن به شخصيت خود گفت: "من خودم حس مي كنم اين نقش يكي از بهترين نقش هايي است كه تا به حال اجرا كرده ام. به شدت به اين نقش علاقه داشتم. "آي سودا" در اين كار كاملا از شخصيت من دور بود. من از ويژگي هاي نقشم در "گل هاي شعمداني" بسيار استفاده كردم. شخصيت "آي سودا" را بسيار دوست داشتم و گاهي احساس مي كردم من همان "آي سودا" هستم."

فهيمه امن زاده هم درباره كار با محمد يعقوبي در "ماه در آب" گفت: "من تقريبا از اعضا ثابت گروه يعغوبي هستم و بيشترين تئاترهايي كه اجرا كرده ام به كارگرداني و نويسندگي وي بوده است. من كار با يعغوبي را در عين سختي بسيار دوست دارم. زيرا احساس مي كنم كار با گروه وي لذت بخش است. در كارهاي او بازيگر آزاد است نظر بدهد و به گونه اي با راهنمايي هايش به بازي كمك مي كند."

وي درباره نقش آلما در نمايش "ماه در آب" افزود: "از ابتدا قرار بود در اين كار من نقش نرگس دختر همسايه را بازي كنم. ولي در ادامه روزي متني در اختيار من قرار گرفت كه شخصيت آلما در آن براي من تعريف شده بود. اول همه مي گفتند چشم هاي من حس شادي دارد و نمي توانم نقش غمگين آلما را بازي كنم. هر چه گذشت من آلما را بيشتر حس كردم. من نيز اين نقش را بسيار دوست داشتم و حتي آن را يكي از بهترين نقش هايم مي دانم."

علي سرابي، بازيگر نقش مازيار، نيز درباره اين نقش گفت: "ابتدا كه مي خواستم با يعغوبي كار كنم، فكر مي كردم كار خوبي بتوان انجام داد، اما وقتي كار به اجرا رسيد احساس كردم يكي از بهترين ها را در تئاتر تجربه كردم. كار در "ماه در آب" را فوق العاده مي دانم. در طول اجرا خيلي از مخاطبان اصرار داشتند وقت آن را اضافه كنيم."

سرابي كار با گروه يعغوبي را يكي از بهترين تجربه هاي كاري خود دانست و افزود: "من با گروههاي مختلف كار كرده ام، ولي گروه او يكي از بهترين و صميمي ترين گروههايي بود كه تا به حال تجربه كرده ام. سرپرست اين گروه كسي است كه مي توان به او اعتماد كرد. كمك هاي يعقوبي باعث شد من خيلي زود به نقشي كه مي خواستم برسم. يكي از وجوه كار ايشان كه با ديگران كمي متمايز است، تمرين هاي كارگاهي است و هميشه در طول كار تغييرات تازه اي در متن پيش مي آمد."

وي درباره شرايط اجراي "ماه در آب" در تئاتر شهر گفت: "به نظر من تئاتر بايد به جايي برسد كه ديگر بعضي گروهها كه ضعيف هستند نتوانند كار ارائه دهند. اما در حال حاضر در تئاتر شهر به كارهاي خوب با اين كارها ضربه مي زنند. از همان نخستين اجراهاي ما سالن پر بود، اما من نمي دانم چرا بايد كاري كه فروش خوبي دارد و با استقبال رو به روست جاي خود را به اجراي ديگري بدهد."

كيخايي هم در ادامه درباره تعداد اجراهاي كم تئاتر "ماه در آب" گفت: "ما درست زماني كه در بطن كار قرار گرفته بوديم اجراهاي "ماه در آب" به پايان رسيد. من خيلي دوست داشتم تعداد اجراها بيشتر مي شد. اما متاسفانه اينگونه نشد و من از اين موضوع خيلي ناراحت شدم."