مجله مهر:همه شهرهای روی زمین شاید از یک تک درخت متولد شده اند و یک نهر آب، ترکیب ساده ای با یک آسمان آبی که رفته رفته رهگذرها را به این فکر وا داشته که اینجا شاید جایی باشد برای زندگی کردن و گذراندن روزگار. ترکیب ساده ای که با زیاد شدن آدم ها و سپری شدن روزها رفته رفته به ترکیب پیچیده ای تبدیل می شود که دیگر آنجا را از یک اقلیم خوش آب وهوا به یک شهر پیج در پیچ تبدیل می کند که آدم ها می توانند خود و تنهایی هایشان را در کوچه پس کوچه های آن گم کنند.
شاید ۲۰۰سال قبل خود آقا محمد خان قاجار هم وقتی مجذوب آب و هوای خوش کوهپپایه شد و تهران را به عنوان پایتخت خود انتخاب کرد فکرش را نمی کرد که این شهر حالا حالاها نه فقط به عنوان پایتخت ایران که به عنوان یکی از بزرگترین شهرهای دنیا شناخته شود؛ انقدر که برای رفتن از شمال تا جنوبش باید ساعت ها وقت صرف کنید. طهران برای تهران شدن باید رفته رفته بزرگتر می شد و روز به روز به مکان ها، خانه ها و خیابان هایش اضافه می شد برای همین بین همه بناهای قدیم و جدید پایتخت بزرگ نگاهی به«اولین های» این شهر انداختیم تا ببینیم چه چیزی طهران کوچک ما را به کلانشهر پایتخت تبدیل کرده است.
«مسجدجامع بازار» قدیمی ترین مسجد تهران
اسلام یک دین ۱۴۰۰ ساله است برای همین قدمت حضور ایرانیان در مسجد به اندازه ای زیاد هست که نمی شود دقیقا پی به اولین مسجد ساخته شده در تهران برد که این موضوع نه فقط به دوره پایتخت شدن تهران که به ما قبل آن نیز بر می گردد اما با همه این ها در حال حاضر عنوان قدیمی ترین مسجد این شهر را می توان به مسجد جامع بازار نسبت داد مسجدی که در خیابان ۱۵خرداد قرار دارد. قدیمی ترین شبستان این مسجد شاید بیش از حدود هزار سال عمر دارد که به شبستان آیت الله شاه آبادی معروف است و شبستان دوم آن، شبستان عتیق است که بیش از ۷۰۰سال عمر دارد.
«وصال»قدیمی ترین پمپ بنزین تهران
بعد از اینکه در زمان مظفرالدین شاه اولین اتومبیل به ایران وارد شد این وسیله نقلیه بعد از مدتی بین مردم حسابی جا باز کرد؛ همین امر هم منجر به این شد که خرید و فروش بنزین نیز به بازار راه پیدا کند. ابتدا یک شرکت انگلیسی، بنزین را توسط دکان های نفت فروشی و خواربار فروشی در دسترس مردم قرار می داد تا جایی که بعد از مدتی جایگاه بنزینی در دروازه دولت افتتاح شد محلی که در دستور مرمت و بازسازی قرار گرفت تا به یکی از موزه های نفت تهران تبدیل شود؛ اما با همه این ها اگر بخواهیم از قدیمی ترین پمپ بنزین فعال در تهران بگوییم می شود جایگاه بنزین در خیابان وصال را با ۸۸ سال قدمت قدیمی ترین جایگاه سوخت فعال در کشور دانست.
«ایران» اولین سینما در تهران
بعد از اینکه در دوره مظفرالدین شاه پای سینما به کشور ما باز شد این هنر نمایشی بعد از مدتی به یکی از گزینه های مردم برای گذران اوقات فراغت تبدیل شد؛ اما جالب است بدانید که نخستین سالن نمایش فیلم در سال ۱۲۸۳ در خیابان چراغ گاز تهران و توسط ابراهیم خان صحاف‌باشی افتتاح شد و بعد از مدتی اولین سالن سینمای خانوادگی در خیابان لاله زار با نام«سینما ایران» آغاز به کار کرد سینمایی که در چند سال گذشته به یکی از سینماهای متروک پایتخت تبدیل شد.
«پارک شهر» اولین بوستان تهران
قطعا پارک های این شهر سهم بزرگی از بازی های کودکانه ما در تعطیلات آخر هفته داشته و دارند تا جایی که به راحتی می شود گفت که تمام ما بخشی از خاطرات خوش بچگی مان را در پارک و زمین های بازی آن رقم زده ایم. بین همه بوستان های مختلف که در مناطق شمال و جنوب شهر سر در آورده اند اما لقب قدیمی ترین بوستان عمومی تهران متعلق به پارک شهر است پارکی واقع در منطقه۱۲تهران که هنوز که هنوز است به واسطه قدمتش وسر سبزی اش یکی بوستان های پر رفت و آمد شهر است بوستانی که در زمان رضا شاه پهلوی ساخته شد و حالا امروز مردم نه تنها برای گذران اوقات در خود پارک و دریاچه اش که می توانند در مرکز این پارک سری به موزه صلح نیز بزنند.
«نادری» اولین کافه تهران
وقتی در سال ۱۳۰۶ و در دوره پهلوی اول یک مهاجر ارمنی به نام«خاچیک مادیکیانس»در تهران کافه نادری را در زیرساختمان یک هتل احداث کرد کسی فکر نمی کرد که این کافه تا به الان ۹۰سال عمر کند و همچنان ایام را با مشتریانش سپری کند. کافه ای که در همان سال های نخست پاتوقی بود برای دور همی های روشنفکران تا جایی که این مکان بخش زیادی از شهرت خودش را به رفت و آمدهای افرادی مثل صادق هدایت، جلال آل‌احمد، سیمین دانشور و نیما یوشیج مدیون است. کافه ای که این روزها شاید در میان هجمه کافه های رنگ به رنگ خیابان ولیعصر و انقلاب گم شده ولی همچنان پا برجاست و آماده پذیرایی از مشتریان قدیم و جدیدش.
«اطفائیه حسن آباد»اولین ایستگاه آتش نشانی
قدیم ترها یعنی چیزی بیش از ۱۵۰ سال قبل در دوره قاجار وقتی اولین ایستگاه آتش نشانی کشور توسط روسها در تبریز تاسیس شد همه مردم این نهاد را نه با نام ایستگاه آتش نشانی که با اسم اطفائیه بلدیه می شناختند؛ ایستگاهی که هنوز هم پا برجاست و برج آتش نشانی تبریز از یادگارهای به جا مانده از آن دوران محسوب می شود. اما جالب است بدانید که بعدها اولین ایستگاه آتش نشانی در تهران نیز باز هم به دست یک ژنرال روس در سه راه امین حضور ساخته شد و بعدها با گسترش و انتقال آن به چهار راه حسن آباد به طور رسمی واحد اطفائیه بلدیه در تهران تاسیس شد جایی که این روزها ما در پایتخت آن را با نام ایستگاه یک آتش نشانی می شناسیم.
«سینا» اولین بیمارستان تهران
از وقتی پای شاهان سلسله قاجار به اروپا باز شد و سفر به فرنگ به یکی از عادات همیشگی آنها تبدیل شد. این سفرها در کنار همه هزینه ها و ویژگی هایش تغییر و تحولاتی را هم با خود داشت تا جایی که اتفاقاتی مثل سینما و بیمارستان سوغات همین سفرها بود. طبق گفته های تاریخی تاسیس اولین بیمارستان شهر تهران به دست ناصرالدین شاه بود. این شاه قاجاری در یکی از سفرهای خود به فرنگ بیمارستان های مغرب زمین را دیده بود؛ برای همین هم بعد از بازگشت به کشور تصمیم گرفت تا در تهران بیمارستانی را تاسیس کند. بیمارستانی که ناظم الاطبا پزشک مخصوص خود ناصرالدین شاه مامور احداث آن بود. این طبیب درباری در سال ۱۲۹۰ هجری قمری اولین بیمارستان پایتخت را در میدان حسن آباد افتتاح کرد بیمارستانی به نام«مریضخانه دولتی»که بعدها و در سال ۱۳۱۹ به بیمارستان سینا تغییر نام داد.
«دارالفنون» اولین دبیرستان پایتخت
یکی از میراث های به جامانده از دوران صدارت میرزا تقی خان امیرکبیر تاسیس دارالفنون بود. دبیرستانی که خودش موفق به افتتاح آن نشد چون او دو روز پیش از رسیدن اساتید این مدرسه از سمت خود کنار گذاشته و از تهران تبعید شد. امیرکبیر ایده و تصمیم گیری برای تاسیس دارالفنون را از سفری که به روسیه داشت گرفته بود. او در آنجا آکادمی و مدرسه های مختلف را دید و به دنبال در پی احداث این مرکز آموزشی بر آمد. مدرسه ای که ابتدای کار اساتید اتریشی و روسی در آن تدریس می کردند و دروسی همچون پزشکی،ریاضی، تاریخ، جغرافیا،داروسازی، زبان فرانسه، انگلیسی، نقاشی و موسیقی تدریس می شد. نکته قابل توجه اینجاست که بنای دارالفنون در حال حاضر با بیش از ۱۶۰ سال قدمت هنوز هم نه در هیبت یک مدرسه بلکه در قالب یک موزه تاریخی در خیابان ناصرخسرو تهران پابرجاست.
«پلاسکو» اولین برج تهران
پلاسکو بیشتر از اینکه ما را به یاد اولین آسمان خراش ایران و تهران بیندازد ما را به یاد آتش سوزی و فروریختنی می اندازد که در بهمن ماه سال گذشته جان ۱۶ آتش نشان شهرمان را در زیر آوار گرفت. این برج که واقع در چهار راه استانبول بود روزی با ۱۷ طبقه خود به عنوان بلندترین ساختمان ایران و خاورمیانه به شمار می رفت. آمده است که ساختمان پلاسکو روزی به عنوان نماد سرمایه داری و مدرنیته در ایران به شمار می رفت. این ساختمان ۵۴ساله در سال ۴۱ افتتاح شد و در سال ۹۵ فروریخت.
۱۶:۲۰ - ۱۳۹۶/۰۳/۲۰
نظر شما