هانري كربن بهترين الگو براي پژوهندگان غربي است

به گزارش خبرگزاري "مهر"  متن اين بيانيه به شرح زير است:
 پهنه تاريخ همواره شاهد داد و ستد و تبادل تمدنها بوده و در اين راه نقش ميانجيگران ومتعاطيان عرصه فرهنگ انكارناپذير است. تحقيق در انديشه هاي فرهيختگان و اربابان معرفت هر فرهنگ و تمدن و ترجمان و انتقال آن به فرهنگ و تمدن خودي گزارشي صرف از يك انديشه و ديدگاه نيست، بلكه دو قلمرو تمدني و دو زيست جهان فكري را در افق گفتگوي متعالي به يكديگر پيوند مي زند. ذكر فهرستي در خور از اين سفيران فرهنگي و متعاطيان گفتگوي تمدنها، خود كتابي حجيم را مي طلبد.
فيلسوفان بزرگي چون ابن رشد و ابن سينا كه نقشي بنيادين در آشنايي جهان اسلام با فرهنگ و تمدن يونان باستان داشتند نمونه هايي از اين دست اند، تاثير اين رشد برغرب جهان اسلام در آندلس آنچنان عميق بود كه در پاريس قرن سيزدهم مكتبي با عنوان ابن رشديان لاتيني پديد امد. شرق جهان اسلام نيز در سيطره نفوذ آراء و انديشه هاي فيلسوف بزرگ مكتب مشاء ابن سينا بود كه ميان تفكرات محض فلسفي يونان و باورهاي ديني آشتي بر قرار كرد. اين تلفيق، با نبوغ شيخ شهاب الدين سهروردي موسس مكتب اشراق به اوج خود رسيد تا آنجا كه خود گفت: من از جايي آغاز كردم كه ابن سينا به پايان رسيد. دكارت فيلسوف فرانسوي قرن هفدهم و پدر فلسفه جديد اروپا در حالي پاردايم عصر جديد را پايه گذاري كرد، كه صدرالمتالهين فيلسوف بزرگ مشرق زمين در عصر صفوي و هم عصر با دكارت حكمت متعاليه را بنا نهاد.

از آن تاريخ به بعد شاهد ظهور انديشمنداني هستيم كه وجه غالب همت خود را تعاطي فرهنگي ميان تمدن شرق و غرب قرار دادند و در اين راه سهم انديشمندان فرانسوي در معرفي فرهنگ و تمدن ايران اسلامي به جهان غرب مثال زدني است و به عنوان نمونه مي توان به برادران تاورنيه، مادم دولاقوا و هائري كربن اشاره كرد. مرحوم پروفسور هانري كربن ايران شناس  و فيلسوف شهري فرانسوي از جمله اروپايياني است كه در دوران زندگي پر بركت علمي خود، در پي گذر از انديشه هاي وجود شناختي انديشوراني چون مارتين هايدگر و ادموند هوسرل با حكمت شرقي شيعي آشنا شد و چنان تحت تاثير منطق مستحكم برخي انديشه هاي شرقي قرار گرفت كه شيفته و شيدا بدانها گرايش باطني و ايمان قلبي يافت. كربن بر خلاف برخي از ايران شناسان كه در پژوهش هاي خود به فرهنگ و تمدن ايران به عنوان موضوعي برون از خود مي نگريستند. تلاش وصف ناپذيري را براي ايجاد همدلانه با ايران اسلامي مصروف داشت. از اين رو همواره از ايران و ايراني به عنوان بخشي از هويت خود ياد مي كرد.
اين راز آموخته تمدن ايران اسلامي حتي پيش از آنكه ادوارد سعيد دركتاب شرق شناسي خود مستشرقين غربي را به اروپا محوري متهم سازد، به اين دريافت رسيده بود و با نگاهي پديدار شناسنانه و فارغ از پيش انگاشتها و قيود قومي و فرهنگي به تحقيق پيرامون تمدن اسلام و ايران پرداخت.
از ديگر ويژگيهاي شاخص كربن كه او را از همتايان غربي خود متمايز مي ساخت اين است كه او فرهنگ پيش ازاسلام و فرهنگ دوران اسلامي را جدا از يكديگر نمي انگاشت  بر پيوستگي زنجيروار اين دو دوره تاريخي تاكيد داشت. نتيجه اين شيوه نگرش آن بود كه ايرانيان چه از راه ترجمه و چه از راه پژوهش بيشترين سهم را در ايجاد گنجينه معارف و انديشه هاي اسلامي به خود اختصاص داده اند. از اين رو، وي بر تعاطي حكمت ايران باستان (يا به قول خود حكمت مزدايي) و حكمت اسلامي تاكيد مي كرد و در اين ميان انديشه هاي اشراقي شيخ شهاب الدين سهروردي را محل تلاقي حكمت ايران باستان و انديشه هاي اسلامي مي دانست هموست كه آميزه اي دقيق از حكمت زردشتي، فلسفه افلاطون حكمت هرمسي وانديش هاي اسلامي فراهم آورد.
تعمق هانري كربن در آراء و انديشه هاي حكماي اسلامي كه منجر به تاليف اثر ارزشمند چهارجلدي اسلام ايراني شد او را بر آن داشت تا محضر ميراث داران فلسفه و انديشه ايران اسلامي را دريابد.
ديدارها و گفت وگوهاي متعدد هانري كربن با بزرگترين فيلسوفان شيعي هم عصر خود يعني علامه فقيد سيد محمدحسين طباطبايي و سيدجلال الدين آشتياني شاهد صدقي پرشوق و عطش سيراب ناشدني او به حكمت اسلامي بود. علامه بزرگ سيدمحمدحسين طباطبايي نيز ضمن اشاره به ژرف نگري و وسعت ديد هانري كربن، سعي توقف ناپذير او در شناخت معارف اسلامي و شيعي را تحسين برانگيز توصيف كرده است.
اكنون و در سالهاي آغازين قرن بيست و يكم كه جهان بيش ازهر زمان ديگر به صلح، دوستي، همزيستي و گفتگوي تمدنها محتاج است و به گفته فرد الماير فيلسوف آلماني عصر حاضر عصر فراسوي شرق شناسي است، مشي اصولي و شيوه انديشيدن هانري كربن در حوزه فرهنگ و تمدن ايراني، اسلامي بهترين الگو براي مستشرقين و پژوهندگان غربي علاقمند به فرهنگهاي شرقي است.
درخشش نور وجود هانري كربن اين ستاره فروزان آسمان شرق شناسي در حالي روبه خاموشي نهاد كه جهان امروز بيش از هر زمان ديگر به مخبرين صادقي چون نيازمند است جاي بسي تاسف است كه قرن بيست و يكم را در حالي آغاز مي كنيم كه سلطه جويان جهاني براي توسعه هژموني خود دست به قدرت اسلحه هاي مخرب برده و ديگر جايي براي قلم هاي معجزه آساي انديشمنداني چون كربن نگذاشته اند ياد و نامش گرامي باشد.