تشدید اختلافات 1+5 ؛ تقابل "سخت ترین" و" نرم ترین" نگاه / تاثیر مستقیم مذاکرات متکی در مسکو بر مواضع آینده روسیه

به گزارش مهر، شاید بتوان علت ناتوانی گروه 1+5 در نیل به نتیجه ای واحد در قبال بحث هسته ای ایران را تضاد منافع این کشورها در نوع برخوردشان با ایران دانست که نمونه اخیر آن نیز نشست غیر رسمی شب گذشته این کشورها در نیویورک بود که بدون نتیجه پایان یافت.

جبهه بندی های گذشته در قبال این مساله هم چنان پابرجاست؛ بر این مبنا آمریکا و انگلیس کماکان بر مواضع تند خویش در قبال حقوق مسلم ملت ایران پافشاری می کنند، آلمان و فرانسه کمی نرم تر از مواضع رادیکال ها و البته روسیه و چین نیز همچنان به اتخاذ مواضع دوگانه شان می پردازند اما ظاهرا در مقطع کنونی و با سکوت نسبی انگلیس، فرانسه، آلمان و چین، تقابل اصلی بین تندترین و کندترین نگاه ( یا به تعبیری صاحبان نرم ترین و سخت ترین رویکرد) به موضوع هسته ای ایران تشدید شده است.

البته پرواضح است که طرف های اروپایی درگیر با این مساله از جمله آلمان و فرانسه از سویی و روسیه و چین از دیگر سو خواستار ادامه یافتن داستان هسته ای ایران بوده و به نوعی پایان یافتن آن را به سود ملت ایران ودر تناقض با منافع شان می انگارند؛ چرا که تداوم این مذاکرات همچون تمامی مذاکرات بین المللی، علاوه بر ایفای نقش موثر برای کشورهای درگیر با آن، منافعی را نیز برای آنها در پی داشته و خواهد داشت؛ منافعی که می تواند از دو سوی این ماجرا به پایتخت های این کشورها جاری گردد!

به هر حال با جدی تر شدن مذاکرات 1+5 درباره ایران و به میان آمدن مباحثی چون "تحریم" یا "محدود ساختن ایران در عرصه هایی خاص"، اختلافات شش کشور بیش از پیش رخ نموده است. آخرین نمونه چنین شکافی در مواضع متقابل جان بولتون و ویتالی چورکین، سفرای آمریکا و روسیه در سازمان ملل به وضوح قابل مشاهده است.

در حالی که بولتون در اظهاراتی جدید، مدعی عقب نشینی روسیه از توافقات صورت گرفته اش با پنج کشور دیگر درباره ایران شده، چورکین تصریح می کند که اصلاحات موردنظرروسیه برای قطعنامه پیشنهادی سه کشوراروپایی، هیچ مغایرتی با توافقات به عمل آمده در چارچوب گروه 1+5 ندارد.

سخنان روز گذشته بولتون از طرفی می تواند نمایانگر توافقات پنهانی 1+5 علیه کشورمان باشد و البته از سویی هم بازی خاص روس ها  را مجددا نمایان می سازد که در طول تاریخ سیاسی ایران بارها شاهد آن بوده ایم. در شرایطی که به گفته نماینده آمریکا در سازمان ملل روس ها ازمواضع پیشین شان عدول کرده اند، منوچهر متکی، وزیر خارجه کشورمان نیز قصد سفر به مسکو را کرده است.

سفر متکی به مسکو در شرایطی که سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان نیز از مواضع روس ها در قبال تهران به طور تلویحی ابراز رضایت نموده، می تواند با اهداف متفاوتی صورت بگیرد؛ در اهمیت این سفر در شرایط فعلی شکی نیست اما مسلما موضوعاتی که در جریان مذاکرات با مقامات روس مطرح می گردد، می تواند آینده مواضع روسیه در قبال بحث هسته ای ایران را تا حدودی مشخص تر کند.

البته نباید فراموش کرد که کشورهای موسوم به 1+5 با دستیابی کشورمان به چرخه کامل سوخت هسته ای و بهره برداری از آن موافق نبوده و این موضع را نیز بارها به صورت رسمی و غیر رسمی ابراز کرده اند؛ به عنوان مثال نماینده روسیه در سازمان ملل ضمن حمایت از مسیرهای دیپلماتیک در خصوص مسئله هسته ای ایران، خاطرنشان کرده که کشورش با غنی سازی اورانیوم در ایران موافق نیست اما آن چه که باعث تمایز این کشورها از یکدیگر می شود، نوع نگاه آن ها به این مسئله و برخوردشان با ایران است که طبعا از نگاه مذکور منبعث می گردد.

به نظر می رسد با محوریت یافتن مذاکرات 1+5 درباره مساله هسته ای ایران و تمرکز رسانه های داخلی و خارجی بر آن، نقش آژانس بین المللی انرژی اتمی در رسیدگی به این مساله تا حدودی کمرنگ گشته، اما تهران باید از نهادینه شدن چنین رویکردی ممانعت به عمل آورد چرا که تنها مرجع ذی صلاح برای رسیدگی قانونی به این موضوع، آژانس بین المللی انرژی اتمی بوده که می توان به نظرات آن استناد نمود؛ کما این که در جریان راه اندازی دومین آبشار سانتریفیوژ ها در تاسیسات نطنز، اظهار نظر فنی آژانس و شخص مدیرکل آن، تا حدود زیادی جنجال های رسانه ای غرب خنثی نمود.

دراوضاع حساس کنونی برداشتن هرگام از سوی دستگاه دیپلماسی هسته ای جمهوری اسلامی ایران باید مبتنی براستدلالی قوی و ملاحظات همه جانبه باشد چرا که هرگونه خطا دراقدام در شرایط فعلی می تواند به قیمت هزینه بیشتر منافع ملی نظام تمام شود؛ تهران می تواند امروز با تکیه بر اجماع داخلی اش در رابطه با دستیابی به تکنولوژی صلح آمیز هسته ای، تاکید بر حقوق مسلم اش در چارچوب قوانین بین المللی از جمله NPT و نهایتا بهره گیری از شکاف های موجود بین 1+5 که امروز بیش از پیش رخ نموده، در راستای تحقق سیاست عزت، حکمت و مصلحت برای تامین منافع ملی کشور گام بردارد.