توافق ریش سفیدهای دو جناح یا ظهور جریان های تازه

به گزارش خبرگزاری مهر چهارمین دوره انتخابات مجلس خبرگان رهبری در حالی برگزار می شود که به نظر می رسد شرایط جدیدی بر این دوره از رقابت های انتخاباتی مربوط به این نهاد مهم و حساس حکمفرما شده است.

مهمترین تفاوت این دوره انتخابات خبرگان، همزمانی برگزاری آن با انتخابات شوراها است . بر اساس تغییرات نظام انتخاباتی کشور، انتخابات خبرگان و شوراها از این پس ، با هم برگزار می شود که البته این مستلزم افزایش دوره خبرگان است و بدین ترتیب دوره هشت ساله مجلس خبرگان افزایش خواهد یافت که یکی از وظایف نمایندگان دور چهارم خبرگان رهبری، تعیین دقیق این مدت می باشد.

می توان به صورت فهرست وار به برخی ویژگی های این دوره انتخابات خبرگان اشاره کرد:

- افزایش صددرصدی ثبت نام کنندگان نسبت به دوره قبل. مصطفی پورمحمدی در پایان نشست خبری هفته قبل خود اظهار داشت که آمار ثبت نام کنندگان برای چهارمین دوره مجلس خبرگان، 100 درصد افزایش یافته و حدود 470 نفر در این دوره ثبت نام کرده اند.

- آنهایی که نیامدند: آیت الله جوادی آملی ، آیت الله امینی امامان جمعه قم، آیت الله مهدوی کنی (رئیس دانشگاه امام صادق (ع)، آیت الله طاهری امام جمعه سابق اصفهان، سید حسن خمینی ( که گروههای دوم خردادی تلاش زیادی را برای متقاعد کردن او برای حضور در انتخابات انجام دادند اما نهایتا او نپذیرفت) مهدی کروبی و سید محمدخاتمی (هرچند که از خاتمی به عنوان هماهنگ کننده لیست انتخاباتی خبرگان در جریان اصلاح طلب نام برده می شود)

گفتنی است، در سومین دوره انتخابات خبرگان رهبری (1377) چندین تن از رجال سیاسی هم نام نویسی کردند ( از جمله حبیب الله عسگراولادی ، دبیرکل وقت موتلفه اسلامی) ولی پس از شرکت در آزمونی که شورای نگهبان ترتیب داد و عدم قبولی در این آزمون، این تجربه انتظاری ایجاد کرده تا در این دوره هم شاهد حضور "غیر روحانیون" در عرصه نام نویسی خبرگان رهبری نباشیم ؛ حال آنکه در صحنه عمل برخی چهره های جدید علمی و جوان در صحنه حاضر شده اند که وجه تمایزشان با رجال سیاسی یاد شده این است که گرچه در نظر افکار عمومی با لباس روحانیت شناخته شده نیستند ، بلکه دارای تائیدیه اجتهاد از مراجع عظام بوده و چنانچه گفته می شود در امتحان علمی خبرگان نیز از بالاترین رتبه ها برخوردار شده اند.

برخی افراد موسوم به دگراندیش هم که دردوره قبل از خود برای شرکت درخبرگان، اشتیاق نشان می دادند وخواستار حضورهمه گرایش ها و متخصصین همه امور درمجلس خبرگان شده بودند، در این دوره تمایلی به حضور و عرض اندام و تبلیغ دیدگاه خود نشان ندادند.

- برخی چهره ها که برای اولین بار آمدند: با رصد اخبار انتخاباتی گروهها و احزاب شاخص ترین شخصیت هایی که برای نخستین بار پا به عرصه رقابت خبرگان گذاشتند را می توان چنین معرفی کرد: آقایان محسن غرویان و میرباقری-از شاگردان آیت الله مصباح یزدی-، حجت الاسلام غلامرضا مصباحی مقدم(نماینده تهران و عضو جامعه روحانیت مبارز)، حجت الاسلام فاکر(نماینده فعلی مشهد در مجلس شورای اسلامی) حجت الاسلام سید علی یثربی(نماینده قم در مجلس ششم)،علی یونسی(وزیر اطلاعات در کابینه اصلاحات) آیت الله معرفت( از اساتید قرآن شناس حوزه علمیه قم) قمی (نماینده سابق ولی فقیه در دانشگاهها) سید حسن عاملی امام جمعه اردبیل.

در برابر این عده کسانی هم هستند که به دلیل پرهیز از اطلاع رسانی و اقدامات رسانه ای هنوز مطرح نشده اند.

- نامزدهایی که حوزه انتخابیه خود را تغییر دادند هم از دیگر نکات قابل تامل انتخابات چهارمین دوره خبرگان محسوب می شوند که شاخص ترین آنها : علی فلاحیان، وزیر اسبق اطلاعات در دوره سازندگی است.

- جوانترین داوطلب انتخابات خبرگان رهبری، طلبه 27 ساله ای از حوزه انتخابیه "قم" بود و در استان کردستان شش نفر نامزد شده اند که همه آنها از اهل تسنن هستند. گرچه از اصناف و قشرهای مختلف اجتماعی هم بسان ثبت نام انتخابات ریاست جمهوری افراد زیادی ثبت نام کردند که عموما فاقد شرایط اولیه تشخیص داده شدند.

- حضور و نام نویسی زنان در این دوره از انتخابات مجلس خبرگان از دیگر حاشیه های انتخاباتی بود. در این دوره شش زن که تحصیلات حوزوی در حد "اجتهاد" داشتند ثبت نام کردند که شاخص ترین آنها خانم زهره صفاتی از حوزه انتخابیه تهران بود. ازحوزه های انتخابیه اراک و کرمانشاه نیز یک زن کاندید شدند. در مباحث سیاسی و تئوریک این دوره از انتخابات مجلس خبرگان رهبری حساسیت ومخالفت خاصی باحضورزنان درمجلس خبرگان رهبری ابرازنشد وحتی دراردوی اصولگرایان  نیز، حضور زنان مجتهده در انتخابات با استقبال قابل توجهی مواجه شد. گرچه باید منظر اعلام رسمی کاندیداهای در صحنه از سوی وزارت کشور ماند.

- خبرگان فقید سومین دوره انتخابات خبرگان رهبری عبارتند از" آیات عظام " احمدی میانجی(آذربایجان شرقی)، یثربی(اصفهان)، سید مهدی روحانی(قم) و امام جمعه فقید اردبیل (آیت الله مروج)

با توجه به اخبار رسمی و غیر رسمی رسانه ای آرایش سیاسی دو جناح عمده کشور در انتخابات خبرگان رهبری بر محور دولیست استوار شده است . محور اصولگرایان لیست "جامعتین" (جامعه روحانیت مبازر وجامعه مدرسین حوزه علمیه قم) است که ظاهرابه توافق نهایی علیرغم اختلافهای اندک نزدیک شده اند.

اما جریان اصلاح طلب با لیست موسوم به "مجمعین" در انتخابات خبرگان شرکت می کند، لیستی که "مجمع روحانیون مبارز و مجمع محققین و مدرسین حوزه علمیه قم" آن را تدوین می کنند. حزب اعتماد ملی به رهبری مهدی کروبی هم بارها اعلام کرده است که لیست مستقل خود را ارائه خواهد داد و فقط با "تابلوی اعتماد ملی " در انتخابات شرکت می کند، بدین ترتیب انتخابات آتی میدان خوبی برای سنجش وزن و جایگاه حزب تازه تاسیس اعتماد ملی نیز خواهد بود. گفته می شود که لیست مجمعین و لیست کروبی (اعتماد ملی) دارای نفرات مشترکی با لیست جامعتین هستند که هاشمی رفسنجانی در صدر هر دوی آنها قرار دارد.

تلاش گروهها و احزاب مختلف برای ارائه لیست های انتخاباتی ، واکنش های متفاوتی را به همراه داشت . آیت الله مصباح یزدی چندی قبل از "لیست محوری" در انتخابات خبرگان بشدت انتقاد کرده بود ، اما ظاهرا انتقاد رئیس موسسه آموزشی امام خمینی(ره) نتوانست جریانات سیاسی را از اتحاد حول "لیست های انتخاباتی" بازدارد . تا جایی که عده ای از شاگردان وی با راه انداختن ستادهای انتخاباتی بر آن شدند تا لیستی را با تاکید بر عدم حضور دو چهره (یعنی هاشمی رفسنجانی و حسن روحانی) با نام "نخبگان حوزه و دانشگاه" آماده سازی نمایند. در محافل سیاسی به خاطر قرابت فکری رئیس جمهور با آیت الله مصباح یزدی از این لیست به عنوان لیست مورد نظر احمدی نزاد هم نام می برند. گرچه وی تا کنون در این زمینه هیچ اظهار نظری نداشته است.

به گزارش "مهر" در میان این کش و قوس های لیست ها و گروهها ، تازه ترین اخبار از ظهور جریانی جوان و دارای تحصیلات آکادمیک از میان جبهه اصولگرایان حکایت دارد . افرادی که گرچه به رقابت با اساتید و بزرگان خود برخاسته اند ؛ اما حضور قوی آنان در صحنه اولا نشانه توافق و پذیرش اصل رقابت (حتی درون جناحی و با شاگردان خود) و ثانیا بیانگر این مساله است که حتی در لایه های فوقانی جریان اصولگرا اصول رقابت دمکراتیک نسبت به جناح رقیب زنده تر است. آنچنان که از اطلاعات رسیده بر می آید این گروه برآنند تا لایه ای جوان تر و فعال تر از اصولگرایان را برای دوره طولانی خبرگان آینده راهی این مجلس کنند.

از دیگر چهره های ارشد حاضر در انتخابات خبرگان نیز می توان چنین فهرست بندی کرد:"آیت الله شاهرودی، رئیس قوه قضاییه، صادق لاریجانی، حسینی بوشهری،سید احمد خاتمی، احمد جنتی،مجتهد شبستری،ابراهیم رئیسی معاون اول قوه قضاییه، دری نجف آبادی ، مقتدایی،تقوی رئیس ستاد سیاست گذاری ائمه جمعه،علم الهدی، امام جمعه مشهد،حائری شیرازی امام جمعه شیراز.

دستور العمل غیرمنتظره ستاد انتخابات وزارت کشور مبنی بر ممنوعیت حضور خبرنگاران در این ستاد با این توجیه که کار خبری و رسانه ای باعث بی عدالتی بین نامزدهای مشهور و غیر مشهور می شود، مانع از انجام یک برآورد کلی توسط رسانه ها  از ثبت نام کنندگان در چهارمین دوره انتخابات خبرگان رهبری شده است.  ولی با این وجود به نظر می رسد باید منتظر اتمام ثبت نام نامزدهای شوراهای اسلامی شهر و روستا و روند رسیدگی به صلاحیت ها بود تا گروههای سیاسی با تکمیل لیست "خبرگان " و "شوراها" ، چهره کامل تری از آرایش سیاسی خود را به نمایش بگذارند تا بر اساس آن آرایش نهایی بتوان معادلات بعدی را پیش بینی کرد.

در خاتمه می توان اینگونه تحلیل کرد که  تا کنون در جناح اصلی سیاسی ترجیح دادند که با سپردن امور انتخاباتی خود به شخصیت های روحانی و به اصطلاح "ریش سفید" خود، دخالت کمتری در چیدمان لیست انتخاباتی خبرگان داشته اند و تلاش عمده خود را مصروف تهیه لیست جامع برای انتخابات شوراها کنند. اما پیش بینی ظهور لیست های جدید و حتر رقابت درون جناحی نیز بعید نیست. امری که شاید بتواند با شاداب تر و رقابتی تر شدن انتخابات چهارمین دوره خبرگان میزان مشارکت مردمی 49 درصدی در دوره سوم انتخابات خبرگان را افزایش دهد.