خبرگزاری مهر، گروه دین و اندیشه- محمد مظهری: به مناسبت ایام شهادت سید الشهدا واصحاب وفاداراش در کربلا به گفتگو با شیخ حسین الخشن استاد مطالعات عالی کانون دینی اسلامی لبنان و عضو هیات امنای موسسات علامه فضل الله نشستیم تا به بررسی اهداف امام حسین (ع) از قیام علیه یزید و آسیب ها و انحرافاتی که در طرح این اهداف در طول تاریخ حادث شده بپردازیم. متن زیر مشروح گفتگوی مهر با این پژوهشگر دینی لبنانی است.
*حادثه کربلا و شهادت امام حسین علیه السلام چه پیام هایی برای مسلمانان و شیعیان دارد؟
به طور خلاصه می توان پیام عاشورا را پیام عدالت، کرامت وقیام در برابر ظلم و دفاع از کرامت انسان در برابر ظالم دانست. اگر محب و موالی امام حسین (ع) هستیم باید در برابر ستمگران و گردنکشان وکسانی که کرامت انسانی را زیر پا می گذارند بایستیم ونمی توان حسینی بود و در عین حال اخلاق یزیدی داشت و در مسیر ظالمان و یزیدیان حرکت کرد. راه وصل شدن به امام حسین (ع) پذیرفتن ارزش ها و اصولی است که امام پرچمدارش بود. لذا رسالت و پیام حسین (ع) این بود که در کنار و یاور مستضعفان وسرکوب شدگان و در مقابل ستمگران و مستکبران باشید؛ وامروز استکبار در امریکا و نظام های فاسدی که وابسته به آن هستند تبلور یافته است.
*با توجه به این که برخی مورخان عرب مدعی شده اند مساله کربلا دعوا بر قدرت بوده ... تفسیر شما از عدم بیعت امام حسین (ع) با یزید و حرکت ایشان به سمت کربلا چیست؟
امام حسین (ع) نیازی به دفاع امثال من ندارد. او سرور جوانان اهل بهشت وطبق گفته رسول الله در همه احوال امام است "چه قیام کند چه بنشیند" و هر آنچه امام انجام دهد خود معیاری برای شرع است ونیازی به مشروعیت بخشیدن به گفتار و کردارش ندارد. باید پرسید که آیا منطقی است که "سرور جوانان بهشت" را در طلب قدرت و حکومت بدانیم؟ اگر این گروه از مورخان و نویسندگان انصاف داشتند چنین ادعاهایی را که هیچ سنخیتی با حقیقت ندارند به زبان نمی راندند و گویا رسول الله با این جمله که" حسن و حسین امام هستند چه قیام کنند چه بنشینند" آینده را می دید ومی خواست تاکید کند که این حسین است که امام بر حق امت است و نه یزید و این حسین (ع) است که اسوه و مقتدا است و باید از او تبعیت کند. و مسلما رسول الله (ص) چیزی جز خیر ما در دنیا و آخرت نمی خواسته است. کسانی که امام حسین را متهم به قدرت طلبی کرده اند در واقع رسول الله (ص) را مورد اتهام قرار داده اند که گفته است "حسین سرور جوانان بهشت است" و "امام است چه قیام کند چه بنشیند".
*دیدگاه شما درباره برخی خرافات منتسب به عاشورا که در شعائر و عزاداری های حسینی وارد شده چیست؟ برخی از اندیشمندان اصلاحگر همچون شهید مطهری تلاش داشتند با دروغ پراکنی و خرافه پردازی ها تحت عنوان حب امام حسین مبارزه کنند در حالیکه برخی مخالف ایشان فکر می کردند.
در واقع ما در برابر معضل خطرناکی هستیم که باید پیش از آنکه چهره اسلام و عاشورا را کاملا تخریب کند معالجه شود. می توان دو جنبه برای این مساله بر شمرد:
اول. خلق و انتقال رسم ها و عادت های نادرست؛ از جمله قمه زنی که امروز به مردان بزرگسال ختم نمی شود بلکه شاهد قمه زنی کودکان و زنان هم هستیم و راه رفتن روی زغال گداخته و ... و هر ورز بدعت جدیدی خلق می شود که ربطی به دین و اهل بیت ندارد و اگر این روند ادامه یابد چیزی از تشیع و مسیر اهل بیت باقی نخواهد ماند. این رفتارها در واقع تلاش برای خلاصه کردن حرکت امام حسین (ع) در مراسم و ظواهر و خالی کردن عاشورا از محتوای حقیقی اش است. تشیع یک سلسله رفتارهای مانوری ونمایشی نیست بلکه یک جنبش ضد ظلم و انقلابی در برابر فساد است.
دوم. مساله سهل انگاری در منابع و مصادر سخنرانی های عاشورایی است. اخبار و داستان های زیادی به ما رسیده که در منابع تاریخی معتبر موجود نیست و لذا نیازمند یک حرکت اصلاحگرانه جدی به سیاق کتاب "لؤلؤ ومرجان" اثر محدث نوری یا "حماسه حسینی" شهید مطهری هستیم. امام حسین (ع) خود شهید راه اصلاحگری بود "انما خرجت لطلب الاصلاح فی امة جدی" بنابراین قابل قبول نیست که فساد و دروغ در یادبودها و مراسم های حسینی راه یابد.
باید مراقب باشیم و بدانیم که ریشه انحراف غلبه جنبه عاطفی در پرداختن به قیام امام حسین است. چه بسا هدف سخنران و روضه خوان فقط گریه انداختن مردم می شود اما به قیمت ذبح حقیقت و حتی زیر پا گذاشتن کرامت و جایگاه والای امام حسین (ع) . برخی حتی ابا ندارند که سید الشهدا را در موقعیتی ذلت بار ترسیم کنند که به دشمن خود التماس می کند. لذا با اطمینان تمام می گویم: وای بر سخنرانی که بخواهد به قیمت زیر سؤال بردن عزت و کرامت امام حسین (ع) مردم را بگریاند.
*احیای یاد و قیام سید الشهدا (ع) چه نقشی می تواند در همدلی امت اسلامی و نزدیکی مذاهب اسلامی داشته باشد به جای اینکه تبدیل به محل اختلافات مذهبی شود؟ آیا امام حسین (ع) مختص شیعیان است؟
وقتی به شعارهای امام حسین (ع) و اهداف قیامش برمی گردیم می بینیم که حسین (ع) امام، الهام بخش و مقتدای نه تنها مسلمانان و بلکه تمام بشر بوده است. اما شعارهای انقلاب و قیام حسینی چه بود:
اولا. اصلاح- همانطور که امام می فرمایند: "انما خرجت لطلب الاصلاح فی امة جدی" . آیا اصلاحگری یک مساله مذهبی و شیعی است یا ریشه در فطرت بشری دارد؟
ثانیا. کرامت و عزت- یزید امت مسلمان را ذلیل کرد و به گفته پیامبر هر گاه اولاد عاص بن امیه (جد مروان حکم و اکثریت خلفای اموی) به سی تن رسد، مال خدا را میان خود دست به دست می کنند، بندگان خدا را بنده خود قرار می دهند و دین خدا را مغشوش می سازند.
ثالثا. مساله امر به معروف و نهی از منکر همانطور که امام فرمود برای امر به معروف و نهی از منکر قیام کردم واین آموزه ای صد در صد قرآنی است.
مساله امام حسین (ع) با یزید شخصی نبود، مساله ارزش ها و اصول بود و امام یزید را یک فرد فاسق فاجر ظالم می دانست و برای همین گفت است "همچو منی با همچو یزید بیعت نکند". اما نگفت من شخصا با یزید بیعت نمی کنم و بلکه عمومیت بخشید و فرمود مثل منی یعنی هیچ جوینده حقی با مثل یزید یعنی هر فرد ظالم و فاسدی که باشد بیعت نمی کند.
این حسین سرچشمه ارزش ها و منبع عزت و کرامت است و هرکس که از این چشمه ننوشد زیان کرده است. اما وظیفه محبان امام حسین (ع) رساندن صوت و ندای این امام به جهان است البته به دور از تعصبات فرقه ای و گروهی طوری که به دیگر برادران مسلمان ما اینطور القا شود که ما آنها را در قتل سید الشهدا شریک می دانیم وعاشورا با هدف مقابله با آنها بر پا می شود. هرگز اینطور نیست، عاشورا به هیچ عنوان علیه اهل سنت نیست بلکه نماد مقاومت در برابر ظالم است از هر دین و مذهبی که می خواهد باشد.
*دیدگاه شما نسبت به کسانی که اصرار دارند به نام محبت اهل بیت به پیروان مذاهب دیگر اهانت کنند چیست؟
مودت و محبت اهل بیت یک اصل ثابت اسلامی و یک ضرورت دینی است و فکر نمی کنم مسلمانی بتواند مدعی اطاعت از رسول الله باشد و بتواند اهل بیتش را کنار بگذارد. اما مهم این است که اهل بیت را با روش های بشارت دهنده و جذب کننده معرفی کنیم نه با رفتار گریزاننده و باید از منطق دشنام و اهانت (صحابه و دیگر مسلمانان) جدا دوری کنیم. برخی سعی دارند اهانت به مذاهب دیگر را به روایات مستند کنند در حالی که اهل بیت از این افتراها مبرا هستند چرا که اصولا شیوه و روش شان دشنام و لعن و نفرت پراکنی نبوده بلکه حدیث "من کراهت دارم که پیروان من از دشنام گویان باشند" و آیه "قولوا للناس حسنا" و" وادفع بالتی هی أحسن فإذا الذی بینک وبینه عداوة کأنه ولی حمیم" تجسم سلوک و رفتار ائمه اطهار بوده است.
نظر شما