پاسخی به حاشیه‌های انتخاب رهبر مهمان ارکستر ملی/ جوانگرایی کردیم

به گزارش خبرنگار مهر، پس از معرفی مهدی وجدانی آهنگساز و سرپرست فعلی روابط عمومی معاونت هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان رهبر مهمان ارکستر ملی که واکنش های متفاوت و بیشتر منتقدانه ایی را در فضای رسانه ای کشور در بر داشت، یکی از نکاتی که به نظر می رسد باید شفاف سازی شود معیارهای انتخاب رهبران مهمان و نحوه نظارت شورای فنی یا هنری ارکستر ملی در این زمینه است. از سوی دیگر این سوال مطرح است که خروجی جلسات شورا فنی یا هنری ارکستر ملی چیست و آیا اصلا این شوراها تاکنون تشکیل جلسه داده اند و کاری انجام می دهند؟

برای پرهیز از حاشیه سازی و ایجاد جنجال در فضای موسیقی کشور که همواره در معرض آسیب است، لازم دیدیم مساله را از مسئولان بنیاد فرهنگی هنری رودکی به عنوان متولی اصلی مدیریت ارکسترها و شورای فنی یا هنری ارکستر ملی که به نظر می آید مدت های زیادی است جلسه ای را برگزار نکرده اند، جستجو کنیم.

حمید شاهنگیان آهنگساز مطرح موسیقی که مخاطبان وی را با سرودهای ماندگار دوران پیروزی انقلاب اسلامی می شناسند طی سال های اخیر از جمله هنرمندانی بوده که فارغ از مناصب مدیریتی این سال های خود در حوزه های دیگر، جزو هسته اصلی هدایت، مدیریت و سیاستگذاری های ارکسترهای دولتی وابسته به بنیاد فرهنگی هنری رودکی بوده و هم اکنون نیز به عنوان نایب رییس هیات مدیره بنیاد رودکی یکی از ارکان مهم تصمیم گیری به حساب می آید. او که سابقه زیادی در مدیریت حوزه های مختلف موسیقی دارد در گفتگویی مشروح با خبرنگار مهر ضمن ارایه توضیحاتی درباره فعالیت های شورای فنی یا هنری ارکسترهای دولتی نسبت به انتخاب رهبر مهمان ارکستر ملی نیز واکنش نشان داد.

البته خبرنگار مهر طی روزهای اخیر تلاش داشته با سایر افرادی که می توانند در این زمینه توضیحاتی ارائه دهند، گفتگوهایی را انجام دهد که تا لحظه انتشار این خبر غیر از حمید شاهنگیان فردی حاضر به گفتگو نشد.

شاهنگیان در ابتدای صحبت های خود با خبرنگار مهر، بیان کرد: قبل از اینکه بخواهم درباره موضوعات مطرح شده این روزها مطلبی بگویم، لازم است درباره حضورم در شورای فنی ارکسترها به ذکر نکته ای اشاره کنم و آن هم این است که حضور من در شورای فنی حضوری مدیریتی است تا به یاری خدا بتوانیم همانند سال‌های دور گروهی از عزیزان صاحب نظر را گرد هم آریم و برآیند نظرات کارشناسانه آنان که محصول خردجمعی خواهد بود به‌صورت کارآمدتر مورد بهره‌برداری جامعه قرار گیرد و در این رابطه چشم امید ما به همکاری هر چه بیشتر عزیزان است. لذا امور فنی ارکستر بیشتر از اینکه به من به عنوان یک مدیر ارتباط پیدا کند، منطقا باید به شورایی که مدنظر شماست ارتباط داشته باشد.  

جوان‌گرایی را نادیده نگیرید

وی درباره نحوه انتخاب رهبر مهمان ارکستر ملی توضیح داد: نکته مهمی که در مباحث روزهای اخیر درباره انتخاب رهبر مهمان ارکستر ملی مغفول مانده، حضور یک هنرمند جوان به عنوان رهبر مهمان ارکستر ملی برای اولین بار است. اهالی رسانه خوب می دانند که از مقام معظم رهبری تا مدیران رده های دیگر همواره به حضور جوانان و بها دادن به آنها تاکید زیادی می کردند و در سخنرانی ها و برنامه های متعدد از توجه به این قشر سخن گفته و بر استفاده از آنها در فعالیت های مهم اصرار داشتند. به همین منظور من انتظار داشتم که شما به عنوان یک خبرنگار جوان از این موضوع استقبال کنید که چه خوب عده ای جرات کرده و فضا را به سمتی بردند که یک جوان در سمت رهبری مهمان ارکستر ملی حضور پیدا کند. البته شاید هم این طرز تلقی من غلط باشد، اما من به شخصه می گویم که علاقه مند بودم قبل از هر واکنشی به این نکته هم توجه می شد. به هر حال قاطبه دوستان خبرنگار را جوانان تشکیل می دهند و این می بایست مایه خوشحالی می بود که این چنین در اقدامی کم سابقه به یک جوان فرصت داده شده و او می تواند به عنوان رهبر مهمان ارکستر ملی در یک کنسرت حضور داشته و توانمندی‌های خویش را ارایه کند.

انتظار داشتم شما به عنوان خبرنگار جوان از این موضوع استقبال کنید که چه خوب عده ای جرات کرده و فضا را به سمتی بردند که یک جوان در سمت رهبری مهمان ارکستر ملی حضور پیدا کندنایب رییس هیات مدیره بنیاد فرهنگی هنری رودکی ادامه داد: ما پیرمردها که عضو هیات مدیره مجموعه بنیاد فرهنگی هنری رودکی هستیم به دنبال فرمایشات مقام معظم رهبری مبنی بر حمایت از جوانان، به دنبال کارهایی هستیم که هنرمندان مستعد و جوان در آن حضور جدی داشته باشند. ما علاقه مندیم هنرمندان جوان موسیقی چه در مقام نوازنده، چه در مقام آهنگساز و حتی در مقام رهبر ارکستر ارتقا پیدا کنند. از سوی دیگر واقعیت قضیه این است که من الان می توانم برای شما اسم ببرم که ما قبل از انتخاب آقای وجدانی به عنوان رهبر مهمان ارکستر ملی به چندین نفر از جوانان هنرمندی که با ما ارتباط داشتند پیشنهاد دادیم تا قطعات مناسبی را نوشته و ارایه کنند تا در صورتی که مناسب بود برای اجرای آنها در ارکستر ملی و ارکستر سمفونیک تهران برنامه ریزی شود.

شاهنگیان با تاکید بر اینکه در هرجایی از این مملکت که به کادرسازی و پرورش نسل جوان پرداختیم موفق بوده ایم، توضیح داد: حضور جوانان در مجموعه مهمی چون ارکستر ملی یا ارکستر سمفونیک ایران حتی به عنوان رهبر ارکستر نیز می تواند اتفاق بسیار ارزشمندی باشد.

این آهنگساز پیشکسوت موسیقی با اشاره به اقدامات مدیریت بنیاد فرهنگی هنری رودکی در مدیریت و راهبری فعالیت های ارکستر ملی و ارکستر سمفونیک تهران اظهار کرد: در طول یک سال و چند ماهی که مجموعه جدید ارکسترهای دولتی وابسته به بنیاد فرهنگی هنری رودکی مشغول به فعالیت هستند، فقط و فقط دو هنرمند جوانان با نام های پژمان معمارزاده هنرمند ایرانی مقیم فرانسه و مهدی وجدانی، اعتماد به نفس و شهامت آن را پیدا کردند که بیایند و کار و توان خود را در قالب دو مجموعه بزرگ ارکستر ملی و ارکستر سمفونیک تهران ارایه دهند که خوشبختانه بخشی از پروژه پژمان معمارزاده در مجموعه ارکستر سمفونیک تهران انجام گرفت و ایشان توانست در حد قابل قبولی با این مجموعه همکاری کرده و کنسرتی را روی صحنه تالار وحدت اجرا کند. اتفاقی هم که با حضور مهدی وجدانی در ارکستر ملی افتاده قطعا آخرین اتفاق نخواهد بود و ما امید واریم با ادامه این روند، ضمن تقویت اعتماد به نفس هنرمندان جوان از این پس  شاهد حضور بیشتر هنرمندان جوانی که از کیفیت لازم برخوردارند باشیم و این چراغ امید هر روزه در دل جوانان بیشتری فروزان شود.

آقای مرادخانی هیچ سفارشی به ما نکرد

شاهنگیان درباره این موضوع که حضور وجدانی در سمت سرپرستی روابط عمومی معاونت هنری و حال حضورش به عنوان رهبر مهمان ارکستر ملی شائبه هایی را ایجاد کرده است، عنوان کرد: خدا را شاهد می گیرم که از طرف آقای مرادخانی به عنوان معاون هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی هیچ گونه سفارش و حرفی به ما زده نشده است. حتی از مدت ها قبل و در مرحله اولی که بحث حضور آقای وجدانی در ارکستر ملی بر اساس همان استراتژی حضور جوانان در ارکسترهای دولتی مطرح شد من به دلیل همین شائبه هایی که امروز در رسانه ها منتشر شده جلوی ماجرا را گرفتم. من حتی مهدی وجدانی را به دفترم دعوت کردم و به او ضمن تشکر از شهامتی که به خرج داده گفتم «شما باید حتما پیشینه ای داشته باشی تا بتوانی روی آن قرار بگیری.»

وی اضافه کرد: وقتی از او خواستار ارائه رزومه کاری شدم متوجه شدم که این پیشینه دربرگیرنده فعالیت های قابل توجهی است و لازم نیست از رانت کسی استفاده کند. البته شاید من وجاهت لازم برای بررسی فنی کارهای این هنرمند را نداشته باشم، ولی به هر حال با توجه به حضور این هنرمند در برنامه ها و کنسرت های مختلف طی سال های گذشته و در شرایطی که داوطلب دیگری هم نداشتیم، از دادن چنین فرصتی به ایشان دریغ نشد. من غیرممکن نمی دانم که حضور وجدانی در ارکستر ملی به عنوان رهبر مهمان نتیجه مثبتی دهد. من معتقدم در باب این موضوع باید کمی تامل کنیم و ببینیم بعد از آمدن یک جوان روی صحنه در قامت رهبر مهمان ارکستر ملی چه اتفاقی برای سایر هنرمندان جوان ما در عرصه موسیقی می افتد.

شاهنگیان درباره مواضع فریدون شهبازیان مدیر هنری و رهبر دایم ارکستر ملی درباره این انتخاب توضیح داد: ایشان هنرمندی ارزشمند و بسیار خوش سلیقه و در عین حال سخت گیر و تکامل خواهی هستند به همین دلیل پذیرفتن این شرایط که یک آهنگساز و هنرمند جوان برای این هنرمند بزرگ رپرتواری را ارائه دهد در مرحل اول کار بسیار سختی است، اما در مرحله دوم بررسی  و ضمن بیان ایرادهای فنی و آرایشگرانه که بی‌نهایت ارزشمند بود فضا به سمت اجرا رفت. به هر حال من می توانم این چنین بگویم که استاد شهبازیان از انتخاب یک جوان به همان دلایل پیش گفته ناراضی نبود که شاهد کلام هم راهنمایی های استادانه ایشان است. به نظر من اگر به ایشان می گفتید «شما کسی را انتخاب کن که به عنوان یک هنرمند جوان روی صحنه برود»، ایشان قطعا پاسخ مثبتی می دانند.

این آهنگساز پیشکسوت با تاکید بر اینکه شهبازیان به طور حتم با موضوع جوان گرایی مخالفتی ندارد، عنوان کرد: چون فرد دیگری برای حضور در ارکستر اعلام آمادگی نکرده بود ایشان مخالفتی نکرد و کمک هایی را که از دستشان بر می آمد دلسوزانه انجام داد. حتی من خوب به خاطر دارم که استاد شهبازیان دایما درباره سخت بودن قطعه «نی نوا» استاد علیزاده به مهدی وجدانی گوشزدهای لازم را می کرد که مبادا مشکلی در حوزه فنی به وجود بیاید. البته اگر فی البداهه به ایشان می گفتیم که در عرض یک پروسه کوتاه فردی را برای حضور در ارکستر انتخاب کند شاید مهدی وجدانی را انتخاب نمی کرد.

استاد شهبازیان از انتخاب یک جوان به همان دلایل پیش گفته ناراضی نبود که شاهد کلام هم راهنمایی های استادانه ایشان استوی در پاسخ به پرسش خبرنگار مهر مبنی بر اینکه چرا برای دعوت از هنرمندان جوان و مستعد از فراخوان عمومی رسمی استفاده نشده است، اظهار کرد: اتفاقا ما به شدت پیگیر موضوعی که شما به آن اشاره کردید هستیم به همین جهت ۱۰ روز گذشته در زمینه دیگری فرمی را تهیه کردیم تا در حوزه نوازندگی سازهای مختلف فراخوانی را منتشر کنیم. البته شاید این ایده من کمی ایده آلیستی باشد اما ما تصمیم داریم در این فراخوان نحوه ارزیابی ها و داوری را به شکلی ترسیم کنیم که غیر از یک هیات داوری ایرانی که بعدها نیز می توانند به عنوان شورای فنی به فعالیت های خود ادامه دهند، هنرمند یا هنرمندان خارجی نیز حضور داشته باشند. این موضوع قطعا تا حد زیادی از شبهات موجود از جمله رابطه ها و موارد این چنین پیشگیری می کند و یقینا فضا را به سمتی خواهد برد که ما شاهد اتفاقات خوبی در عرصه ارکسترها خواهیم بود. به هر حال این موضوع بنا به دلایل مختلف به مرحله اجرا نرسیده اما من یقین دارم که این رویکرد ریسک بزرگی است که قطعا برای شرایط موجود لازم و ضروری است.

نایب رییس هیات مدیره بنیاد فرهنگی هنری رودکی در بخش دیگری از صحبت های خود درباره فعال نبودن شورایی به نام «شورای فنی یا شورای هنری ارکسترها» و نقش نمایشی این شورا بیان کرد: بنده بر این باورم که طی مدت های گذشته کارهای ما ایرادهایی هم داشته اما صادقانه می گویم که تمام تلاش ها صورت گرفت که شورای هنری ارکسترها با سلیقه های مختلف تشکیل شود، حتی در این زمینه فهرستی از هنرمندان تهیه شده که در وقت مقتضی با آنها تماس گرفته و از حضورشان استفاده کنیم. ما واقعا به حاشیه های موجود کاری نداریم و در تلاشیم که بتوانیم فضای ارکسترها را به بهترین شکل ممکن مدیریت و از آن دفاع کنیم. شما بدانید برای این قضیه شورا من به شدت پیگیر ماجرا هستم و طی چند روز گذشته با هنرمندان عزیزی صحبت شده تا اگر موافقت کنند در قالب دو شورای مجزا برای ارکسترهای ملی و سمفونیک تهران فعالیت خود را آغاز کنند.

وی در پایان گفت: من از دوستان منتقد و اهل رسانه می خواهم کمی صبر کنند و ببینند بعد از اجرای جدید ارکستر ملی ماجرا چگونه شده است. من امیدوارم اجرای پیش روی ارکستر ملی اجرای خوبی باشد که جوانان دیگر امیدوار شوند. حضور یک هنرمند جوان در ارکستر ملی به عنوان رهبر مهمان می تواند اتفاق خوبی باشد. در مورد شورای فنی هم باید به این نکته اشاره کنم که شورا باید شکل بگیرد و من نیز فقط نقش اداره کننده را خواهم داشت. البته طی ماه های اخیر اتهام دیگری که به مجموعه بنیاد رودکی وارد می کردند این بود که همه شوراها را فقط یک گروه اداره می کنند بنابراین ما باید قطعا فضا را به سمتی ببریم که چنین رویکردی وجود نداشته باشد. کار ما کار سختی است که بسیار مدعی دارد اما امیدوارم  که این ادعاها فقط از سردلسوزی باشد. به هر صورت برای همه شما آرزوی توفیق در راه کمک به اعتلای میهن عزیز و اسلامیمان دارم.